Flora rowów melioracyjnych nieużytkowanych łąk pobagiennych Dolnego Śląska

• Autorzy: Podlaska M.

Warianty tytułu

EN

Flora of the drainage ditches on unused post-bog meadows of Lower Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niekonserwowane rowy melioracyjne są ważnym elementem kształtującym stosunki wodne oraz florę i roślinność łąk pobagiennych. Na Dolnym Śląsku przeanalizowano 6 kompleksów łąk pobagiennych, pierwotnie będących użytkami zielonymi, a obecnie nieużytkowanych lub użytkowanych ekstensywnie. Badane rowy są w bardzo złym stanie technicznym, co z przyrodniczego punktu widzenia dodatnio wpływa na ich wartość jako siedlisk taksonów higrofilnych. Ze względu na korzystniejsze warunki wilgotnościowe, rowy stanowią refugia, pozwalające przetrwać roślinności torfowiskowej. Podobnie jak na otaczających je łąkach pobagiennych, dominują w nich fitocenozy i gatunki charakterystyczne dla klas Phragmitetea R.Tx. et Prsg 1942 i Molinio-Arrhenatheretea R.Tx. 1937, obecne są również gatunki charakterystyczne dla klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae (Nordh. 1937) R.Tx. 1937 oraz gatunki chronione, zagrożone lub rzadkie we florze torfowisk, jak: jaskier wielki (Ranunculus lingua L.) (NT), krwawnik kichawiec (Achillea ptarmica L.), wąkrota zwyczajna (Hydrocotyle vulgaris L.), sit drobny (Juncus bulbosus L.) (LC), tojeść bukietowa (Lysimachia thyrsiflora L.), okrężnica bagienna (Hottonia palustris L.). Zagrożenie stanowi natomiast wkraczanie neofitów, takich jak np. tawuła kutnerowata (Spiraea tomentosa L.).

EN

Abandoned drainage ditches play an important role in the landscape because they modify water conditions and plant composition of post-bog meadows. The aim of the study carried out on 6 complexes of post-bog meadows (formerly used as grasslands but now abandoned or used extensively) situated in Lower Silesia was to estimate floristic relations on abandoned meadows. Technical status of the ditches is bad which makes them valuable sites for hygrophytes, especially for wetland species. Similarly to the neighbouring meadows a group of characteristic species of the Phragmitetea R.Tx. et Prsg 1942 and Molinio-Arrhenatheretea R.Tx. 1937 classes prevailed in ditches. Species characteristic for the class Scheuchzerio-Caricetea nigrae (Nordh. 1937) R.Tx. 1937 were also noted there. Some protected, endangered and rare species like: Ranunculus lingua L. (NT), Achillea ptarmica L., Hydrocotyle vulgaris L., Juncus bulbosus L. (LC), Lysimachia thyrsiflora L., Hottonia palustris L. were found. The studied sites are threatened by the introduction of invasive plants. For example, Spiraea tomentosa L. covered a large area in one of the objects.

Słowa kluczowe

PL

Dolny Śląsk; flora; łąki pobagienne; roślinność; rowy melioracyjne

EN

drainage ditches; flora; Lower Silesia; post-bog meadows; vegetation

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 11, z. 2
• Strony: 109--124
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., wykr.

Twórcy

autor

Podlaska M.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra Botaniki i Ekologii Roślin, pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wrocław; tel. [phone],

Bibliografia

• BANACH B., POGORZELEC M., SZCZUROWSKA A. 2005. Flora naczyniowa rowów melioracyjnych i siedlisk z nimi sąsiadujących w Poleskim Parku Narodowym. W: Problemy wzbogacania i ochrony różnorodności biologicznej obszarów wodno-torfowiskowych - renaturalizacja, rekultywacja, restytucja, reintrodukcja. Mater. konf. Międzyn. Konf. Nauk. 23-24 września 2005, Janów Lubelski. Lublin. PAN ss. 62.
• BERDOWSKI W., KOZIOŁ E., MACICKA-PAWLIK T. 2003. Walory botaniczne gminy Osiecznica (wschodnia część Borów Dolnośląskich). Przyroda Sudetów Zachodnich. T. 6 s. 45-58.
• ELLENBERG H. 1979. Zeigerwerte der Gefäβpflanzen Mitteleuropas. Scripta Geobotanica. Vol. 9 ss. 122.
• GAMRAT R. 2007. Rowy melioracyjne. Eko i My. Nr 2 s. 32-33.
• JASNOWSKA J., JASNOWSKI M. 1977. Zagrożone gatunki flory torfowisk. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. Z. 4 s. 5-14.
• KALBARCZYK M. 1982. Stratygrafia, gleby i wartość gospodarcza torfowiska „Piaski” w rejonie Milicza. Wrocław. Pr. magist. maszyn. Wrocław. UP ss. 31.
• KĄCKI Z. (red.) 2003. Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. Wyd. 1. Wrocław. Uniwersytet Wrocławski, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „Pro Natura” ss. 245.
• KIRYLUK A. 2004. Roślinność w rowach melioracyjnych jako wskaźnik zmian antropogenicznych łąki pobagiennej. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. R. 357. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Nr 25 s. 231-237.
• KIRYLUK A. 2006. Wpływ intensywności użytkowania łąk i uwilgotnienia siedlisk pobagiennych na fitocenozy rowów melioracyjnych. Łąkarstwo w Polsce. Nr 9 s. 93-100.
• KIRYLUK A. 2007. Zmiany siedlisk pobagiennych i fitocenoz w dolinie Supraśli. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 20 ss. 148.
• KONDRACKI J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wyd. 1. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN ss. 340.
• MATUSZKIEWICZ W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. 3. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pterydiophytes of Poland. A checklist. (Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski). Wyd. 1. Kraków. Inst. Bot. PAN ss. 442.
• OCHYRA R., ŻARNOWIEC J., BEDNAREK-OCHYRA H. 2003. Census catalogue of Polish mosses. (Katalog mchów Polski). Wyd. 1. Kraków. Inst. Bot. PAN ss. 372.
• PAŁCZYŃSKI A. 1970. Dokumentacja geobotaniczna torfowisk (badania wstępne). Rejon: Kliczków, województwo: wrocławskie, powiat: Bolesławiec, gromady: Parowa, Osiecznica. Maszyn. Wrocław. UP ss. 73.
• PAŁCZYŃSKI A. 1976. Dokumentacja geobotaniczna torfowisk (badania wstępne). Rejon: Przedmoście, województwo: wrocławskie, gmina: Środa Śląska, Miękinia. Maszyn. Wrocław. UP ss. 51.
• PODBIELKOWSKI Z. 1967. Zarastanie rowów melioracyjnych na torfowiskach okolic Warszawy. Monographiae Botanicae. Vol. 23 ss. 180.
• PODLASKA M. 2009. Zbiorowiska roślinne nieużytkowanych łąk pobagiennych na Dolnym Śląsku, ich przemiany oraz wartość gospodarcza i przyrodnicza. Rozpr. dokt. Maszyn. Wrocław. UP ss. 214.
• PROŃCZUK J. 1970. Metody określania jakości siedlisk oraz wartości gospodarczej łąk. W: Łąkarstwo. T. 1. Łąkoznawstwo. Pr. zbior. Red. M. Falkowski. Wyd. 2. Warszawa. PWRiL s. 293-335.
• SOBCZAK E. 1982. Zróżnicowanie szaty roślinnej na tle warunków glebowych i przydatność gospodarcza torfowiska „Piaski”. Pr. magist. Maszyn. Wrocław. UP ss. 31.
• STEPA T. 1976. Dokumentacja geobotaniczna torfowisk (badania wstępne). Rejon: Lutynia, województwo: wrocławskie, gmina: Miękinia. Maszyn. Wrocław. UP ss. 33.
• SZAFER W. 1972. Szata roślinna Polski Niżowej. W: Szata roślinna Polski. T. 2. Pr. zbior. Red. W. Szafer, K. Zarzycki. Wyd. 2. Warszawa. PWN s. 17-188.
• SZTYBER J. 2004. Analiza zmian typów siedliskowych użytków zielonych na zmeliorowanym obiekcie w dolinie rzeki Wkry. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Z. 412. Inżynieria Środowiska. Nr 25 s. 89-98.
• UP Wrocław. 1983. Badania złóż torfowych w województwie legnickim pod kątem ich znaczenia przyrodniczo-gospodarczego. Cz. 16. Rejon Chociemyśl. Wrocław. Maszyn. ss. 28.
• ZAŁUSKI T., KAMIŃSKA A. 1999. Rola rowów melioracyjnych jako refugiów flory torfowiskowej na przykładzie kompleksu łąk w Koszelewkach. Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis. Nr 197. Agricultura. Nr 75 s. 373-376.
• ZARZYCKI K., TRZCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG Z., WOŁEK J., KORZENIAK U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Wyd. 1. Kraków. Inst. Bot. PAN ss. 183.
• ZUBER U. 2007. Zarastanie rowów melioracyjnych metodą naturalnej renaturyzacji torfowisk. Pr. magist. Maszyn. Wrocław. UP ss. 57.