Niedobory i nadmiary opadów dla pszenicy ozimej w latach ekstremalnych na obszarze Polski (1971-2000)

• Autorzy: Ziernicka-Wojtaszek A. , Zawora T.

Warianty tytułu

EN

Deficits and excesses of precipitaton for winter wheat in extreme years in Poland (1971-2000)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem opracowania było określenie wartości niedoborów i nadmiarów opadów atmosferycznych w latach ekstremalnie suchych (1976, 1992 i 1994) i ekstremalnie wilgotnych (1974, 1980 i 1997). Jako roślinę testową wybrano pszenicę ozimą. Za dekadowe opady optymalne przyjęto wartości podane przez DZIEŻYCA, NOWAKA i PANEK [1987]. Obliczenia wykonano dla gleb średnich w okresie wegetacyjnym (IV-VII) w siedmiu regionach hydrograficznych Polski. Średnie dekadowe wartości niedoborów opadów dla pszenicy ozimej w kolejnych latach ekstremalnie suchych bez uwzględnienia zróżnicowania regionalnego były coraz większe i wynosiły odpowiednio 8, 10 i 14 mm. Również wartości nadmiarów opadów dla pszenicy ozimej w kolejnych latach ekstremalnie wilgotnych zwiększały się i wynosiły odpowiednio 15, 20 i 24 mm. Może to potwierdzać opinię o zwiększaniu się natężenia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych w badanych 30 latach końca XX wieku.

EN

The aim of the paper was to estimate the deficiencies and excesses of precipitation in extremely dry years (1976, 1992, 1994) and extremely wet years (1974, 1980, 1997). Winter wheat was chosen for testing. Optimal decade precipitation was taken from DZIEŻYC et al. [1987]. Calculations were carried out for medium soils in the vegetation period between April and July in seven hydrographic regions of the country, as distinguished by DZIEŻYC [1993]. Mean decade values of deficient precipitation for winter wheat in subsequent extreme years, neglecting regional differentiation, were increasing and amounted 8, 10 and 14 mm, respectively. Also the values of excess precipitation for winter wheat in extreme years increased consecutively and amounted 15, 20 and 24 mm, respectively. This finding might confirm the opinion of increasing intensity of extreme meteorological phenomena in the last 30 years of the 20th century under study.

Słowa kluczowe

PL

gleba; niedobory i nadmiary opadów; Polska; pszenica

EN

deficiency and excess of precipitation; Poland; soil; wheat

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. spec.
• Strony: 375--382
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Ziernicka-Wojtaszek A.

• Akademia Rolnicza, Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków; tel. [phone]

autor

Zawora T.

• Akademia Rolnicza w Krakowie, Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej

Bibliografia

• DZIEŻYC J., 1993. Czynniki plonotwórcze - plonowanie roślin. Warszawa-Wrocław: PWN ss. 475.
• DZIEŻYC J., NOWAK L., PANEK K., 1987. Dekadowe wskaźniki potrzeb opadowych roślin uprawnych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 314 s. 11-33.
• FRICH P., ALEXANDER L.V., DELLA-MARTA P., GLEASON B., HAYLOCK M., KLEIN TANK A.M.G., PETERSON T., 2002. Observed coherent changes in climatic extremes during the second half of the twentieth century. Clim. Res. 19 3 s. 193-212.
• HENDERSON-SELLERES A., 1986. Cloud changes in a warmer Europe. Climatic Change 8 s. 25-52.
• HOHENDORF E., 1948. Niedobory i nadmiary opadów w Polsce. Gosp. Wod. 10 s. 276-287.
• KACZOROWSKA Z., 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Pr. Geogr. IG PAN 33 ss. 102.
• KOŻUCHOWSKI K., 1996. Współczesne zmiany klimatyczne w Polsce na tle zmian globalnych. Prz. Geogr. 68 1-2 s. 79-98.
• KOŻUCHOWSKI K., ŻMUDZKA E., 2001. Ocieplenie w Polsce: Skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geofiz. 46 1-2 s. 81-90.
• MATUSZKO D., 2001. Wpływ miasta na zachmurzenie i opady (na przykładzie Krakowa). Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie. Pr. zbior. Red. K. German, J. Balon. Probl. Ekol. Krajobr. 10 s. 529-536.
• WARAKOMSKI W., 1997. Problemy z klasyfikacją i przewidywaniem pogodowych zjawisk ekstremalnych. W: Ekstremalne zjawiska meteorologiczne, hydrologiczne i oceanograficzne. Mater. Symp. Jub. 50 Lat Pol. Tow. Geofiz. Warszawa 12-14.11.1997. Warszawa: IMGW, PTG s. 169-174.