Podstawy systemu monitoringu suszy rolniczej

• Autorzy: Doroszewski A. , Jadczyszyn J. , Kozyra J. , Pudełko R. , Stuczyński T. , Mizak K. , Łopatka A. , Koza P. , Górski T. , Wróblewska E.

Warianty tytułu

EN

Fundamentals of the agricultural drought monitoring system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Susza w Polsce występuje w ostatnich latach coraz częściej, zwłaszcza od 1992 roku. Jest bardzo ważnym problemem gospodarczym dla całego kraju z powodu dużych strat w plonach, a tym samym przychodów rolnika i przyczyną wzrostu cen artykułów żywnościowych. Większa częstość występowania suszy jest wynikiem obserwowanych w ostatnich latach zmian klimatycznych. W systemie monitoringu suszy rolniczej warunki meteorologiczne, powodujące suszę, są określane za pomocą klimatycznego bilansu wodnego. System został opracowany i wdrożony przez IUNG-PIB na wniosek Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Opracowany system zawiera aplikacje komputerowe, integrujące dane meteorologiczne, potrzebne do obliczenia klimatycznego bilansu wodnego oraz dane z cyfrowej mapy glebowo-rolniczej, obrazującej przestrzenne zróżnicowanie retencji wodnej różnych kategorii agronomicznych gleb. System zawiera narzędzia, służące do oceny suszy dla poszczególnych grup i gatunków roślin uprawnych. Wyniki analiz są prezentowane na stronie internetowej w postaci map oraz tabel. Dla monitorowanych upraw rolniczych opracowywane są dane, przedstawiające zagrożenie suszą dla wszystkich gmin Polski w okresie wegetacyjnym. System monitoringu suszy składa się z bazy danych pogodowych, glebowych, aplikacji GIS do przetwarzania i integracji danych przestrzennych oraz internetowego systemu prezentacji wyników.

EN

Drought in Poland appears more frequently in the recent years, particularly since 1992. It is an important economic problem for the whole country since it may bring substantial yield losses, diminished farmers' incomes and a rise of the prices of food products. Increased frequency of droughts is an outcome of climate changes observed recently. In the System of Agricultural Drought Monitoring weather conditions resulting in drought are defined by the climatic water balance. The system ordered by the Ministry of Agriculture and Rural Development was prepared and implemented by the IUNGPIB. It contains computer applications that integrate meteorological data needed for calculating the climatic water balance and data from the digital soil-agricultural map that illustrates spatial differentiation of water retention in soils of different agronomic categories. The system contains tools that are used to assess drought for particular groups and species of crop plants. Results of analyses are presented at a web site in a form of maps and tables. The data presenting the risk of drought during vegetation season are prepared for monitored agricultural crops in all communes of Poland. The system of drought monitoring consists of weather and soil database, of GIS applications to process and integrate spatial data and of the internet system of data presentation.

Słowa kluczowe

PL

internetowy monitoring suszy rolniczej; klimatyczny bilans wodny (KBW); susza; wilgotność gleb

EN

climatic water balance; drought; internet monitoring of agricultural drought; soil moisture

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 12, z. 2
• Strony: 77--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Doroszewski A.

autor

Jadczyszyn J.

autor

Kozyra J.

autor

Pudełko R.

autor

Stuczyński T.

autor

Mizak K.

autor

Łopatka A.

autor

Koza P.

autor

Górski T.

autor

Wróblewska E.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - PIB w Puławach, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy; tel. [phone] w. 292, fax [phone],

Bibliografia

• DEMIDOWICZ G., DOROSZEWSKI A., GÓRSKI T. 1996. Wpływ niedoboru opadów na straty w produkcji ziemniaka i buraka cukrowego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 438 s. 43-52.
• DEMIDOWICZ G., DOROSZEWSKI A., GÓRSKI T. 1997. Metodyka szacunku strat w produkcji roślinnej powodowanych deficytem opadów. Roczniki AR w Poznaniu. T. 291. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Z. 17 s. 233-243.
• DOROSZEWSKI A., GÓRSKI T. 1995. Prosty wskaźnik ewapotranspiracji potencjalnej. Roczniki AR w Poznaniu. T. 271. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Z. 16 s. 3-8.
• DOROSZEWSKI A., DEMIDOWICZ G., GÓRSKI T. 1997. Wpływ niedoboru opadów na straty w produkcji zbóż jarych w Polsce. Roczniki AR w Poznaniu. T. 291. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Z. 17 s. 223-231.
• DOROSZEWSKI A., KOZYRA J., PUDEŁKO R., STUCZYŃSKI T., JADCZYSZYN J., KOZA P., ŁOPATKA A. 2008a. Monitoring suszy rolniczej w Polsce. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 1 s. 35-38.
• DOROSZEWSKI A., KOZYRA J., PUDEŁKO R., JADCZYSZYN J., STUCZYŃSKI T., MIZAK K., KOZA P. 2008b. Częstość występowania suszy w uprawie tytoniu. Przegląd Tytoniowy. Nr 1 s. 13-15.
• GÓRSKI T. 2006. Zmiany warunków agroklimatycznych i długość okresu wegetacyjnego w ostatnim stuleciu. W: Długotrwałe przemiany krajobrazu Polski w wyniku zmian klimatu i użytkowania ziemi. Poznań. Pr. zbior. Red. M. Gutry-Korycka, A. Kędziora, L. Starkel, L. Ryszkowski. Poznań. IGBP Komitet Narodowy s. 65-77.
• GÓRSKI T., KOZYRA J., DOROSZEWSKI A. 2008. Field crop losses in Poland due to extreme Feather conditions: case studies. W: The influence of extreme phenomena on the natural environment and human living conditions. Pr. Zbior. Red. S. Liszewski. Łodź. ŁTN s. 35-49.
• JADCZYSZYN J., STUCZYŃSKI T., ŁOPATKA A., KOZA P., DOROSZEWSKI A., KOZYRA J. 2009. Sucho na mapie. Rolnik Dzierżawca. Nr 4 s. 62-65.
• KANECKA-GESZKE E., SMARZYŃSKA K. 2007. Ocena suszy meteorologicznej w wybranych regionach agroklimatycznych Polski przy użyciu różnych wskaźników. Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus. Nr 6. Z. 2 s. 41-50.
• KOZYRA J., DOROSZEWSKI A., NIERÓBCA A. 2009a. Zmiany klimatyczne i ich przewidywany wpływ na rolnictwo w Polsce. Studia i Raporty IUNG-PIB. Puławy. Z. 14 s. 243-257.
• KOZYRA J., DOROSZEWSKI A., STUCZYŃSKI T., JADCZYSZYN J., ŁOPATKA A., PUDEŁKO R., KOZA P., NIERÓBCA A., MIZAK K., BORZĘCKA-WALKER M. 2009b. Agricultural Drought Monitoring Systems (ADMS) - including crop specific requirements and soil map for the detection of areas affected by drought in Poland. W: Impact of climate change and adaptation in agriculture. Extended Abstracts of the International Symposium. Pr. zbior. Red. J. Eitzinger, G. Kubu. [online]. Vienna, June 22-23 2009. University of Natural Resources’ and Applied Life Sciences (BOKU). BOKU-Met Report 17 [Dostęp 12.04.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.boku.ac.at/met/ report.pdf s. 37-39.
• KUNDZEWICZ Z., SZWED M., RADZIEJEWSKI M. 2006. Zmiany globalne i ekstremalne zjawiska hydrologiczne: powodzie i susze. W: Długookresowe przemiany krajobrazu Polski w wyniku zmian klimatu i użytkowania ziemi. Pr. zbior. Red. M. Gutry-Korycka, A. Kędziora, L. Starkel, L. Ryszkowski. Poznań. Komitet Narodowy IGBP s. 169-180.
• LEGATES D.R., MCCABE G.J. 2005. A re-evaluation of the average annual global water balance: Physical Geography. Vol. 26 s. 467-479.
• ŁABĘDZKI L. 2004. Problematyka susz w Polsce. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 1 s. 47-66.
• ŁABĘDZKI L. 2006, Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy Naukowe Monografie. Nr 17 ss. 107.
• MIZAK K., PUDEŁKO R., KOZYRA J., NIERÓBCA A., DOROSZEWSKI A., ŚWITAJ Ł., ŁOPATKA A. 2011. Wyniki monitoringu suszy rolniczej w uprawach pszenicy ozimej w Polsce w latach 2008-2010. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 11. Z. 2 (34) s. 95-107.
• NIEDŹWIEDŹ T. 2003. Słownik meteorologiczny. Seria Atlasy i Monografie IMGW. Warszawa. PTGeof. ISBN 83-88897-25-X ss. 496.
• PENMANN H.L. 1948. Natural evaporation from open water, bare soil and grass. W: Proceedings of the Royal Society of London. Vol. 193 s. 120-145.
• ROJEK M. 1987. Rozkład czasowy i przestrzenny klimatycznych i rolniczo-klimatycznych bilansów wodnych na terenie Polski. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu. Z. 62 ss. 68.
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb. Dz. U. 2009. Nr 89 poz. 735.
• STUCZYŃSKI T., DEMIDOWICZ G., DEPUTAT T., GÓRSKI T., KRASOWICZ S., KUŚ J. 2000. Adaptation scenarios of future climate change. Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 61 s. 133-144.
• Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Dz. U. 2005. Nr 150 poz. 1249 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Dz. U. 2008. Nr 145 poz. 918.
• WATSON R.T, ZINYOWERA M.C., MOSS R.H., DOKKEN D.J. (red.) 1997. IPCC The regional impact of climate change: IPCC special report on the regional impacts of climate change. An assessment of vulnerability [online]. [Dostęp 2012.04.12]. Dostępny w Internecie: http://www.grida.no/ climate/ipcc/regional/index.htm