Przemiany szaty roślinnej śródpolnych oczek wodnych w rejonie Czepina

• Autorzy: Gamrat R. , Burczyk P. , Łysko A.

Warianty tytułu

EN

Dynamic changes in plant communities in midfield ponds near Czepino

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki, prowadzonych w latach 1995-2001, badań florystyczno-fitosocjologicznych oczek wodnych. Analizą objęto obszar 1 km², położony w okolicach Czepina w województwie zachodniopomorskim. Oceniono układ szaty roślinnej w sześciu śródpolnych oczkach wodnych. Przedstawiono wyniki badań florystycznych i fitosocjologicznych w kolejnych latach, w czterech ekochorach koncentrycznie ułożonych wokół tafli wodnej.

EN

Small mid-field water holes in agricultural areas are under a high risk of anthropogenic changes. Six such ponds (situated in 1 km² arable land, near Czepino in zachodniopomorskie province) were studied for seven years since 1995 till 2001. The main aim of the study was to analyse floral and phytosociological differentiation in four zones of ponds: in open water, littoral, scarps and external zone. Sixty five species including one vulnerable to extinction were found in relatively small area of ponds. Existing habitats were classified to four types: rushes, scrub, nitrophilous trodden areas and arable fields. Rush communities Phalaridetum arundinaceae, Typhetum latifoliae and the community with Senecio congestus were dominating. There were also ruderal communities (Urtico-Aegopodietum podagrariae, Calystegio-Epilobietum hirsuti, community with Urtica dioica and Elymus repens), rare scrub communities (Calamagrostis canescens) and nitrophilous community in arable fields (Apera spica-venti). Unfavourable atmospheric conditions, land configuration and anthropogenic conditions caused floral and phytosociological changes. The lack of water resulted in permanent habitat transformation from an open water table to overgrowing ponds. Periodical water deficit caused also physical and floral changes in four plant zones. Some species of swampy (Phragmitetea) and aquatic (Lemnetea, Potametea) habitats retreated to the benefit of meadow (Molinio-Arrhenatheretea) and ruderal (Artemisietea, Stellarietea) plant species. Evaluation of habitat moisture in the littoral zone revealed changes from permanently swamp to swampy. Evaluation of communities showed that outstanding and unique communities transformed into moderately big. So the changes in water conditions caused permanent and irreversible changes in flora leading to the impoverishment of agricultural landscape.

Słowa kluczowe

PL

ekochora; oczka wodne; przemiany roślinności

EN

dynamics of plant communities; ponds; vegetation zone

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 6, z. 1
• Strony: 115--131
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Gamrat R.

autor

Burczyk P.

autor

Łysko A.

• Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy IMUZ w Szczecinie, ul. Czesława 9, 71-504 Szczecin; tel. [phone],

Bibliografia

• BOROWIEC S., PIEŃKOWSKI P., 1992. Porównanie składu chemicznego wód opadowych z chemizmem cieków zlewni leśnych i rolniczych oraz oczek w młodoglacjalnym krajobrazie Pomorza Zachodniego. Wyd. SGGW, Mater. Konf. Nauk. s. 52-57.
• BORYSIAK J., RATYŃSKA-NOWAK H., 1996. Zmiany roślinności zasiedlającej odsłonięte dno zbiornika Maltańskiego (Poznań). Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 37 Ser. B Bot. s. 25-55.
• EWERTOWSKI S., RZEPECKI R., 2005. Oczka wodne znikają z naszego krajobrazu. Eko i my 1 s. 12-13.
• GAMRAT R., 2002. Zbiorowiska roślinności trawiastej w strefie skarp śródpolnych oczek wodnych. Wyd. Łąk. w Polsce 6 s. 47-56.
• GAMRAT R., 2004. Zróżnicowanie szaty roślinnej zagłębień terenowych wokół miasta Pyrzyc. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 501 s. 113-118.
• JUSZCZAK R., 2001. Inwentaryzacja, waloryzacja i ochrona małych zbiorników wodnych w krajobrazach rolniczych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 476 s. 379-387.
• KLOSS M., KRUK M., WILPISZEWSKA I., 1987. Geneza - charakterystyka przyrodnicza i przekształcenia antropogeniczne zagłębień bezodpływowych we współczesnym krajobrazie Pojezierza Mazurskiego. Kosmos 36 (4) s. 621-641.
• KOC J., POLAKOWSKI B., 1990. Charakterystyka zagłębień bezodpływowych na Pojezierzu Mazurskim w aspekcie przyrodni-czym, urządzenioworolnym i rolniczym. Warszawa: Wydaw. SGGW-AR s. 25-57.
• KOCHANOWSKA R., BOROWIEC S., WOŁEJKO L., 1996. Różnorodność śródpolnych użytków ekologicznych na Pomorzu Szczecińskim. W: Problemy kształtowania środowiska obszarów wiejskich. Przegl. Nauk. SGGW 10 s. 25-32.
• KOCHANOWSKA R., PIEŃKOWSKI P., WOŁEJKO L., 1999. Characterization of intrafield water holes in Western Pomerania in relation to differentiation of the young-glacial landscape and human impact. J. Water Land Develop. 2 s. 85-101.
• KOCHANOWSKA R., RANISZEWSKA M., 1999. Jak chronić śródleśne i śródpolne oczka wodne. Prz. Przyr. 10 3-4 s. 69-76.
• KRASKA M., ARCZYŃSKA-CHUDY E., GOŁDYN H., 2002. Dynamika roślinności drobnych zbiorników wodnych na rolniczych terenach okolic Turwi w Wielkopolsce. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią Ser. B Botanika 51 s. 103-115.
• KUCHARSKI L., 1994. Roślinność siedlisk marginalnych w krajobrazie rolniczym południowych Kujaw i jej znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 1 s. 98-104.
• MATUSIAK R., 1996. Zbiorowiska roślinne śródpolnych oczek wodnych oraz zagłębień mokradłowych na Równinie Wełtyń-skiej. Zesz. Nauk. AR 173 63 s. 31-36.
• MATUSZKIEWICZ W., 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN 536.
• MEDWECKA-KORNAŚ A., KORNAŚ J., PAWŁOWSKI B., 1959. Przegląd zbiorowisk roślinnych lądowych i słodkowodnych: W: Szata roślinna Polski. Pr. zbior. Red. W. Szafer. Warszawa: PWN s. 229- 274.
• NOWICKI Z., SOLARSKI K., ROCHWERGER A., 1997. Oczka wodne i mokradła śródpolne w krajobrazie rolniczym Pojezierza Mazurskiego. W: Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Mater. Semin. nr 39. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 265-268.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych. Bibl. Wiad. IMUZ 79 ss. 96.
• PACZUSZKA B., PACZUSZKI R., 1997. Problem zanikania naturalnych zbiorników śródpolnych i śródleśnych na południowym skraju Wysoczyzny Świeckiej. Idee ekologiczne 10 ser. Szkice 6 s. 215-221.
• PIEŃKOWSKI P., 1996. Przekształcenia oczek wodnych na przykładzie północnej części Równiny Wełtyńskiej. Zesz. Nauk AR Szczecin 173 Rol. 63 s. 37-41.
• PIEŃKOWSKI P., 2002. Zmiany pasów roślinności brzegowej, otaczających śródpolne oczka wodne Pojezierza Myśliborskiego. Folia Univ. Agric. Stetin Agricultura 226(90) s. 195-206.