Optymalny poziom wody gruntowej jako czynnik skutecznej ochrony zmeliorowanych ekosystemów torfowiskowych w okresach posusznych

• Autorzy: Szajda J. , Olszta W.

Warianty tytułu

EN

optimum ground water level as a factor in the effective protection of meliorated peat ecosystems in dry periods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań przeprowadzonych na Polesiu Lubelskim na zmeliorowanych glebach torfowo-murszowych głębokich (gleba MtIbc) i płytkich (gleba MtIIb1), reprezentatywnych dla ekosystemów torfowiskowych słabo i średnio zmurszałych, stwierdzono, że optymalny poziom wody gruntowej, zapewniający wilgotność warstwy korzeniowej odpowiadającą pF = 1,7 w drugim, pF = 1,9 w pierwszym i pF = 2,1 w trzecim pokosie, skutecznie chroniącą gleby przed niekorzystnymi przemianami po odwodnieniu oraz powodującą uzyskanie maksymalnych plonów bez luksusowego zużycia wody, różnicuje się w zależności od rodzaju gleby i wielkości ewapotranspiracji. Podane w pracy optymalne głębokości zwierciadła wody gruntowej mogą być wykorzystane do sterowania nawadnianiem badanych ekosystemów w celu uzyskania maksymalnych plonów oraz skutecznej ochrony gleb przed degradacją.

EN

Based on a study carried out on meliorated peat-moorsh soils both deep (Mtlbc soil) and shallow (MtIIb1 soil) representative for peat ecosystems, the optimum ground water depths have been determined. The depths ensured soil moisture in the root zone respective to pF of 1.7 in the second swath, pF of 1.9 in the first swath and pF of 2.1 in the third swath. These levels effectively protecting soils against unfavourable transformations following dehydration and resulting in the maximum yields without excessive water consumption varied depending on the soil type and evapotranspiration. The optimum levels quoted in this study can be used for controlling irrigation of the studied ecosystems in order to obtain maximum yields and to effectively protect soils against degradation.

Słowa kluczowe

PL

optymalny poziom wody; ewapotranspiracja; pF warstwy korzeniowej

EN

optimum water level; evapotranspiration; pF of the root layer

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. spec.
• Strony: 301--313
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., wykr.

Twórcy

autor

Szajda J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, ul. Głęboka 29/2, 20-012 Lublin; tel. [phone]

autor

Olszta W.

• Politechnika Lubelska

Bibliografia

• BRANDYK T., 1990. Podstawy regulowania uwilgotnienia gleb dolinowych. Rozpr. Habil. Warszawa: Wydaw. SGGW-AR ss. 120.
• FEDDES R. A., 1971. Water, heat and crop growith. Wageningen: H. Veenmon, N. V. Zonen.
• GAWLIK J., 1992. Wpływ stopnia rozkładu torfu i stanu jego zagęszczenia na właściwości wodno-retencyjne utworów torfowych. Falenty: Wydaw. IMUZ rozpr. habil. ss. 86.
• GAWLIK J., SZAJDA J., 2002. Evaluation of changes in soil conditions on peatlands of the Lublin Polesye due to drainage. Acta Agrophys. nr 67 s. 67-76.
• JURCZUK S., 2004. Warunki wodne ograniczające straty masy organicznej na łąkach o glebach murszowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z 2a(11) s. 379-394.
• KOWALIK P., ZARADNY H., 1978. Simulation model of the soil water dynamics for layered soil profile with fluctuating water table and water uptake by roots. J. Hydrol. Sci.
• ŁABĘDZKI L., 1997. Podstawy nawodnień - uwarunkowania przyrodnicze i rolnicze. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 147.
• OKRUSZKO H., 1988. Zasady podziału gleb hydrogenicznych na rodzaje i łączenia rodzajów w kompleksy wilgotnościowo-glebowe. Rocz. Gleb. t. 39 s. 127-152.
• OLSZTA W., 1980. Badania nad wpływem zwierciadła wody gruntowej i transpiracji na układ wilgotności w profilu gleby torfowo-murszowej metodą modelowania symulacyjnego. Rocz. Gleb. t. 31 nr 3/4.
• OLSZTA W., 1981. Badania dynamiki uwilgotnienia gleb, wzrostu traw i prognozowania nawodnień metodą modelowania matematycznego. Falenty: IMUZ rozpr. habil. ss. 155.
• SZAJDA J., 1980. Opracowanie metody prognozowania nawodnień w warunkach płytkiego zalegania poziomu wody gruntowej. Sprawozdanie końcowe z tematu PR7.06.02.02.06. Falenty. IMUZ maszyn. ss. 111.
• SZAJDA J., 1997. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo-murszowej. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 62.
• SZAJDA J., 2000. Wpływ minimalnej głębokości odwodnienia na ciśnienie ssące gleby torfowo-murszowej w strefie korzeniowej. W: Problemy ochrony i użytkowania obszarów wiejskich o dużych walorach przyrodniczych. Mater. Ogólnopolskiej Konf. Janów Lubelski, 20-21 październik. Lublin: Wydaw. UMCS s. 309-316.
• SZAJDA J., OLSZTA W., 2002. Wykorzystanie poziomu wody gruntowej jako wskaźnika uwilgotnienia gleby torfowo-murszowej w warunkach różnej ewapotranspiracji. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 2 z. 2(5) s. 33-45.
• SZAJDA J., OLSZTA W., KOWALSKI D., 2003. Klimatyczne i glebowo-wodne wskaźniki środowiska odwodnionych ekosystemów torfowiskowych w aspekcie zrównoważonego rozwoju. Acta Agrophys. nr 89 vol. 1(4) s. 759-766.
• SZUNIEWICZ J., CHURSKA CZ., CHURSKI T., 1992. Potencjalne hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe i ich zróżnicowanie pod względem dyspozycyjnych zapasów wody użytecznej. Bibl. Wiad. IMUZ nr 79 s. 69-93.
• VIESSER W. C., 1963. Soil moisture content and evapotranspiration. JCW Tech. Bull. no 31
• ZAWADZKI S., 1964. Udział wód w kształtowaniu przemian gleb hydrogenicznych Lubelszczyzny. Bibl. Wiad. IMUZ nr 14 ss. 124.
• ZAWADZKI S., 1973. Laboratoryjne oznaczanie zdolności retencyjnych utworów glebowych. Wiad. IMUZ t. 11 z. 2 s. 11-31.