Zawartość i pobranie mikroelementów przez owies w warunkach nawożenia kompostami różnego pochodzenia w aspekcie wartości paszowej i wpływu na środowisko

• Autorzy: Gondek K. , Filipek-Mazur B.

Warianty tytułu

EN

The content and uptake of microelemnts by oat fertilised with composts of different origin in view of its fodder value and environmental impact

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykorzystując substancje odpadowe, nawet po ich uszlachetnieniu, należy w pierwszej kolejności, przed wykorzystaniem do nawożenia, określić ich wpływ na środowisko, w tym rośliny i glebę. Dlatego celem prezentowanych badań było przedstawienie zmian zawartości wybranych mikroelementów w owsie uprawianym na glebie z dodatkiem kompostów w aspekcie wartości paszowej uzyskanej biomasy. Niepokojąco mała okazała się zawartość miedzi, zwłaszcza w ziarnie i słomie owsa. Zmniejsza to wartość paszową roślin, ale może również pośrednio decydować o wielkości ich plonu. Nie nastąpiła spodziewana kumulacja zawartości cynku, manganu i żelaza w roślinach uprawianych na obiekcie nawożonym solami mineralnymi. Można to tłumaczyć "efektem rozcieńczenia", biorąc pod uwagę znacznie większy plon roślin uzyskany na tym obiekcie. Niedobór żelaza w ziarnie i słomie może mieć podłoże fizjologiczne, związane z trudnościami w jego transporcie z systemu korzeniowego do organów nadziemnych, a nie ograniczeniem pobierania z podłoża, na co wskazują jego ponad 20-krotnie większe zawartości w korzeniach niż w częściach nadziemnych. Zastosowanie kompostów do nawożenia gleby nie spowodowało większych zmian w zawartości badanych mikroelementów w biomasie owsa w porównaniu z nawożeniem mineralnym i obornikiem. Na ogół zawartości te były niedoborowe ze względu na jakość paszy. Należałoby zatem rozważyć kwestię dodatkowego nawożenia, np. dolistnego, w celu wzbogacenia uzyskanej biomasy w miedź, cynk, mangan i żelazo.

EN

Waste materials, even after their refinement, should be checked for their environmental impact, including that on plants and soil. Therefore, this study was aimed at presenting changes in selected microelements content in oat cultivated in soil with compost supplements concerning the fodder value of obtained biomass. The study revealed alarmingly low content of copper in nearly all fractions of the oat yield. Low copper content decreases the plant fodder value but may also indirectly affect the amount of plant yield. No expected accumulation of zinc, manganese or iron was found in plants cultivated in soil fertilized with mineral fertilizers in relation to plants from other treatments. This may be explained by "dilution effect" considering a much larger plant yield obtained in this treatment. A problem of iron deficiency in grain and straw may have a physiological background connected with difficulties in its transport from the root system to aboveground organs but not its reduced uptake from the substratum as evidenced by its over 20 times larger content in roots than in the aerial parts. Composts applied for soil fertilization did not cause any major changes in the content of analysed microelements in oat biomass in comparison with mineral and farmyard manure treatment. Generally, the contents were deficient in view of fodder quality. Therefore, a supplementary, e.g. foliar treatment should be considered in order to enrich the obtained biomass in copper, zinc, manganese and iron.

Słowa kluczowe

PL

doświadczenie wazonowe; komposty; owies; pobranie i zawartość mikroelementów

EN

composts; content; microelemens uptake; oat; pot experiment

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. 1
• Strony: 81--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Gondek K.

• Akademia Rolnicza w Krakowie, Katedra Chemii Rolnej

autor

Filipek-Mazur B.

• Akademia Rolnicza w Krakowie, Katedra Chemii Rolnej, al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków; tel. [phone]

Bibliografia

• CZUBA R., 1986. Zmiany zawartości składników w roślinach uprawnych na terenie kraju w zależności od nawożenia. W: Wpływ nawożenia na jakość plonów. Mater. Symp. Nauk. z. 1. Olsztyn, 24-25.06.1986. Olsztyn: ART s. 34-42.
• GONDEK K., FILIPEK-MAZUR B., 2004. Zmiany zawartości rozpuszczalnych form manganu i żelaza oraz związków próchnicznych w osadzie ściekowym kompostowanym i wermikompostowanym. Acta Agrophys. 4 s. 677-686.
• GONDEK K., FILIPEK-MAZUR B., 2005. Agrochemiczna ocena wartości nawozowej kompostów różnego pochodzenia. Acta Agrophys. 116 s. 271-282.
• GONDEK K., KOPEĆ M., 2004. Heavy metal binding by humus in soil of long-term static fertilizer experiment at Czarny Potok. Chemia Inż. Ekol. 7 s. 561-572.
• GORLACH E., 1991. Zawartość pierwiastków śladowych w roślinach pastewnych jako miernik ich wartości. Zesz. Nauk. AR Krak. Ses. Nauk. 34 s. 13-22.
• GORLACH E., GAMBUŚ F., 2000. Potencjalnie toksyczne pierwiastki śladowe (nadmiar, szkodliwość i przeciwdziałanie). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 472 s. 275-296.
• GRZEBISZ W., KOCIAŁKOWSKI W. Z., DIATTA J. B., 1993. Sorpcja miedzi w glebie inkubowanej z resztkami roślinnymi. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 411 s. 305-310.
• KABATA-PENDIAS A., PENDIAS H., 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 397.
• MAZUR T., 1995. Rozważania o degradacji gleb w wyniku nawożenia. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 418 s. 25-36.
• MAZUR T., SĄDEJ W., 1989. Wpływ wieloletniego nawożenia gnojowicą, obornikiem i NPK na niektóre właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleby. Rocz. Gleb. t. 40 z. 1 s. 147-153.
• MOCEK A., OWCZARZAK W., 1993. Wiązanie Cu, Pb, Zn przez próchnicę w glebach zanieczyszczonych emisjami hut miedzi. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 411 s. 293-298.
• OSTROWSKA A., GAWLIŃSKI A., SZCZUBIAŁKA Z., 1991. Metody analizy i oceny gleby i roślin. Warszawa: Wydaw. IOŚ ss. 324.
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21.06.2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu. Dz. U. 2001 nr 60 poz. 615.
• RUSZKOWSKA M., KUSIO M., SYKUT S., MOTOWIECKA-TERELAK T., 1996. Zmiany zawartości pierwiastków śladowych w glebie w warunkach doświadczenia lizymetrycznego (1991-1994). Rocz. Gleb. t. 47 z. 1/2 s. 21-32.
• RUSZKOWSKA M., SYKUT S., KUSIO M., 1996. Stan zaopatrzenia roślin w mikroelementy w warunkach zróżnicowanego nawożenia w wieloletnim doświadczeniu lizymetrycznym. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 434 s. 43-47.
• SIUTA J., 1999. Kompostowanie i wartości użytkowe kompostu. W: Kompostowanie i użytkowanie kompostu. Mater. 1. Konf. Nauk.-Tech. Puławy-Warszawa, 16-18.06.1999. Lublin: Wydaw. Ekoinżynieria s. 7-20.
• STANISŁAWSKA-GLUBIAK E., STRĄCZYŃSKA S., SIENKIEWICZ U., 1996. Wpływ zróżnicowanego poziomu plonów na zawartość mikroelementów w ziarnie pszenicy. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 434 s. 77-82.
• STANISZ A., 1998. Przystępny kurs statystyki w oparciu o program Statistica PL na przykładach z medycyny. Warszawa: Wydaw. Statsoft Polska ss. 362.
• Zwykła dobra praktyka rolnicza, 2003. Warszawa: Wydaw. MRiRW ss. 56.