Wymywanie skladników rozpuszczonych z małej zlewni rolniczej podczas wezbrania roztopowego

• Autorzy: Krasowska M. , Banaszuk P.

Warianty tytułu

EN

Leaching of dissolved coponents from a small agricultural catchment during snowmelt induced high flow event

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad migracją rolniczych zanieczyszczeń obszarowych prowadzono w zlewni o powierzchni 187 ha podczas wezbrań roztopowych między styczniem i kwietniem 2009 r. W przemieszczaniu zanieczyszczeń obszarowych w trakcie wezbrań kluczową rolę odgrywały korytarze migracyjne, zarówno powierzchniowe (bruzdy, koleiny, żłobiny), jak i podziemne (dreny), których aktywność zmieniała się w czasie, w zależności od warunków hydrotermicznych. Obecność dróg uprzywilejowanej migracji roztworów powodowała zwiększenie bezpośredniego kontaktu wód zlewni z ciekiem, a ponieważ przemieszczające się rozpuszczone składniki omijały potencjalne struktury buforujące, dochodziło do znaczącego zwiększenia ich stężenia w cieku. Szczególnie ważną rolę w przemieszczaniu azotanów odgrywały systemy drenarskie. W okresie ich największej aktywności stężenie NO₃^- w wodach niewielkiego cieku przekraczało 50 mg·dm-³.

EN

The study on the migration of agricultural pollution was performed in an agricultural catchment (187 ha) during snowmelt induced high flow event between January and April 2009. The most important role in the pollutant movement had flow pathways such as cultivation lines, ditches and fractures in karst aquifer and drainage systems. The activity of flow pathways changed over time and depended on hydro-meteorological conditions. Drainage systems were of particular importance for the movementof NO₃^-. The concentration of NO₃^- exceeded 50 mg·dm-³. The short period of snowmelt may be perceived as critical for stream water quality. In early spring, high export of nutrients along surface and shallow subsurface hydrological pathways is little affected by vegetation of the widely promoted buffer strips because at this time the vegetation is still in a dormant phase.

Słowa kluczowe

PL

migracja; wezbranie; zanieczyszczenia rolnicze; zlewnia rolnicza

EN

agricultural catchment; agricultural pollutants; high flow event; migration

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 11, z. 1
• Strony: 139--157
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il.

Twórcy

autor

Krasowska M.

autor

Banaszuk P.

• Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45a, 15-351 Białystok; tel. [phone],

Bibliografia

• BANASZUK P. 2007. Wodna migracja składników rozpuszczonych do wód powierzchniowych w zlewni górnej Narwi. Białystok. Wydaw. PBiał. ss. 182.
• BANASZUK P., KRASOWSKA M., KAMOCKI A. 2009. Źródła azotu i fosforu oraz drogi ich migracji podczas wezbrania roztopowego w małej zlewni rolniczej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. T. 9 z. 4 (28) s. 5-26.
• BORIN M., BIGON E. 2002. Abatement of NO3-N concentration in agricultural water by narrow buffer strips. Environmental Pollution. Vol. 117 s. 165-168.
• CARLYLE G.C., HILL A.R. 2001. Groundwater phosphate dynamics in a river riparian zone: effect of hydrologic flowpaths, litology and redox chemistry. Journal of Hydrology. Vol. 247 s. 151-168.
• GÓRNIAK A. 2000. Klimat województwa podlaskiego. Białystok. IMGW ss. 119.
• HAAG D., KAUPENJOHANN M. 2001. Landscape fate of nitrate fluxes and emissions in Central Europe. A critical review of concepts, data, and models for transport and retention. Agriculture, Ecosystems & Environment. Vol. 86 s. 1-21.
• HAYCOCK N.E., PINAY G., BURT T.P., GOULDING K.W.T. 1997. Buffer zones: current concerns and future directions. W: Buffer zones: their processes and potential in water protection. Pr. zbior. Red. N. Haycock, T. Burt, K. Goulding, G. Pinay. Hertfordshire. Quest Environmental ss. 236-243.
• HOUSE W.A., LEACH D.V., ARMITAGE P.D. 2001. Study of dissolved silicon and nitrate dynamics in a freshwater stream. Water Resources. Vol. 35 no. 11 s. 2749-2757.
• KOC J., SZYMCZYK S., CYMES I. 2003. Odpływ substancji z gleb. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 493 s. 395-400.
• MCDONNELL J.J., SIVAPALAN M., VACHE K., DUNN S., GRANT G., HAGGERTY R., HINZ C., HOOPER R., KIRCHNER J., RODERICK M.L., SELKER J., WEILER M. 2007. Moving beyond heterogeneity and process complexity: A new vision for watershed hydrology. Water Resources Research. Vol. 43 s. W07301.1- W07301.6.
• MOSLEY A.D. 1982. Subsurface flow velocities through selected forest soil, South Island, New Zealand. Journal of Hydrology. Vol. 55 iss. 1-4 s. 65-92.
• OENEMA O., ROEST C.W.J. 1998. Nitrogen and phosphorus losses from agriculture into surface waters, the effects of policies and measures in the Netherlands. Water Science and Technology. Vol. 37 no 3 s. 19-30.
• SAPEK A. 1996. Udział rolnictwa w zanieczyszczeniu wody składnikami nawozowymi. Zeszyty Edukacyjne 1/96. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 9-33.
• SMART R.P., SOULSBY C., CRESSER M.S., WADE A.J., TOWNED J., BILLETT M.F., LANGAN S. 2001. Riparian zone influence on stream water chemistry at different spatial scales: a GIS-based modeling approach, an example for the Dee, NE Scotland. The Science of the Total Environment. Vol. 280 s. 173-193.
• SOLARSKI H., SOLARSKA K. 1994. Erozja składników biogennych na użytkach rolnych i leśnych Pojezierza Olsztyńskiego. Roczniki AR w Poznaniu. Nr 266. Ser. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Z. 14 s. 153-161.
• WEILER M., NAEF F. 2003. An experimental tracer study of the role of macropores in infiltration in grassland soils. Hydrological Processes. Vol. 17 iss. 2 s. 477-493.
• WEILER M., MCDONNELL J.J. 2007. Conceptualizing lateral preferential flow and flow networks and simulating the effects on gauged and ungauged hillslopes. Water Resources Research. Vol. 43 no 3 s. W03403.1-W03403.13.
• ZHANG Z. 2007. Effect of hydrological regimes on groundwater phosphorus transfer in a riparian wetland. Ontario. University of Waterloo ss. 141.