Pole ciśnienia nad Europą i północnym Atlantykiem w sezonach i latach o anomalnym zachmurzeniu nad Polską

• Autorzy: Żmudzka E.

Warianty tytułu

EN

Pressure patterns over Europe and the Northern Atlantic in seasons and years with anomalous cloudiness over Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielkość zachmurzenia nad Polską (poza obszarem gór) opisano średnimi sezonowymi i rocznymi wielkościami zachmurzenia z 48 stacji synoptycznych, obliczając na ich podstawie średnią obszarową wielkość zachmurzenia w kolejnych latach okresu 1951-2000. Określono wielkości anomalne zachmurzenia, stosując podział zbioru oparty na przedziałach kwantylowych. Za anomalne przyjęto te pory roku i lata, w których wielkość zachmurzenia przekraczała kwantyl 90% lub była mniejsza niż określona przez kwantyl 10%. Dokonano analizy pola ciśnienia nad północnym Atlantykiem i Europą na poziomie morza w porach roku i latach o anomalnych wielkościach zachmurzenia nad Polską. Do opisu ciśnienia atmosferycznego użyto średnich sezonowych i rocznych jego wartości, określonych w odniesieniu do punktów węzłowych siatki z obszaru φ 30°-70°N i λ 40°W-60°E. Krok siatki wynosi 5° szerokości i 10° długości geograficznej. Wskazano obszary wystąpienia największych różnic między średnim ciśnieniem w sezonach i latach o anomalnym zachmurzeniu nad Polską i ciśnieniem średnim wieloletnim (1951-2000).

EN

The cloudiness over Poland (except the mountains) was described using seasonal and annual average cloudiness level records from 48 synoptic stations. These were used as bases for calculating the spatial average cloudiness for consecutive years 1951-2000. Anomalous magnitude of cloudiness was determined using the division of series based on quantile interval. It was assumed that the anomalous seasons and years were the ones, in which the cloudiness exceeded the 90 % quantile or was below the value defined by the 10 % quantile. The analysis of the pressure pattern at the sea level for the North Atlantic and Europe in seasons and years with anomalous cloudiness over Poland was carried out. To describe air pressure pattern, its seasonal and yearly average values were used. The values were taken from the nod-points of the grid from the area φ 30°-70°N and λ 40°W-60°E. The grid span was 5° latitude and 10° longitude. The areas of biggest differences between mean pressure in seasons and years with anomalous cloudiness and long-term pressure records (1951-2000) were denoted.

Słowa kluczowe

PL

Europa; pole ciśnienia; Polska; północny Atlantyk; zachmurzenie

EN

cloudiness; Europe; Poland; pressure pattern; Northern Atlantic

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. spec.
• Strony: 393--410
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Żmudzka E.

• Uniwersytet Warszawski, Zakład Klimatologii, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa; tel. [phone],

Bibliografia

• BARANOWSKI J., 1996. Wielkość zachmurzenia w Warszawie w zależności od cyrkulacji atmosferycznej. Zesz. IGiPZ PAN nr 37 s. 43-71.
• BARANOWSKI D., 2002. Zróżnicowanie warunków atmosferycznych w Polsce w zależności od typu cyrkulacji. Warszawa: WGiSR UW pr. dokt. maszyn. ss. 271.
• Climate change, 1992. The supplementary report to the IPCC scientific assessment. Pr. zbior. Red. J. T. Houghton, B. A. Callander, S. K. Varney. Cambridge: WMO/UNEP, Cambridge University Press ss. 205.
• DUBICKA M., 1994. Wpływ cyrkulacji atmosfery na kształtowanie warunków klimatu (na przykładzie Wrocławia). Acta Univ. Wratisl. no 1581 St. Geogr. t. 60 ss. 295.
• DUBICKA M., 1999. Zmienność zachmurzenia w Karkonoszach w ostatnim stuleciu. W: Zmiany i zmienność klimatu Polski. Ich wpływ na gospodarkę, ekosystemy i człowieka. Ogólnopolska konf. nauk., Łódź, 4-6 XI 1999. Łódź: PTGeof., Global Change, UŁ s. 57-63.
• KIRSCHENSTEIN M., 1997. Zachmurzenie w Koszalinie a typy cyrkulacji atmosferycznej. W: Przyrodnicze i społeczne walory Mazowsza w dobie restrukturyzacji. Wystąpienia 46. Zjazdu Pol. Tow. Geogr., Rynia, 18–21 IX 1997. Rynia-Warszawa: Oddz. Akad. PTG, IGiPZ PAN, WGiSR UW s. 144-147.
• KLEIN TANK A. M. G., WIJNGAARD J. B., KÖNNEN G. P., BÖHM R., DEMARÉE G., GOCHEVA A., MILETA M., PASHIARDIS S., HEJKRLIK L., KERN-HANSEN C., HEINO R., BESSEMOULIN P., MÜLLER-WESTERMEIER G., TZANAKOU M., SZALAI S., PÁLSDÓTTIR T., FITZGERALD D., RUBIN S., CAPALDO M., MAUGERI M., LEITASS A., BUKANTIS A., ABERFELD R., VAN ENGELEN A. F. V., FORLAND E., MIETUS M., Coelho F., MARES C., RAZUVAEV V., NIEPLOVA E., CEGNAR T., ANTONIO LÓPEZ J., DAHLSTRÖM B., MOBERG A., KIRCHHOFER W., CEYLAN A., PACHALIUK O., ALEXANDER L. V., PETROVIC P., 2002. Daily dataset of 20th-century surface air temperature and precipitation series for the European climate assessment. Intern. J. Climatol. 22 12 s. 1441-1453.
• KUCZMARSKI M., 1982. Usłonecznienie i zachmurzenie w Krakowie. Prz. Geof. t. 27 nr 3-4 s. 241-249.
• MARSZ A. A., 2002. Wprowadzenie (istota NAO, historia, wskaźniki). W: Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski. Pr. zbior. Red. A. A. Marsz, A. Styszyńska. Gdynia: Akad. Mors. s. 11-29.
• MATUSZKO D., 1992. Wieloletnie zmiany zachmurzenia w Krakowie. Zesz. Nauk. UJ Pr. Geogr. nr 88 s. 147-156.
• MATUSZKO D., 1998. Zachmurzenie Krakowa (1906-1995). Prz. Geof. t. 43 nr 3-4 s. 207-219.
• MATUSZKO D., 2000a. Frequency of occurrence of particular cloud genera at noon and during certain synoptic situations in Cracow. Zesz. Nauk. UJ Pr. Geogr. nr 105 s. 85-110.
• MATUSZKO D., 2000b. Long-term observation of cloud cover in Cracow (1792-1999). Zesz. Nauk. UJ Pr. Geogr. 107 s. 243-250.
• MATUSZKO D., 2002. Wpływ cyrkulacji atmosfery na zachmurzenie w Krakowie. W: Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski. Pr. zbior. Red. A. A. Marsz, A. Styszyńska. Gdynia: Akad. Mors. s. 141-146.
• MORAWSKA-HORAWSKA M., 2002. Tendencje zachmurzenia i usłonecznienia Krakowa w latach 1861-1990. W: Działalność naukowa profesora Władysława Gorczyńskiego i jej kontynuacja. Pr. zbior. Red. G. Wójcik, K. Marciniak. Symp. Klimatolog. Toruń, 16-17 IX 1993. Toruń: Wydaw. UMK s. 341-351.
• NCEP/NCAR Reanalysis, 2004. http://www.cdc.noaa.gov/cdc/data.ncep.reanalysis.html
• NIEDŹWIEDŹ T., 1981. Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły. Rozpr. Habil. 58. Kraków: UJ ss. 165.
• TAMULEWICZ J., 2000. Zachmurzenie nieba w Poznaniu na tle typów cyrkulacji atmosfery. Bad. Fizjogr. nad Pol. Zach. Ser. A t. 51 s. 133-146.
• TRIGO I., DAVIES T., BIGG G., 1999. Objective climatology of cyclones in the Mediterranean region. J. Climate t. 12 nr 6 s. 1685-1696.
• USTRNUL Z., 1994. Rozkład przestrzenny i czasowy zachmurzenia w Polsce. W: Referaty i postery. Ogólnopolski Zjazd PTG, Lublin. Lublin: PTG Oddz. Lubelski, UMCS s. 114-116.
• USTRNUL Z., NIEDŹWIEDŹ T., 1995. Wstępna analiza zachmurzenia Polski w ujęciu klimatologii synoptycznej. Sprawozdanie z prac wykonanych w roku 1995. Podzadanie E. Kraków: Oddz. IMGW maszyn.
• WIBIG J., 2004. Pole ciśnienia nad Europą i północnym Atlantykiem a warunki termiczne i opadowe w Polsce. W: Skala, uwarunkowania i perspektywy współczesnych zmian klimatycznych w Polsce. Pr. zbior. Red. K. Kożuchowski. Łódź s. 89-119.
• ŻMUDZKA E., 2002. O zmienności opadów atmosferycznych na obszarze Polski nizinnej w drugiej połowie XX wieku. Wiad. IMGW t. 25 nr 4 s. 23-38.
• ŻMUDZKA E., 2003a. Les conditions de circulation propres à la variabilité de la nébulosité en Pologne, en 1951-2000. Dokument. Geogr. IGiPZ PAN 29 s. 379-382.
• ŻMUDZKA E., 2003b. Wielkość zachmurzenia w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geof. t. 48 nr 3-4 s. 159-185.
• ŻMUDZKA E., 2004a. Changes of cloudiness in Poland in the period 1951-2000 and their relationship to atmospheric circulation. W: 4th Ann. Meeting Eur. Meteorol. Soc. Abstr. t. 1. Part and partner: 5th Eur. Conf. Applied Climatol. (ECAC). 26-30 IX 2004, Nice, France.
• ŻMUDZKA E., 2004b. Uwarunkowania cyrkulacyjne zmienności zachmurzenia ogólnego w Polsce (1951-2000). Czas. Geogr. t. 75 nr 1-2 s. 99-122.