Stężenia i ładunki niektórych składników mineralnych w wodach opadowych rejonu Podhala w latach 2002-2004

• Autorzy: Smoroń S. , Twardy S. , Janota D.

Warianty tytułu

EN

The concentrations and loads some mineral components in precypitation waters in the Podhale region for the period of 2002-2004

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2002-2004, dotyczące stężeń i ładunków składników mineralnych zawartych w wodach opadowych na obszarze Podhala. Punkt poboru próbek do analiz chemicznych zlokalizowano w miejscowości Czarna Góra (gmina Bukowina Tatrzańska) na wysokości około 720 m n.p.m. W wodach opadowych oznaczano zawartość 9 składników: N-NH₄, N-NO₃, PO₄, K, Cl, Mg, Na, Ca, SO₄, a także określano pH. Wyniki analiz chemicznych oraz pomiary wielkości opadów atmosferycznych umożliwiły obliczenie ładunków badanych składników deponowanych na tym obszarze. Przeprowadzone badania wykazały, że stężenie większości składników, a zwłaszcza SO₄ w wodach opadowych było większe w okresach zimowych niż letnich. Łączny ładunek analizowanych składników wnoszony na powierzchnię terenu wynosił 136,1 kg· ha-¹. W okresie letnim był on niemal dwukrotnie większy niż w zimowym, co świadczy o jego zależności od sumy opadów. Największy udział w łącznym ładunku składników stanowiły SO₄, Cl i Ca (21,5-22,6%), a najmniejszy - PO₄ (ok. 0,6%).

EN

The paper presents the concentrations and loads of mineral components contained in precipita-tion waters in Podhale in the years 2002-2004. Sampling sites were situated in the village Czarna Góra (commune Bukowina Tatrzańska) at an elevation of 720 m a.s.l. Precipitation waters were analysed for the content of: N-NH₄, N-NO₃, PO₄, K, Cl, Mg, Na, Ca, SO₄, and also for pH. The results of chemical analyses and measurements of precipitation allowed for evaluating the loads of analysed components deposited in this area. Concentrations of most constituents, particularly of SO₄, were higher in winter than in summer. The total load of analysed components delivered to the ground amounted 136.1 kg· ha-¹. Since the load depended on precipitation, it was almost two times higher in summer than in winter. The total load of both nitrogen forms (N-NO₃, N-NH₄) delivered with precipitation waters amounted 21.9 kg· ha-¹. Phosphates were the least abundant component (circa 0.8 kg PO₄·ha-¹) in the load deposited on the ground surface. SO₄, Cl and Ca contributed most (21.5-22.6%) and PO₄ - least (circa 0.6%) to the total mineral load carried in precipitation.

Słowa kluczowe

PL

chemizm wód opadowych; ładunek składników; opad atmosferyczny

EN

chemistry of precipitation waters; load of components; precipitation

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 6, z. 2
• Strony: 335--345
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., wykr.

Twórcy

autor

Smoroń S.

autor

Twardy S.

autor

Janota D.

• Małopolski Ośrodek Badawczy IMUZ, ul. Ułanów 21b, 31-450 Kraków; tel. [phone],

Bibliografia

• HESS M., 1965. Piętra klimatyczne polskich Karpat Zachodnich. Zesz. Nauk. UJ. Pr. Geogr. z. 11 ss. 258.
• ILNICKI P., 2004. Polskie rolnictwo a ochrona środowiska. Poznań: Wyd. AR ss. 485.
• KONDRACKI J., 2000. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN s. 440.
• KIRSZENSZTEJN P., 1999. Chemiczne zagrożenie środowiska. W: Kompendium wiedzy o ekologii. Pr. zbior. Red. J. Strzałko, T. Mossor-Pietraszewska. Warszawa-Poznań: PWN s. 312-355.
• KAJAK Z., 1979. Eutrofizacja jezior. Warszawa: PWN ss. 233.
• MICZYŃSKI J., WOJKOWSKI J., JURKIEWICZ T., 1998. Kwasowość opadów atmosferycznych w Pienińskim Parku Narodowym w latach 1994-1996. Pieniny Przyroda i Człowiek t. 6 s. 137-141.
• NIEDŹWIEDŹ T., OBRĘBSKA-STARKLOWA B., 1991. Klimat. W: Dorzecze Górnej Wisły. Cz. 1. Opr. zbior. Red. I. Dynowska, M. Maciejewski. Warszawa-Kraków: PWN s. 68-84.
• PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1983. Zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych pod wpływem zanieczyszczeń obszarowych (w Karpatach Zachodnich). Rozpr. habil. Falenty: IMUZ ss. 143.
• PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1990. Ocena dotychczasowych badań wpływu zanieczyszczeń obszarowych na jakość wód w świetle zadań Narodowego programu ochrony środowiska przyrodniczego do roku 2010. W: Ochrona wód przed wpływem rolniczych zanieczyszczeń obszarowych. Mater. Semin. 27. Falenty: IMUZ s. 9-47.
• Rocznik statystyczny województwa małopolskiego 2003. Kraków: Urząd Statystyczny.
• Rocznik statystyczny województwa małopolskiego 2004. Kraków: Urząd Statystyczny.
• SAPEK A., 1998. Udział azotu z opadu atmosferycznego w zanieczyszczeniu zasobów wodnych. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol. z. 458 s. 485-494.
• SAPEK A., NAWALANY P., BARSZCZEWSKI J., 2003. Ładunek składników nawozowych wnoszonych z opadem mokrym na powierzchnię ziemi w Falentach w latach 1995-2001. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. specj. (6) s. 67-77.
• SAPEK A., NAWALANY P., 2004. Stężenie i ładunek składników nawozowych wnoszonych z opadem atmosferycznym na powierzchnię ziemi w regionie ostrołęckim w latach 1993-1996. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10) s. 177-182.
• SMOROŃ S., TWARDY S., 2004. Obciążenie zlewni górnego Dunajca składnikami nawozowymi w dwudziestoleciu 1976-1996. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10) s. 147-158.
• TWARDY S., KOPACZ M., JAGUŚ A., 2002. Charakterystyka przyrodnicza zlewni Grajcarka ze szczególnym uwzględnieniem środowiska wodnego i użytkowania terenu. Kraków-Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 88.
• www.stat.gov.pl. Strona GUS Warszawa.