Warunki siedliskowe i roślinność użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych z terenu Pojezierza Olsztyńskiego

• Autorzy: Pawluczuk J. , Alberski J.

Warianty tytułu

EN

Habitat conditions and grassland vegetation on peat-moorsh soils in the Olsztyn Lakeland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skład florystyczny użytków zielonych badano na glebach MtICi₄₃, MtIICca, położonych w zróżnicowanych warunkach siedliskowych we wsi Lipniki na Pojezierzu Olsztyńskim. Na podstawie badań geomorfologicznych terenu oraz warunków siedliskowych, gleby MtICi₄₃ na powierzchni I zaliczono do PKWG mokrego (A) i PHSW naporowo-mokrego (NA), gleby MtIICca na powierzchni II do PKWG wilgotnego (B ) i PHSW spływowo-wilgotnego (SB), a na powierzchni III do PKWG posusznego (C) i PHSW spływowo-posusznego (SC). Badane gleby miały odczyn lekko kwaśny do obojętnego. Zasobność gleb w N_og. w warstwach do 40 cm wynosiła średnio 2,3%. Gleby organiczne w warstwach stropowych na powierzchni I, charakteryzowały się wysoką wilgotnością. Średnia wilgotność w okresie wegetacji murszy torfowych gleb MtIICca na powierzchni badań II wynosiła 79,7%, a na powierzchni III 60,4%. Mała wilgotność gleb MtIICca sprzyjała dużej dynamice mineralizacji organicznych związków azotu. Zawartość N_min. w warstwach murszowych w glebach MtIICca na powierzchni III była największa. Zasobność badanych gleb w potas i magnez można określić jako małą do średniej, a w fosfor – od bardzo małej do dużej. Na glebach MtICi₄₃, gdzie wystąpiły częste zalewy lub podtopienia dominowała roślinność z rodzaju: Carex, Equisetum, Ranunculus i Rumex. Ruń tych zbiorowisk charakteryzowała się uproszczonym składem florystycznym (22,5 gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym). Na powierzchni III panowały warunki najdogodniejsze do rozwoju roślinności łąkowo-pastwiskowej (średnio w zdjęciu wyróżniono 30,7 gatunków), z dominacją w runi: wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.), kostrzewy łąkowej (Festuca pratensis Huds.), kostrzewy czerwonej (Festuca rubra L. s. str.), wiechliny łąkowej (Poa pratensis L. s. str.) oraz kłosówki wełnistej (Holcus lanatus L.) i perzu właściwego (Agropyron repens (L.) P. Beauv.).

EN

Floristic composition of grasslands was studied on MtICi₄₃, MtIICca soils, situated in various habitat conditions of the Olsztyn Lakeland. Based on geomorphological field studies and habitat conditions, MtICi₄₃ soils on surface 1 were classified as wet PKWG (prognostic moisture-soil complex) (A) and thrust-wet PHSW (potential hydrogenic moisture habitat) (NA), MtIICca soils on surface 2 as moist PKWG (B) and runoff-moist PHSW (SB) and those on surface 3 as drying PKWG (SC) and runoff-drying PHSW (SC). Studied soils had a slightly acidic to neutral reaction. Soil total N contents in the upper 40 cm layers ranged from 2.30% to 2.38%. Organic soils in the uppermost layers on surface 1 were characterised by a high moisture (88.9% vol. in summer, from 90.9 to 91.4% vol. in spring and autumn). The average moisture content of peaty moorshs of MtIICca soils on study surface 2 was 79.7% and on surface 3 - 60.4% in the vegetation season. The low moisture of MtIICca soils facilitated a high mineralization dynamics of organic nitrogen compounds. Mineral N content in moorsh layers in MtIICca soils on surface 3 was the highest (22.8 mg dm-³). The content of potassium and magnesium in the studied soils ranged from low to medium and the phosphorus content from very low to high. Plants of the genera: Carex, Equisetum, Ranunculus and Rumex dominated on MtICi₄₃ soils, which were frequently flooded or partially inundated. The sward of these communities was characterised by simplified floristic composition (22.5 species in a phytosociological relevé). The most favourable conditions for the development of meadow-pasture vegetation existed on surface 3 (on average, 30.7 species were found in the relevés), with the domination of: Alopecurus pratensis L., Festuca pratensis Huds., Festuca rubra L. s. str., Poa pratensis L. s. str., Holcus lanatus L. and Agropyron repens (L.) P. Beauv. in the sward.

Słowa kluczowe

PL

gleby torfowo-murszowe; skład florystyczny; użytki zielone; warunki siedliskowe

EN

floristic composition; grasslands; habitat conditions; peat-moorsh soils

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 11, z. 3
• Strony: 183--195
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Pawluczuk J.

autor

Alberski J.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, pl. Łódzki 3, 10-727 Olsztyn; tel. [phone],

Bibliografia

• BARSZCZEWSKI J., SAPEK B. 2000. Wpływ bydła i odchodów na stopień zanieczyszczenia gleby składnikami mineralnymi oraz stan runi w miejscach wodopoju na pastwisku. W: Nowoczesne metody produkcji pasz na użytkach zielonych i ocena ich wartości pokarmowej. Materiały Seminaryjne 45. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 33-40.
• BARYŁA R., URBAN D. 1999. Kierunki zmian w zbiorowiskach trawiastych w wyniku ograniczania i zaniechania użytkowania rolniczego na przykładzie łąk Poleskiego Parku Narodowego. Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 197. Agricultura 75 s. 25-30.
• GOTKIEWICZ J. 1983. Zróżnicowanie intensywności mineralizacji azotu w glebach organicznych związane z odrębnością warunków siedliskowych. Rozprawa Habilitacyjna. Falenty. IMUZ ss. 111.
• GOTKIEWICZ J. 1996. Rola pokrywy glebowej Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej w zachowaniu równowagi ekologicznej środowiska. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 431 s. 203-218.
• IUNG 1990. Zalecenia nawozowe. Cz. I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro i mikroelementów. Puławy ss. 26.
• IZDEBSKI K., LOREUS B., POPIOŁEK Z. 1992. Szata roślinna wybranych powierzchni obszaru Roztocza na tle warunków siedliskowych. Fragmenta Faunistica. Vol. 35 s. 237-283.
• KONDRACKI J. 2000. Geografia regionalna Polski. Warszawa. Wydaw. PWN ss. 452.
• KRYSZAK A., GRYNIA M. 2005. Zbiorowiska trawiaste siedlisk nadmiernie uwilgotnionych w dolinach rzecznych. Łąkarstwo w Polsce. Nr 8 s. 97-106.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Kraków. Inst. Bot. PAN ss. 442.
• OKLEJEWICZ K., TRĄBA CZ., WOLAŃSKI P. 2005. Trawy w zbiorowiskach roślinnych siedlisk skrajnie mokrych w dolinie Sanu. Łąkarstwo w Polsce. Nr 8 s. 131-139.
• OKRUSZKO H. 1979. Zasady prognozowania warunków wilgotnościowych w glebach hydrogenicznych według koncepcji kompleksów wilgotnościowo-glebowych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ 58 s. 7-20.
• OKRUSZKO H. 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Biblioteczka Wiadomości IMUZ 79 s. 5-14.
• OSTROWSKI R., SZOSZKIEWICZ J., GACKOWSKA E. 1986. Zmiany florystyczne w zbiorowisku trawiastym pod wpływem uwilgotnienia i nawożenia mineralnego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 327 s. 147-151.
• PAWLUCZUK J. 2006. Mineralization of organic nitrogen bonds in peat-muck soils in the zone of Plains of young glacial ice-dammed lake origin. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 513 s. 293-302.
• PAWLUCZUK J., GOTKIEWICZ J. 2003. Ocena procesów mineralizacji w glebach wybranych ekosystemów torfowiskowych Polski Północno-Wschodniej w aspekcie ochrony zasobów glebowych. Acta Agrophisica. Vol. 89 s. 721-728.
• PODOLSKA M., 2010. Zróżnicowanie wartości użytkowej runi nieużytkowanych łąk pobagiennych niżowej części Dolnego Śląska. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 10 z. 4 s. 149-163.
• SAPEK A., SAPEK B., 1997. Metody analizy chemicznej gleb organicznych. Materiały Instruktażowe. Nr 115. Falenty. Wydaw. IMUZ ss. 81.
• URBAN D., GRZYWNA A. 2003. Zbiorowiska roślinności łąkowej z klasy Molinio-Arrhenatheretea w dolinie Ochoży. Annales UMCS. Sect. E. Vol. 58 s. 155-166.
• WASILEWSKI Z. 1999. Organizacja i użytkowanie pastwisk niżowych w systemie rolnictwa integrowanego. W: Gospodarowanie na użytkach w warunkach rolnictwa integrowanego. Materiały Seminaryjne. Nr 44. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 112-125.