Zbiorowiska roślinne skarp kanałów i rowów melioracyjnych Wielkiego Łęgu Obrzańskiego

• Autorzy: Kryszak A. , Klarzyńska A. , Kryszak J. , Strychalska A. , Szymańczyk J.

Warianty tytułu

EN

Plant communities of the escarps of canals and draining ditches of the Great Obra River Wetland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia zróżnicowanie szaty roślinnej skarp kanałów i rowów melioracyjnych oraz warunków siedliskowych na nią wpływających na przykładzie Wielkiego Łęgu Obrzańskiego. Ocenie podlegały fitocenozy wybrane losowo w reprezentatywnych punktach obszaru badań, każdy długości 50 m i szerokości dochodzącej do 2 m. Na podstawie analizy zdjęć fitosocjologicznych wyróżniono 6 zbiorowisk roślinnych o randze zespołów z klasy Phragmitetea, zbiorowisko Deschampsia caespitosa z rzędu Molinietalia, a pozostałą część jako płaty przejściowe o niejednoznacznej randze systematycznej. Zróżnicowanie roślinności kanałów i rowów melioracyjnych przejawia się w udziale w fitocenozach gatunków związków Phragmition i Magnocaricion oraz rzędu Molinietalia. Na skarpach: kanałów - dominują gatunki ze związku Phragmition, rowów głębokich - ze związku Magnocaricion, a w rowach płytkich - ze związku Magnocaricion i rzędu Molinietalia. Wraz z wypłyceniem rowów melioracyjnych stwierdzono większy udział gatunków synantropijnych. Badania wskazują, że czynnikiem decydującym o zróżnicowaniu florystycznym zbiorowisk skarp roślinnych kanałów i rowów melioracyjnych Wielkiego Łęgu Obrzańskiego jest znaczne obniżanie się zwierciadła wód w miesiącach letnich, co szczególnie powoduje upodabnianie szaty roślinnej rowów melioracyjnych II i III rzędu do otaczających łąk.

EN

The study presents plant cover diversity on the escarps of canals and in draining ditches and habitat conditions affecting this cover as exemplified by the Great Obra River Wetland. Performed assessment comprised randomly selected phytocoenoses in representative sites of the study area, each 50 m long and up to 2 m wide. The analysis of phytosociological surveys enabled to distinguish 6 plant communities in the rank of associations from the Phragmitetea class, the Deschampsia caespitosa community from the Molinietalia order and the remaining parts as transition patches of unidentified taxonomic rank. Vegetation diversity manifested itself in considerable share of species from the Phragmition association on canal escarps, those from Phragmition and Magnocaricion associations - on escarps of deep ditches and the species from the Magnocaricion association and from the Molinietalia order - in shallow ditches. The shallowing of drainage ditches was accompanied by higher proportions of synanthropic species. Obtained results indicate that significant lowering of the water table in summer months and the abandonment of escarp mowing were the factors affecting floristic variability of plant communities covering escarps of canals and drainage ditches of the Great Obra River Wetland. The latter made the plant cover of drainage ditches of the 2nd and 3rd order resemble the vegetation of surrounding meadows.

Słowa kluczowe

PL

Dolina Obry; rowy melioracyjne; skarpy kanałów; warunki siedliskowe; zbiorowiska roślinne

EN

canal escarps; deep and shallow ditches; habitat, plant communities; Great Obra River Wetland

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 11, z. 1
• Strony: 159--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Kryszak A.

autor

Klarzyńska A.

autor

Kryszak J.

autor

Strychalska A.

autor

Szymańczyk J.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, ul. Wojska Polskiego 38/42, 60-627 Poznań; tel. [phone],

Bibliografia

• BORYSIAK J. 1994. Struktura aluwialnej roślinności lądowej środkowego i dolnego biegu Warty. Ser. Biologia 52. Poznań. Wydaw. UAM ss. 254.
• BORYSIAK J., RATYŃSKA H. 1984. Sukcesja roślinności na dnie Zbiornika Maltańskiego (Poznań) w pierwszym roku po spuszczeniu wody. Badania Fizjograficzne Polską Zachodnią. Ser. B t. 35 s. 95-117.
• DAJDOK Z., KĄCKI Z. 2003. Kenophytes of the Odra riversides. W: Phytogeographical problems on synanthropic plants. Kraków. UJ Inst. Bot. s. 161-161.
• DENISIUK Z. 1980. Łąki turzycowe Wielkopolski (klasa Phragmitetea). Studia Naturae. A 20 ss. 120.
• FORMAN R.T.T. 1995. Land mosaics: The ecology of landscapes and regions. Cambridge University Press ss. 632.
• FORMAN R.T.T., GORDON M. 1986. Landscape ecology. J. Wiley & Sons ss. 619.
• GERMAN K. 1998. Konflikt funkcji przyrodniczych i antropogenicznych w dnach dolin W: Pr. zbior. Krajobraz dolin rzecznych po katastrofie. Red. M. Łuczyńska-Bruzda. Kraków. PK ss. 53-56.
• GRYNIA M. 1967. Zmiany w szacie roślinnej terenów zmeliorowanych w zależności od uwilgotnienia i właściwości glebowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 72 s. 181–205.
• GRYNIA M. 1996. Kierunki zmian szaty roślinnej zbiorowisk łąkowych w Wielkopolsce. Roczniki AR Poznań. 284, Rolnictwo 47 s. 15-27.
• JANKOWSKI W., ŚWIERKOSZ K. (red.) 1995: Korytarz ekologiczny doliny Odry. Stan - funkcjonowanie - zagrożenia. Warszawa. Fundacja IUCN Pol. ss. 266.
• KOZŁOWSKA T. 2005. Zmiany zbiorowisk łąkowych na tle różnicowanie się warunków siedliskowych w charakterystycznych obszarach dolin rzecznych Polski Centralnej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie 14 ss. 146.
• KRYSZAK A. 2004. Synantropizacja wybranych zbiorowisk łąkowych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 4 z. 1 s. 201-208.
• KRYSZAK A., GRYNIA M. 2005. Zbiorowiska trawiaste siedlisk nadmiernie uwilgotnionych w dolinach rzecznych. Łąkarstwo w Polsce. Nr 8 s. 97-106.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., GRYNIA M. 2003. Zbiorowiska łąkowe jako wskaźnik degradacji siedlisk łąkowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 493 s. 897-904.
• MATUSZKIEWICZ W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Vademecum Geobotanicum. Z. 3 ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Kraków. Wydaw. Szafer Inst. Bot. PAN ss. 442.
• OŚWIT J. 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fitoindykacji). Biblioteczka Wiadomości IMUZ 79 s. 39-67.
• OŚWIT 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Materiały Informacyjne nr 35. Falenty. Wydaw. IMUZ ss. 36.
• PODBIELKOWSKI Z. 1967. Zarastanie rowów melioracyjnych na torfowiskach okolic Warszawy. Monographiae Botanicae 23, 1 ss.170.
• SZOSZKIEWICZ K. 1995. Fitosocjologiczna i rolnicza ocena łąk w dolinie Środkowej Noteci z uwzględnieniem skutków melioracji. Rozpr. dokt. maszyn. Poznań. AR Kat. Łąkarstwa ss. 120.
• SZWED W., RATYŃSKA H., DANIELEWICZ W., MIZGAJSKI A. 1999. Przyrodnicze podstawy kształtowania marginesów ekologicznych w Wielkopolsce. Pr. Kat. Bot. Leśn. AR Poznań. 1 ss. 144.
• WOJTASZEK M. 1989. Roślinność starorzeczy prawobrzeżnej doliny Warty w rejonie Rogalina. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Ser. B. T. 38 s. 105-117.
• ZARZYCKI K., TRZCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG W., WOŁEK J., KORZENIAK U. 2002. Ecological indicator values of vascular plant of Poland (Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski). Wydaw. Szafer Inst. Bot. PAN ss. 183.