Różnorodność florystyczna zbiorowisk użytków zielonych i gruntów ornych Pogórza Złotoryjskiego

• Autorzy: Żyszkowska M. , Paszkiewicz-Jasińska A.

Warianty tytułu

EN

Floristic diversity of grassland communities and arable lands in the Złotoryja Foothill

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono ocenę bogactwa gatunkowego i różnorodności florystycznej zbiorowisk użytków zielonych i gruntów ornych obszaru Pogórza Złotoryjskiego. W przypadku użytków zielonych największe wskaźniki bogactwa gatunkowego i różnorodności florystycznej uzyskały zbiorowiska w klasie Molinio-Arrhenatheretea, a najmniejsze zbiorowiska z klasy Artemisietea vulgaris. Średnie wartości wskaźników dla tego terenu miały zbiorowiska z klas Agropyretea intermediorepentis i Phragmitetea. Wpływ na bogactwo i różnorodność miały przede wszystkim brak użytkowania i zachodząca z tego powodu sukcesja wtórna. Produkcja polowa na badanym obszarze charakteryzuje się wysoką kulturą rolną, co spowodowało dominację na gruntach ornych zbiorowisk zubożałych i fragmentarycznie wykształconych. Nie było możliwe określenie zespołów, lecz jedynie wydzielenie zbiorowisk z dominującym gatunkiem. Wszystkie cztery zbiorowiska zakwalifikowano do klasy Stellarietea mediae. Brak wielu gatunków przełożył się na stosunkowo niewielkie bogactwo i różnorodność florystyczną fitocenoz chwastów towarzyszących uprawom.

EN

This paper presents an assessment of species richness and floristic diversity of grassland communities and arable lands in the Złotoryja Foothills area. In grasslands, the communities of Molinio- Arrhenatheretea class had the highest indices of species richness and floristic diversity, whereas those from the class Artemisietea vulgaris showed the lowest indices. The communities of Agropyretea intermedio-repentis and Phragmitetea classes had the medium index values for this area. Abandoned use and resulting secondary succession were the main reason for the decline in species richness and diversity. Field production in the study area is characterised by a high agrarian culture and this brought about the domination of impoverished or partially developed communities. Hence, it was only possible to distinguish communities with one dominating species and the complexes could not be specified. All four communities were qualified to Stellarietea mediae class. The lack of many species resulted in relatively small richness and floristic diversity of weed phytocoenoses accompanying crop plants.

Słowa kluczowe

PL

bogactwo gatunkowe; grunty orne; Pogórze Złotoryjskie; różnorodność florystyczna; użytki zielone

EN

arable land; floristic diversity; grasslands; species richness; Złotoryja Foothill

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 4
• Strony: 307--318
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys.

Twórcy

autor

Żyszkowska M.

autor

Paszkiewicz-Jasińska A.

• Dolnośląski Ośrodek Badawczy ITP, Zespół Sudecki, ul. Berlinga 7, 51-209 Wrocław; tel. [phone],

Bibliografia

• BARABASZ-KRASNY B., 2002. Sukcesja roślinności na łąkach, pastwiskach i nieużytkach porolnych pogórza przemyskiego. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica Suppl. 4 s. 3-81.
• BRZEG A., WOJTERKA M., 1996. Przegląd systematyczny zbiorowisk roślinnych Wielkopolski wraz z oceną stopnia ich zagrożenia. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Ser. B 45 s. 7-40.
• DEMBEK W., 2009. Kryteria bioróżnorodności i współczesne dylematy jej ochrony. I Kongres Nauk Rolniczych Nauka Praktyce. Puławy 14-15 maja 2009. Dostępny w Internecie: http://kongres. cdr.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=64&Itemid=82.
• FABISZEWSKI J., KWIATKOWSKI P., 2002. Threatened vascular plants of the Sudeten Mountains. Acta Socitatis Botanicorum Poloniae 71(4) s. 339-350.
• FALIŃSKI J. B., 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 688.
• FIJAŁKOWSKI D., 2003. Ochrona przyrody i środowiska na Lubelszczyźnie. Lubelskie Tow. Nauk. ss. 409.
• FUKAREK F., 1967. Fitosocjologia. Warszawa: PWRiL ss. 217.
• KĄCKI Z., 2001. Przekształcanie łąk trzęślicowych Dolnego Śląska. Warszawa: UW rozpr. dokt. maszyn. ss. 97.
• KONDRACKI J., 1994. Geografia fizyczna Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 463.
• Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. Dz.U. 2002 nr 184 poz. 1532.
• KORNAŚ J., 1987. Zmiany roślinności segetalnej w Gorcach w ostatnich 35 latach. Zeszyty Naukowe UJ 834 Prace Botaniczne 15 s. 7-26.
• KRYSZAK A., 2001. Różnorodność florystyczna zespołów łąk i pastwisk klasy Molinio-Arrhenatheretea R.Tx.1937 w Wielkopolsce w aspekcie ich wartości gospodarczej. Roczniki AR Poznań, Rozprawy Naukowe z. 314 ss. 182.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., GRYNIA M., 2006. Zróżnicowanie geomorfologiczne terenów zalewowych doliny Warty a występowanie zbiorowisk łąkowo-szuwarowych. Annales UMCS Sect. E vol. 61 s. 286-292.
• KUCHARSKI L., 1999. Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Łódź: Wydaw. UŁ ss. 167.
• KWIATKOWSKI P., 2001. Zbiorowiska leśne Pogórza Złotoryjskiego. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 8 s. 173-218.
• KWIATKOWSKI P., 2003. Podgórska ciepłolubna dąbrowa brekiniowa Sorbo torminalis-Quercetum na Pogórzu Złotoryjskim. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica 10 s. 175-193.
• MATUSZKIEWICZ W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A, ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland: A checklist. Kraków: W. Szafer Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• MUELLER TH., GOERS S., 1969. Halbruderale Trocken und Halbtrockenrasen. Vegetatio 18 s. 203-221.
• NADOLNA L., 2005. Zagrożenia i ochrona użytków zielonych w Sudetach. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie nr 4 s. 205-207.
• NADOLNA L., 2009. Wpływ przywrócenia koszenia na utrzymanie sprawności produkcyjnej i walorów przyrodniczych odłogowanych użytków zielonych w Sudetach. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 9 z. 3 (27) s. 89-105.
• NOWAK S., 2007. Zróżnicowanie agrofitocenoz obszaru występowania wychodni skał węglanowych na Śląsku Opolskim. Studia i monografie nr 394. Opole: UO, OTPN ss. 216.
• PAWŁOWSKI B., 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. W. Szafer, K. Zarzycki. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN s. 237-268.
• Pogórze Kaczawskie, 2002. W: Słownik geografii turystycznej Sudetów. Pr. zbior. Red. M. Staffa. Wrocław: Wydaw. I-BiS s. 13-43.
• Powstrzymując utratę różnorodności biologicznej w Europie. EEA Briefing No 1/2004. [data dostępu 10.06.2009]. Dostępny w Internecie: http://reports.eea.europa.eu/briefing_2004_1/pl/Briefingbio_ PL_FINAL.pdf
• ROLA H., ROLA J., 2001. Pozytywne i negatywne aspekty stosowania herbicydów w uprawach rolniczych w Polsce w latach 1950-2000. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 41(1) s. 47-57.
• SHANNON C.E., WEAVER W., 1963. The mathematical theory of communication. Urbana-Champaign: University of Illinois Press ss. 117.
• SICIŃSKI J.T., 2001. Gatunkowa różnorodność biologiczna chwastów segetalnych i jej zagrożenia w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Botanica 16 s. 73-86.
• SZCZĘŚNIAK E., 2003. Rzadkie i zagrożone gatunki ciepłolubnych muraw na Dolnym Śląsku. W: Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. Pr. zbior. Red. Z. Kącki. Wrocław: UWroc. i Polskie Tow. Przyjaciół Przyrody „Pro Natura” s. 85-108.
• ŚWIERKOSZ K., 2004. Stan ochrony roślin naczyniowych oraz wybranych siedlisk przyrodniczych w Sudetach i na ich Przedgórzu w ramach systemu Natura 2000. W: Problemy ochrony przyrody w zagospodarowaniu przestrzennym Sudetów. Pr. zbior. Red. M. Furmankiewicz, J. Potocki. Jelenia Góra: Muzeum Przyrodnicze, Wrocław: AR s. 97-108.
• TRĄBA CZ., 1994. Florystyczna i rolnicza charakterystyka łąk i pastwisk w dorzeczu Łubuński. Rozpr. Nauk. AR Lubl. 163 ss. 102.
• TRĄBA CZ., WOLAŃSKI P., OKLEJEWICZ K., 2004. Zbiorowiska roślinne nieużytkowanych łąk i pól w dolinie Sanu. Łąkarstwo w Polsce 7 s. 207-238.
• TRĄBA CZ., WOLAŃSKI P., OKLEJEWICZ K., 2006. Różnorodność florystyczna wybranych zbiorowisk nieleśnych w dolinie Sanu. Annales UMCS Sect. E vol. 61 s. 267-275.
• TRĄBA CZ., ZIEMIŃSKA-SMYK M., 2006. Różnorodność florystyczna zbiorowisk chwastów w uprawach roślin okopowych otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Pamiętnik Puławski z. 143 s. 195-206.
• TRZCIŃSKA-TACIK, 2003. Znaczenie różnorodności gatunkowej chwastów segetalnych. Pamiętnik Puławski z. 134 s. 253-262.
• WARCHOLIŃSKA A.U. (red.), 1996. Ginące i zagrożone gatunki flory segetalnej. 20. Kraj. Konf. Nauk. Łódź, 20-21 czerwca 1996. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Botanica 13 s. 3-277.
• WOLAŃSKI P., TRĄBA CZ., 2007. Flora łąk i pastwisk Pogórza Dynowskiego. Woda Środowisko Obszary Wiejskie 7 z. 2b (21) s. 195-204.
• Zestawienie danych dotyczących wybranych gmin w Sudetach, 2008. Wrocław: DODR ss. 58.
• ŻYSZKOWSKA M., 2004. Różnorodność gatunkowa użytkowanych i nieużytkowanych łąk w dolinie rzeki górskiej - Bystrzycy Kłodzkiej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie 4 z. 2b (12) s. 161-174.
• ŻYSZKOWSKA M., FATYGA J., NADOLNA L., PASZKIEWICZ-JASIŃSKA A., 2009. Wartość przyrodnicza roślinności siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego uznanego za obszar Natura 2000. Woda Środowisko Obszary Wiejskie 9 z. 4 (28) s. 227-244.