Ocena trwałości gatunków i odmian traw w czterech fenologicznie zróżnicowanych mieszankach użytkowanych kośnie na glebie mineralnej

• Autorzy: Wróbel B. , Jankowska-Huflejt H. , Zastawny J.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of four phenologically different mown grass mixtures in a long term plot experiment on mineral soil

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania prowadzono w latach 1990-1998 w Falentach na glebie mineralnej o odczynie obojętnym. Doświadczenie założono w układzie podbloków z dwoma czynnikami: mieszanka (4 typy fenologiczne) i nawożenie (3 poziomy nawożenia azotem: 120, 180 i 240 kg·ha-¹ na tle jednolitego nawożenia P i K). Komponentami poszczególnych mieszanek były gatunki i ich odmiany zróżnicowane wczesnością: Dactylis glomerata L., Festuca arundinacea Schreb., Festuca pratensis Huds., Arrhenatherum elatius (L.) P.B., Phleum pratense L., Bromus inermis Leyss., Lolium perenne L., Poa pratensis L., Festuca rubra L. i Trifolium pratense L. Najlepiej średnio w całym okresie plonowała mieszanka średnio wczesna (12,2 t s.m. z ha), nieco słabiej mieszanka późna (11,6 t s.m. z ha) i średnio późna (11,3 t s.m. z ha), najsłabiej zaś mieszanka wczesna (10,8 t·ha-¹). Największe plony, bo około 20 t s.m. z ha, uzyskano w pierwszym roku badań. W następnych latach obserwowano systematyczny spadek plonowania aż do poziomu 6-8 t s.m. z ha (lata 1997-1998), niezależnie od poziomu nawożenia azotem. Udział gatunków i odmian w mieszankach odbiegał od założonego przy wysiewie. W 9. roku użytkowania w mieszance wczesnej dominowała Poa pratensis L. (ponad 40%). Licznym gatunkiem w mieszance średnio późnej (30,1%) i w mieszance późnej (44,6%) była Bromus inermis Leyss., a w mieszance średnio wczesnej Festuca arundinacea Schreb. (41,7%). Całkowicie ustąpiła Trifolium pratense L., a pojawiły się gatunki obce traw i ziół, w tym w dużych ilościach Taraxacum officinale F. H. Wigg.

EN

During the years 1990-1998 the study was carried out at Falenty in a plot experiment on mineral soil. The experiment was established in split-plot design with two factors: grass mixture (4 phenological types) and fertilisation (3 levels of N fertilisation: 120, 180 and 240 kg·ha-¹ with constant P and K fertilisation). The components of mixtures were: Dactylis glomerata L., Festuca arundinacea Schreb., Festuca pratensis Huds., Arrhenatherum elatius (L.) P.B., Phleum pratense L., Bromus inermis Leyss., Lolium perenne L., Poa pratensis L., Festuca rubra L. and Trifolium pratense L. The share of grass species and their varieties in grass mixtures differed from the structure established during sowing. In the 9 th year of utilisation meadow grass (Poa pratensis L.) dominated in over 40% in early mixture. Smooth brome-grass (Bromus inermis Leyss.) was the next dominant in moderately late mixture (31,1%) and in late mixture (44,6%). In moderately early mixture a common presence of Festuca arundinacea Schreb. (41,7%) was observed. Red clover (Trifolium pratense L.) completely withdrew from sward substituted by alien species of grasses and herbs, including Taraxacum officinale F. H. Wigg. The highest yields of DM in all periods were observed in moderately early mixture (12,2 t·ha-¹), a bit lower - in late mixture (11,6 t·ha-¹) and moderately late mixture (11,3 t·ha-¹) and the lowest yields in early mixture (10,8 t·ha-¹). The highest yields, about of 20 t DM·ha-¹, were obtained in the first year of the study. Later on systematic decrease of yielding to a level of 6-7 t DM from ha (1997-1998) irrespective of the level of N fertilisation was observed.

Słowa kluczowe

PL

mieszanki łąkowe; odmiany; rozkład plonowania; skład botaniczny; trwałość gatunków; wartość pokarmowa

EN

botanical composition; meadow mixtures; nutritive value; species persistence; varieties; yielding distribution

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. 1
• Strony: 95--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Wróbel B.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Łąk i Pastwisk 8, 05-090 Raszyn; tel. [phone]

autor

Jankowska-Huflejt H.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Łąk i Pastwisk

autor

Zastawny J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Łąk i Pastwisk

Bibliografia

• BORAWSKA-JARMUŁOWICZ B., 2001. Ocena odmian czterech gatunków traw w zależności od sposobu użytkowania i komponentów mieszanek w naturalnych siedliskach łąkowych. Pam. Puł. z. 125 s. 233-241.
• BUKOWIECKI F.K., RUTKOWSKA B., 1989. Mieszanki traw do użytkowania pastwiskowego i kośnego z uwzględnieniem odmian o zróżnicowanym rytmie rozwojowym. Instrukcja wdrożeniowa. Falenty: IMUZ ss. 12.
• DĘBSKA-KALINOWSKA Z., 1994. Zawartość włókna surowego w pędach wegetatywnych i generatywnych traw w zależności od fazy fenologicznej. W: Kierunki rozwoju łąkarstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najważniejszych jego działach. Warszawa: Wydaw. SGGW s. 132-139.
• DOMAŃSKI P., 1986. Aktualne i perspektywiczne kierunki oceny odmian traw pastewnych w świetle literatury światowej. Biul. Oceny Odm. t. 11 1 (16) s. 27-31.
• DOMAŃSKI P., 1987. System badań oraz kryteria i metody oceny wartości gospodarczej odmian traw pastewnych w Polsce. Wiad. Odm. 2-3 (22) s. 12-46.
• FALKOWSKI M., 1981. Znaczenie odmian traw i motylkowatych w produkcji pasz. Biul. Oceny Odm. t. 9 1-2 (13-14) s. 11-19.
• FALKOWSKI M., 1982. Trawy polskie. Warszawa: PWRiL ss. 565.
• FALKOWSKI M., KOZŁOWSKI S., KUKUŁKA I., 1997. Czynniki ograniczające wykorzystanie gatunków i odmian traw w procesie produkcji pasz. Biul. Oceny Odm. COBORU z. 29 s. 27-38.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1990. Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Poznań: Wydaw. AR ss. 111.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1994. Właściwości biologiczne roślin łąkowych. Wybrane zagadnienia. Poznań: Wydaw. AR ss. 82.
• FILIPEK J., 1983. Właściwości biologiczne a użytkowość roślin łąk i pastwisk. W: Łąkarstwo i gospodarka łąkowa. Pr. zbior. Red. M. Falkowski. Warszawa: PWRiL s. 187-207.
• GŁOWACKA-KOSTYRA K., BUKOWIECKI F.K., 1997. Fenologiczne, ilościowe i jakościowe cechy mieszanek łąkowych w warunkach zróżnicowanego nawożenia azotem. W: Kierunki badań nad nawożeniem i użytkowaniem łąk i pastwisk. Sesja naukowa z okazji jubileuszu 50-lecia działalności naukowej prof. dra hab. L. Doboszyńskiego. Falenty 27.02.1997. Mater. Semin. 38. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 113-119.
• KAMIŃSKI J., 2000. Plonowanie, zmiany florystyczne i wartość pokarmowa czterech fenologicznie zróżnicowanych mieszanek łąkowych na glebie torfowo-murszowej. Wiad. IMUZ t. 20 z. 4 s. 23-37.
• KAMIŃSKI J., 1991. Zawartość białka i włókna w pędach wegetatywnych i generatywnych wybranych gatunków i odmian traw w zależności od terminu sprzętu I pokosu. W: Referaty i doniesienia naukowe na seminarium podsumowującym badania i wdrożenia w CPBR-10.2.3. Falenty: IMUZ s. 66-72.
• KASPERCZYK M., SZEWCZYK W., 1997. Wartość gospodarcza kupkówki pospolitej (Dactylis glomerata L.) i tymotki łakowej (Phleum pratense L.) w rejonie górskim. Biul. Oceny Odm. COBORU z. 29 s. 203-209.
• KSIĘŻAK J., 2005. Rośliny pastewne w warunkach mniejszej ilości opadów. Poradnik gospodarski nr 6 s. 18-19.
• PAWLAK T., 1988. Zmiany zawartości białka, potasu i fosforu w plonach traw przy różnych terminach sprzętu I pokosu. Wiad. IMUZ t. 15 z. 4 s. 43-58.
• PROŃCZUK S., 1983. Zawartość białka i włókna w ważniejszych gatunkach traw w okresie kłoszenia, a ich wartość biologiczna. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 238 s. 318-326.
• PROŃCZUK S., PROŃCZUK M., 1988. Stan i kierunki w hodowli i ocenie odmian traw w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 366 s. 11-25.
• RUTKOWSKA B., BORAWSKA B., 1994. Plonowanie i wartość pokarmowa zróżnicowanych fenologicznie mieszanek łąkowych na glebie mineralnej z uwzględnieniem ich zmian florystycznych. W: Przydatność nowych odmian traw i roślin motylkowatych w warunkach gospodarki łąkowo-pastwiskowej w różnych siedliskach. Mater. z seminarium 11.05.1994. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 19-31.
• RUTKOWSKA B., KAMIŃSKI J., 1988. Fazy rozwojowe gatunków i odmian traw w zależności od warunków siedliskowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 336 s. 53-60.
• RUTKOWSKA B., KOZŁOWSKI S., STYPIŃSKI P., JANICKA M., 1995. Ocena dorobku hodowli traw i roślin motylkowatych na podstawie wyników badań łąkarskich w latach 1945-1994. W: Kierunki rozwoju łąkarstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najważniejszych jego działach. Warszawa: Wydaw. SGGW s. 74-91.
• RUTKOWSKA B., LEWICKA E., JANICKA M., 1997. Zróżnicowanie fenologiczne odmian traw zastosowanych w mieszankach oraz w siewach czystych. Biul. Oc. Odm. 28 s. 119-126.
• STAŃKO-BRÓDKOWA B., 2001. Trwałość traw wieloletnich: wzrost, zamieranie, długość życia. Post. Nauk Rol. 6 s. 49-62.
• VINCZEFFY I., 1984. The effect of some ecological factors on grass yield. As. Norway. Proc. 10th Gen. Meeting EGF s. 76-79.