Warunki wilgotnościowe w Polsce w świetle wskaźnika standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego

• Autorzy: Wibig J.

Warianty tytułu

EN

Moisture conditions in Poland view of the SPEI index

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Do oceny zmienności warunków wilgotnościowych w Polsce wykorzystano wskaźnik standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (Standardized Precipitation Evaporation Index, SPEI), który jest standaryzowaną różnicą opadu atmosferycznego i parowania potencjalnego. Standaryzację wykonano z założeniem, że rozkład wartości klimatycznego bilansu wodnego jest log-logistyczny. Wyznaczono wartości wskaźnika dla 18 stacji synoptycznych w Polsce i 5 skal czasowych, trwających od 1 do 24 miesięcy. SPEI-1 i SPEI-3 nadają się do analizy susz atmosferycznych i rozwoju susz glebowych. Mają wyraźny cykl roczny z minimum latem (sucho) i maksimum zimą. W ostatnich latach obserwuje się nieznaczny wzrost intensywności letniego deficytu wody, jednak trend nie jest statystycznie istotny. SPEI-12 i SPEI-24 dobrze opisują pojawianie się susz hydrologicznych. Najmniejsze wartości wskaźnika występowały w okresie 1981-1994, po czym nieco wzrosły. Zatem, choć wszystkie współczynniki trendu są ujemne, nie obserwuje się istotnego statystycznie zwiększania niedoboru opadów.

EN

The standardized precipitation evaporation index SPEI was used to assess water availability in Poland. The standardization was made with the assumption that the climatic water balance fulfills the condition of log-logistic distribution. Index values were obtained for 18 synoptic stations in Poland and in 5 time scales lasting from 1 to 24 months. SPEI-1 and SPEI-3 well described the development of atmospheric and agricultural droughts. They had clear annual cycle with minimum in summer (dry) and maximum in winter. During the last years a slight intensification of summer water deficit was observed, the linear trend, however, was not statistically significant. SPEI-12 and SPEI-24 well described the occurrence of hydrological droughts. The lowest values of these indices occurred in the period 1981-1994 and then slightly increased. Despite the fact that all trend coefficients were negative, they all were close to zero and statistically insignificant. So, the increase of water deficit has not been observed so far.

Słowa kluczowe

PL

opady; parowanie; Polska; susza; wskaźnik SPEI

EN

drought; evaporation; Poland; precipitation; SPEI index

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 12, z. 2
• Strony: 329--340
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., wykr.

Twórcy

autor

Wibig J.

• Uniwersytet Łódzki, Katedra Meteorologii i Klimatologii, ul. Narutowicza 88, 90-139 Łódź; tel. [phone],

Bibliografia

• ABRAMOWITZ M., STEGUN I.A. 1965. Handbook of mathematical functions, with formulas, graphs, and mathematical tables. Dover Publication, Washington D.C. ISBN 0-486-61272-4 ss. 1046.
• DAI A. 2011. Drought under global warming: a review. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change. Vol. 2 s. 45-65.
• FARAT R., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., KOWALCZAK P., MAGER P. 1995. Susze na obszarze Polski w latach 1951-1990. Materiały Badawcze IMGW. Seria: Gospodarka Wodna i Ochrona Wód. Vol. 16 s. 59-72.
• ŁABĘDZKI L. 2007. Estimation of local drought frequency in Central Poland using the standardized precipitation index SPI. Irrigation and Drainage Vol. 56 s. 67-77.
• ŁABĘDZKI L., BĄK B., 2004. Standaryzowany klimatyczny bilans wodny jako wskaźnik suszy. Acta Agrophysica. Vol. 3. Nr 1 s. 117-124.
• MAGER P., KUŹNICKA M., KĘPIŃSKA-KASPRZAK M., FARAT R. 2000. Changes in the frequency and occurrence of droughts in Poland (1891-1995). Geographia Polonica. Vol. 73. Nr 2 s. 41-47.
• MITOSEK H. T. 2003. Problemy hydrologii stochastycznej. Procesy stochastyczne, pola losowe i momenty liniowe. Kielce. Wydaw. AŚk. ISBN 83-7133-205-X ss. 183.
• SZEJBA D. 2012. Evapotranspiration of grasslands and pastures in North-Eastern Part of Poland. W: Evapotranspiration - remote sensing and modeling. Pr. zbior. Red. A. Irmak. InTech. s. 179-196.
• ROWIŃSKI P.M., STRUPCZEWSKI W.G., SINGH V.P. 2002. Remarks on the applicability of the log-Gumbel and log-logistic probability distributions. Hydrological Sciences Journal. Vol. 47 s. 107-122.
• THORNTHWAITE C.W. 1948. An approach towards rational classification of climate. Geographical Review. Vol. 38 s. 55-94.
• TOMASZEWSKI E. 2007. Hydrological droughts in central Poland - temporal and spatial patterns. Geographia Polonica. Vol. 80. Nr 2 s. 117-123.
• VICENTE-SERRANO S. M., BEGUERIA S., LOPEZ-MORENO J.I. 2010. A multiscalar drought index sensitive to global warming: the standardized precipitation evaporation index. Journal of Climate. Vol. 23 s. 1696-1718.
• WOJCIECHOWSKI K. 1968. Zagadnienie metody bilansu wodnego Thornthwaite'a i Mathera w zastosowaniu do Polski. Prace Geograficzne. Nr 68. Warszawa. IGiPZ PAN. ISSN 0373-6547 ss. 79.