Wpływ stopni piętrzących na stosunki wodne w dolinie dolnej Biebrzy w świetle badań modelowych

• Autorzy: Bielecka J.

Warianty tytułu

EN

Modelling the influence of weirs on hydrological system of the lower Biebrza River valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W dolinie rzeki na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego wybudowano sieć kanałów i rowów odwadniających, co spowodowało obniżenie poziomu wody gruntowej. Obserwuje się zatrzymanie procesów torfotwórczych i uruchomienie procesu mineralizacji gleb organicznych. Degradację tych gleb można ograniczyć przez przywrócenie wysokiego poziomu wody gruntowej oraz utrzymanie wiosennych zalewów. Celem badań modelowych było sprawdzenie wpływu budowli piętrzących wodę na poziom lustra wody gruntowej oraz wielkość wiosennych zalewów. Przeanalizowano kilka wariantów rozwiązań różniących się lokalizacją budowli piętrzących, ich wielkością oraz przepustowością. Założono budowę urządzeń piętrzących na kanałach i rowach odwadniających oraz w głównym korycie Biebrzy. Stwierdzono, że pojedyncze, lokalne urządzenia piętrzące na kanałach poprawiają wilgotność gleby tylko na obszarach w bezpośrednim sąsiedztwie. Teren oddziaływania jest znacznie większy w przypadku zespołu takich budowli. Rozwiązanie takie daje oczekiwane efekty w postaci podwyższenia poziomu wody gruntowej na dużym obszarze. Istotnym parametrem jest również przepustowość budowli. Im jest ona mniejsza, tym większe jest hamowanie odpływu wody i większy teren oddziaływania na wody gruntowe. Badania wykazały, że zastosowana metoda modelowania może być stosowana w procesach decyzyjnych dotyczących zarządzania wodą na obszarze BPN lub zlewni rzeki.

EN

Hydraulic network of the Biebrza River valley within the Biebrza National Park was modified in the past. Canals and drainage ditches were constructed. This alteration led to lowering of the groundwater table which restrained peat-forming processes and enabled mineralization of hydrogenic soils. In order to inhibit the degradation of peat soils it is necessary to rise groundwater level and to maintain spring inundations. The modelling study focused on estimating the influence of weirs on groundwater level and on the extent of spring floods. Some scenarios, which set up weirs of different localization, dimensions and capacity, were simulated. Weirs were assumed to be built in canals, draining ditches and the bed of the Biebrza River . The study showed, that some local weirs situated in canals improved soil moisture only in the close neighbourhood while the effect of a group of weirs was noticed on a larger area. The latter case showed expected effect of rising groundwater level. Capacity of weirs was also an important feature for rising groundwater level in neighbouring area. The effect on groundwater level increased with the capacity of weirs. To sum up, the modelling method used in the study might be helpful in decision making and water management in the BNP and the river catchment.

Słowa kluczowe

PL

dolina dolnej Biebrzy; głębokość zwierciadła wody gruntowej; gospodarowanie wodą; hamowanie odpływu; modelowanie hydrologiczne zlewni

EN

controlling discharge; groundwater table depth; hydrological modelling; lower Biebrza valley; water management

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 5, z. 1
• Strony: 23--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bielecka J.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Zasobów Wodnych, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 204,

Bibliografia

• DIK P.E., VAN DER BOLT F.J.E., 1998. Software documentation for SIMGRO V3.0; Regional Water Management Simulator. Technical Document 50. Wageningen: DLO-Staring Centrum ss. 289.
• ERNST L., 1978. Drainage of undulating sandy soils with high groundwater tables. J. Hydrol. 39 (3/4) s. 1-50.
• ŁABĘDZKI L., SZAJDA J., SZUNIEWICZ J., 1996. Ewapotranspiracja upraw rolniczych - technologia, definicje, metody obliczania. Przegląd stanu wiedzy. Mater. Inf. 33. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 15.
• MIODUSZEWSKI W., KOWALEWSKI Z., 2002. Soils and hydro-geological conditions, Characteristics of the lower Biebrza Basin. W: Hydrological system analysis in the valley of Biebrza River. Pr. zbior. Red. W. Mioduszewski, E. Querner. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 12-19.
• OKRUSZKO H., 1991. Kształtowanie się naukowego rozpoznania Bagien Biebrzańskich jako przygotowanie decyzji do postępowania na tych terenach. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 372 s. 11-25.
• PAJNOWSKA H., POŹNIAK R., 1991. Hydrogeologia Pradoliny Biebrzy i obszarów otaczających. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 372 s. 63-74.
• QUERNER E.P., 1993. Aquatic weed control within an integrated water management framework. Report 67. Wageningen: The Winand Staring Centre ss. 190.
• ŚLESICKA A., QUERNER E. P., MIODUSZEWSKI W., 2002. The assessment of regional groundwater modelling. W: Hydrological system analysis in the valley of Biebrza River. Pr. zbior. Red. W. Mioduszewski, E. Querner. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 81-109.
• ŻUREK S., 1991. Geomorfologia Pradoliny Biebrzy. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 372 s. 29-62.