Identyfikacja okresów suszy atmosferycznej w okolicy Szczecina w latach 1963-2002

• Autorzy: Kalbarczyk E. , Kalbarczyk R.

Warianty tytułu

EN

Identification of atmospheric drought periods in the vicinity of Szczecin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było wyznaczenie częstości występowania i stopnia nasilenia okresów suszy w okolicy Szczecina, jak również określenie tendencji zmienności tego zjawiska. Materiał stanowiły średnie miesięczne temperatury powietrza oraz miesięczne sumy opadów atmosferycznych z sezonu wegetacyjnego (od kwietnia do września) z lat 1963-2002, ze stacji IMGW Szczecin. Okresy suszy wyznaczono trzema metodami - na podstawie wartości wskaźnika standaryzowanych opadów SPI, wskaźnika względnego opadu RPI (w %) oraz na podstawie wskaźnika hydrotermicznego Sielianinowa K. Ocena, czy dany rok był suchy, na podstawie porównywanych wskaźników najczęściej była zgodna, natomiast ocena nasilenia zjawiska suszy - różna. Stwierdzono brak zgodności częstości występowania miesięcy suchych między wynikami otrzymanymi na podstawie wskaźników RPI i SPI a otrzymanymi na podstawie wskaźnika K. Stosując wskaźnik hydrotermiczny, największą częstość występowania miesięcy suchych stwierdzono w lipcu, sierpniu i we wrześniu. Na Nizinie Szczecińskiej w latach 1963-2002 niedobór opadów w stosunku do normy najczęściej wystąpił w lipcu. Malejące w latach badań wartości wskaźnika K w maju i sierpniu mogą wskazywać na zwiększające się na Nizinie Szczecińskiej ryzyko wystąpienia okresów suszy w tych dwóch miesiącach.

EN

The aim of the study was to determine the frequency of occurrence and the intensity of drought periods in the vicinity of Szczecin and to determine variability of this phenomenon. The study was based on monthly average air temperatures and monthly sums of atmospheric precipitation in the vegetative period from April to September recorded at the IMGW (Institute of Meteorology and Water Management) meteorological station in Szczecin in the years 1963-2002. The periods of drought were determined by three methods: according to the values of Standardized Precipitation Index (SPI), Relative Precipitation Index RPI (percentage) and on the basis of Sielianinow's hydrothermal index K. The indices usually showed unanimously whether a given year was dry or not, they only differed as to the intensity of indicated drought. The frequency of dry months determined upon SPI and RPI indices did not agree with those obtained with the K index. In the case of the hydrothermal index, the highest frequency of occurrence of dry months was observed in July, August and September. In Szczecin Lowland in the years 1963-2002 precipitation deficits occurred most frequently in July. Decreasing values of index K in May and August in the study period might indicate an increasing risk of drought occurrence in these two months.

Słowa kluczowe

PL

Nizina Szczecińska; susza atmosferyczna; wskaźnik hydrotermiczny; wskaźniki opadów

EN

atmospheric drought; hydrothermal index; precipitation indices; Szczecin Lowland

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. spec.
• Strony: 171--183
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kalbarczyk E.

• Akademia Rolnicza, Katedra Meteorologii i Klimatologii, ul. Papieża Pawła VI nr 3, 71–469 Szczecin, tel. [phone]

autor

Kalbarczyk R.

• Akademia Rolnicza w Szczecinie, Katedra Meteorologii i Klimatologii

Bibliografia

• BALLING jr. R.C., 1996. Century-long variations in United States drought severity. Agric. Forest Meteor. 82 s. 293-299.
• BĄK B., ŁABĘDZKI L., 2002. Assessing drought severity with the relative precipitation index (RPI) and the standardised precipitation index (SPI). J. Water Land Dev. 6 s. 29-49.
• BĄK B., ŁABĘDZKI L., 2003. Modification of standardized precipitation index SPI for drought monitoring in Poland. Meteorological services’ tasks in NATO operations, missions and exercises. 5 Intern. Symp. Milit. Meteorol. Poznań 29.09.-2.10.2003 s. 15-22.
• BRIFFA K.R., JONES P.D., HULME M., 1994. Summer moisture variability across Europe, 1892-1991: an analysis based on The Palmer Drought Severity Index. Inter. J. Climat. 14 s. 475–506.
• KACZOROWSKA Z., 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Pr. Geogr. IGiPZ PAN 33 s. 109.
• KALBARCZYK R., KOŹMIŃSKI CZ., MICHALSKA B., RASZKA E., 2001. Niedobory opadów. Ryzyko uprawy kukurydzy i ziemniaka. W: Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: Wydaw. AR, U. Szczec. s. 68.
• KALBARCZYK R., 2003. Próba wydzielenia regionów termiczno-opadowych na obszarze Polski. Folia Univ. Agricult. Stetin Agricult. 231 (92) s. 27-38.
• KASPERSKA-WOŁOWICZ W., ŁABĘDZKI L., BĄK B., 2003. Okresy posuszne w rejonie Bydgoszczy. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. specj. (9) s. 39-56.
• KOŹMIŃSKI C., KALBARCZYK R., 2004. Okresy bezopadowe. W: Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: Wydaw. AR s. 60.
• KOŹMIŃSKI C., MICHALSKA B. 2004. Nadmiar i niedobór opadów. W: Atlas zasobów i zagrożeń klimatycznych Pomorza. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: Wydaw. AR s. 62.
• KOŹMIŃSKI C., RASZKA E., WITOS-WATRAS A., 2001. Niedobory opadów. Ryzyko uprawy pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa. W: Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. Pr. zbior. Red. Cz. Koźmiński, B. Michalska. Szczecin: Wydaw. AR, U. Szczec. s. 67.
• LORENC H., 2000. Studia nad 220-letnią (1779-1998) serią temperatury powietrza w Warszawie oraz ocena jej wiekowych tendencji. Mater. Bad. Ser. Meteorol. 31.
• ŁABĘDZKI L., BĄK B., 2004. Standaryzowany klimatyczny bilans wodny jako wskaźnik suszy. Acta Agrophys. 3 (1) s. 117-124.
• MCKEE T.B., DOESKEN N.J., KLEIST J., 1995. Drought monitoring with multiple time scales. Preprints 9th Conf. Applied Climatol. 15-20 January 1995, Dallas, Texas s. 233-236.
• Miesięczny Przegląd Agrometeorologiczny, 1963-1999. Warszawa: IMGW.
• QUIRING S.M., PAPAKRYIAKOU T.N., 2003. An evaluation of agricultural drought indices for the Canadian prairies. Agricult. Forest Meteor. 118 s. 49-62.
• PRAWDZIC K., KOŹMIŃSKI CZ., 1966. Susze atmosferyczne na terenie województwa szczecińskiego. Szczec. TN, Wydz. Nauk Przyr.-Rol. 28 (2) ss. 45.
• PRZEDPEŁSKA W., 1973. Zagadnienie susz atmosferycznych w Polsce i metody ich określania. Pr. Stud. IG UW 11 Klimatol. 6 s. 59-83.
• RADZKA E., KOC G., 2001. Posuchy atmosferyczne w Siedlcach w latach 1968-1997. Prz. Nauk. WIKŚ 21 s. 93-97.
• SKOWERA B., PUŁA J., 2004. Skrajne warunki pluwiotermiczne w okresie wiosennym na obszarze Polski w latach 1971-2000. Acta Agrophys. 3 (1) s. 171-177.
• SCHMUCK A., KOŹMIŃSKI CZ., 1967. Przestrzenny rozkład częstości posuch atmosferycznych na terenie Polski. Czas. Geogr. 38 3 s. 321-325.
• ZIERNICKA A., KALARUS A., ZAWORA T., 2000/2001. Porównanie meteorologicznych wskaźników posuchy i nadmiaru opadów atmosferycznych w Polsce Południowo-Wschodniej w okresie 1901-1998. Ann. UMCS 55/56 47 s. 398-405.