Walory przyrodnicze i hydrologiczne małych zbiorników wodnych wybudowanych w Puszczy Białowieskiej

• Autorzy: Bielecka J. , Hardej M. , Kozłowska E. , Stepaniuk W.

Warianty tytułu

EN

Ecological and hydrological values of small water reservoirs in the Białowieża Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich latach na terenie Puszczy Białowieskiej notuje się stałe obniżanie się zwierciadła wód gruntowych. Proces ten jest spowodowany m.in. pracami melioracyjnymi wykonanymi w latach 50. i 60. ubiegłego wieku. Regulacja cieków oraz budowa rowów melioracyjnych przyśpieszyły odpływ wody. Efektem zaburzenia warunków wodnych na tym obszarze jest przesuszenie mokradłowych siedlisk leśnych, a w rezultacie grądowienie olsów i łęgów. W celu poprawy warunków wodnych mokradłowych obszarów leśnych na terenie Puszczy Białowieskiej (poza obszarem parku narodowego), z inicjatywy PTOP (Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), wybudowano kilkadziesiąt małych zbiorników wodnych różnych typów. Zbiorniki w zlewniach zalesionych powstały poprzez przegrodzenie naturalnych cieków bądź rowów progiem-bystrotokiem, natomiast zbiorniki śródpolne wykopano. Oczekuje się, że powyższe działania wpłyną korzystnie na wydłużenie okresu stagnacji wód roztopowych, co zapobiegnie wysychaniu niektórych cieków w okresie lata. Umożliwią one również przywrócenie i powstanie nowych miejsc rozrodu płazów oraz utrzymanie bazy pokarmowej dla ptaków obszarów mokradłowych, m.in. bociana czarnego (Ciconia nigra L.). W pracy przedstawiono ocenę warunków ekologicznych i hydrologicznych zbiorników w zlewni Narewki. Przeprowadzono podstawowe pomiary jakości wody i stanu roślinności ekotopu oraz lustra wody wybranych zbiorników. W wielu przypadkach stwierdzono wkraczanie roślinności siedlisk mokradłowych oraz wypadanie gatunków grądowych i borowych. W okresie wiosennym zaobserwowano wykorzystanie stworzonych miejsc lęgowych przez płazy oraz obecność bociana czarnego (Ciconia nigra L.). W wyniku budowy małych zbiorników wodnych poprawiły się warunki do istnienia siedlisk olsowych i łęgowych.

EN

Constant decline of groundwater levels has recently been observed in the Białowieża Forest . This process is due to drainage which took place in the 1950s and 1960s. Regulation of watercourses and construction of drainage canals and ditches caused the increase of water discharge from the area and drying of wetland forest habitats: riparian forests and alder carr. In order to improve water conditions for wetland forests in the area of the Białowieża Forest (outside the Białowieża National Park ) several dozen small water reservoirs were built by PTOP (North-Podlasie Association of Bird Protection). Some of them were made by damming watercourses and the midfield ponds were just dug out. These actions were expected to prolong the stagnation period of melting waters in the bed of watercourses, to create breeding places for amphibians and to provide food resources for waterfowl like e.g. black stork (Ciconia nigra L.). The study was focussed on ecological and hydrological conditions of small water reservoirs in the Narewka river catchment. The paper presents the description of plants, which have overgrown water reservoirs and their neighbourhood, the size of reservoirs and basic analyses of water quality. In most cases typical species for wetlands forest were observed, which was the evidence for the improvement of hydrologic conditions for riparian forests and alder carr. Moreover, water reservoirs were inhabited by waterfowl and used as breeding places by amphibians.

Słowa kluczowe

PL

mała retencja; Narewka; Puszcza Białowieska; zbiorniki wodne

EN

Białowieża Forest; damming; Narewka; retention; water reservoirs

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 6, z. 2
• Strony: 17--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys.

Twórcy

autor

Bielecka J.

autor

Hardej M.

autor

Kozłowska E.

autor

Stepaniuk W.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Zakład Zasobów Wodnych, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone],

Bibliografia

• KAWECKA A., 2002. Puszczańskie rzeki i bagna. Echa Leśne 8 (496) s. 28-30.
• MINIUK V., 1998. Chemizm wód powierzchniowych w różnych typach zagospodarowania zlewni na terenie Puszczy Białowieskiej. Parki Nar. 17 (1) s. 93-115.
• PAWLACZYK P., WOŁEJKO L., JERMACZEK A., STAŃKO R., 2001. Poradnik ochrony mokradeł. Świebodzin: Wydaw. Lubusk. Klubu Przyr. ss. 265.
• PIERZGALSKI E., 2000. Stosunki hydrologiczne Puszczy Białowieskiej. Sprawozdanie z prac wykonanych w okresie 1996-2000. Warszawa: IBL maszyn.
• PIERZGALSKI E., BOCZOŃ A., TYSZKA J., 2002. Zmienność opadów a położenie wód gruntowych w Białowieskim Parku Narodowym. Kosmos 51 (4) s. 415-425.
• Projekty małej retencji i renaturalizacji rzek na terenie województwa podlaskiego, 2001. Białystok: PTOP.
• SOKOŁOWSKI A. W., 2004. Lasy Puszczy Białowieskiej. Warszawa: Centr. Inf. Lasów Państw. ss. 363.