Skład botaniczny i wartość użytkowa spasanej runi w różnych siedliskach

• Autorzy: Wasilewski Z.

Warianty tytułu

EN

Botanical composition and utility value of grazed sward in various habitats

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania prowadzono w latach 2002-2004 na spasanych antropogenicznych użytkach zielonych, reprezentowanych przez siedliska: grądowe właściwe i podmokłe oraz pobagienne właściwe i grądowiejące, a także na spasanych użytkach naturalnych w siedliskach grądowych właściwych, łęgowych właściwych i rozlewiskowych. Badaniami objęto 11 stanowisk - sześć na użytkach antropogenicznych i pięć na naturalnych. Niezależnie od rodzaju siedliska, z wyjątkiem łęgu rozlewiskowego, trawy stanowiły 66,7- 75,1% masy plonu na użytkach antropogenicznych i 45,0-73,8% na użytkach naturalnych; rośliny bobowate odpowiednio 0-8,3% i 0-1,7%; gatunki zaliczane do ziół i chwastów 16,6-26,6% i 8,3- 24,5%; roślinność turzycowa 0-1,7% i 0-46,7%. W sześciu siedliskach na użytkach antropogenicznych oznaczono 40 gatunków roślin, w tym: 15 traw, 3 roślin bobowatych, 21 z grupy ziół i chwastów oraz jeden gatunek turzycy. Na użytkach naturalnych występowały natomiast 44 gatunki, w tym: 19 traw, jeden gatunek roślin bobowatych, 19 z grupy ziół i chwastów oraz pięć z grupy turzyc, sitów i skrzypów. Stwierdzono, że najbogatsza w gatunki szata roślinna występuje w siedliskach grądowych właściwych na użytkach antropogenicznych (22-24 gatunki), a najuboższa w siedlisku łęgu rozlewiskowego na użytku naturalnym (10 gat.). Wartość użytkowa runi (Lwu) była bardzo zróżnicowana i zdecydowanie lepsza na użytkach antropogenicznych nawożonych niż naturalnych nienawożonych. O ile na użytkach antropogenicznych wartość ta zawierała się w przedziale między 5,4 a 8,1 pkt. w 10-stopniowej skali, o tyle na naturalnych między 2,9 a 6,5. Na użytkach antropogenicznych największą wartością użytkową charakteryzowała się ruń w siedlisku grądowym właściwym i pobagiennym grądowiejącym (7,7-8,1 pkt.), następnie pobagiennym właściwym (7,1-7,3 pkt.) i najmniejszą w grądowym podmokłym (5,4 pkt.), zaś na użytkach naturalnych odpowiednio: w siedlisku grądowym właściwym (6,5 pkt.), następnie łęgowym właściwym (3,9-4,5 pkt.) i najmniejszą w łęgowym rozlewiskowym (2,9 pkt.).

EN

Studies were carried out in the years 2002-2004 in grazed anthropogenic grasslands represented by proper dry and dry waterlogged meadow habitats, by post-bog proper moorshed meadows and drying post-bog habitats and on grazed natural grasslands in deciduous forest, proper and flooded riparian habitats. Eleven sites were selected; six in anthropogenic and five in natural grasslands. Irrespective of the habitat type (except for flooded meadows with flowing water habitat) grasses contributed in 66.7-75.1% to plant yield in anthropogenic grasslands and in 45.0-73.8% in natural grasslands. Respective figures for legumes were 0-8.3% and 0-1.7%, for herbs and weeds 16.6- 26.6% and 8.3-24.5% and for sedges 0-1.7% and 0-46.7%. Forty plant species were determined in anthropogenic grasslands including 15 grass species, 3 legumes, 21 species of herbs and weeds and one species of sedges. There were 44 species in natural grasslands including 19 grasses, one species of legumes, 19 species of herbs and weeds and 5 species of sedges, bulrush and horsetail species. The greatest species richness was noted in proper deciduous forest habitats in anthropogenic grasslands (22-24 species) and the poorest - in flooded meadows with flowing water habitat in natural grassland (10 species). Utility value of the sward varied being definitely better in fertilised anthropogenic grasslands than in non-fertilised natural grasslands. In anthropogenic grasslands the value ranged from 5.4 to 8.1 points in a 10-grade scale while in natural grasslands it varied from 2.9 to 6.5. The highest utility value among anthropogenic grasslands was found for sward from proper dry meadow habitat and from post-bog drying moorshed meadows habitat (7.7-8.1 points) then for grass from post-bog proper moorshed meadows habitat (7.1-7.3 points) and the least for grass from dry waterlogged meadow habitat (5.4 points). In natural grasslands the respective values were: for proper dry meadow habitat - 6.5 points, for proper flooded meadow habitat - 3.9-5.4 points and for flooded meadows with flowing water habitat - 2.9 points.

Słowa kluczowe

PL

skład botaniczny runi; wartość użytkowa runi; antropogeniczne użytki zielone; naturalne użytki zielone

EN

botanical composition of sward; utility value of sward; anthropogenic grasslands; natural grasslands

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 4
• Strony: 265--280
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Wasilewski Z.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Użytków Zielnych, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 214,

Bibliografia

• BARTOSZUK H., DEMBEK W., JEZIERSKI T., KAMIŃSKI J., KUPIS J., LIRO A., NAWROCKI P., SIDOR T., WASILEWSKI Z., 2001. Spasanie podmokłych łąk w dolinach Narwi i Biebrzy jako metoda ochrony ich walorów przyrodniczych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ 98 ss. 146.
• FILIPEK J., 1973. Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Postępy Nauk Rolniczych 4 s. 59-68.
• GRZYB S., 1966. Typologiczny podział łąk a fitosocjologiczny podział zbiorowisk łąkowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 66 s. 123-132.
• GRZYB S., 1987. Podział i znaczenie łąk grądowych w Polsce. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 308 s. 13-51.
• GRZYB S., 1996. Typologiczny podział użytków zielonych w Polsce oraz charakterystyka i zasady identyfikacji ważniejszych jednostek. W: Podstawy typologicznego podziału użytków zielonych i zasady ich inwentaryzacji. Mater. Semin. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 7-21.
• GRZYB S., PROŃCZUK J., 1994. Podział i waloryzacja siedlisk łąkowych oraz ocena ich potencjału produkcyjnego. W: Kierunki rozwoju łąkarstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najważniejszych jego działach. Mater. Ogólnopolskiej Konf. Łąkarskiej, Warszawa 27-28 września 1994. Warszawa: Wydaw. SGGW s. 51-63.
• KLAPP E., 1962. Łąki i pastwiska. Warszawa: PWRiL ss. 600.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fitoindykacji). W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Biblioteczka Wiadomości IMUZ 79 s. 39-68.
• WASILEWSKI Z., 1996. Cechy charakterystyczne siedlisk wykorzystywanych pastwiskowo. W: Podstawy typologicznego podziału użytków zielonych i zasady ich inwentaryzacji. Mater. Semin. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 42-44.
• WASILEWSKI Z., 2002. Charakterystyka typologiczna użytków zielonych oraz sposoby użytkowania priorytetowych zbiorowisk roślinnych umożliwiające zachowanie ich walorów przyrodniczych. W: Aktualne problemy mokradeł. Walory przyrodnicze mokradeł a ich rolnicze użytkowanie. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie 4 s. 62-81.
• WASILEWSKI Z., 2003. Wypas jako instrument ochrony różnorodności biologicznej. Biblioteczka Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego. Warszawa: Wydaw. MRiRW ss. 28.
• WASILEWSKI Z., 2004. Zbiór pojęć i nazw używanych w łąkarstwie. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie 12 ss. 118.
• WASILEWSKI Z., 2006. Ocena jakości runi i darni spasanych użytków zielonych w różnych siedliskach. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 6 z. 1 (16) s. 413-421.