Substancje humusowe i właściwości czarnych ziem występujących w Obniżeniu Milicko-Głogowskim

• Autorzy: Łabaz B. , Bogacz A. , Żymełka R.

Warianty tytułu

EN

Humic substances and the properties of umbrisols and Gleysols in the Milicz-Głogów depression

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była charakterystyka ilościowa i jakościowa substancji próchnicznych czarnych ziem Obniżenia Milicko-Głogowskiego na tle właściwości chemicznych oraz właściwości sorpcyjnych. W zebranym materiale z 5 profili glebowych oznaczono: właściwości chemiczne, właściwości sorpcyjne oraz skład frakcyjny związków próchnicznych metodą Tiurina. Wartości pH wskazywały na odczyn od lekko kwaśnego do zasadowego. Poziomy próchniczne badanych gleb były wyraźnie zróżnicowane pod względem zawartości C_org, którego ilość kształtowała się w przedziale 7,52-50,1 g·kg-¹. Podobne zróżnicowanie zawartości wykazywał N_og (0,28-6,37 g·kg-¹), natomiast wartość stosunku C : N zawierała się w przedziale 7,9-13,9. Kompleks sorpcyjny był w dużym stopniu wysycony kationami zasadowymi, wśród których dominował wapń. Pozostałe kationy Mg⁺², K⁺ i Na⁺ występowały w ilościach śladowych. Suma kationów zasadowych (S) kształtowała się w granicach 2,2- 25,3 cmol(+)·kg-¹, natomiast wartość pojemności sorpcyjnej (PWK) w zakresie 2,8-26,2 cmol(+)·kg-¹. Wartości S oraz PWK zmniejszały się wraz z głębokością profili glebowych. W składzie frakcyjnym związków próchnicznych niewielki udział stanowiła frakcja Ia. Wśród związków próchnicznych największą grupą była frakcja I z udziałem 33,2-51,2% C_org. W jej obrębie kwasy huminowe zdecydowanie dominowały nad kwasami fulwowymi, a stosunek Ckh : Ckf przyjmował wartości 1,1-2,9. Udział węgla kwasów huminowych związanych z Ca (Ckh-Ca) kształtował się w przedziale 4,7- 24,3% C_org. Udział frakcji II zawierał się w przedziale 4,1-8,6% C_org, natomiast węgla niehydrolizującego w przedziale 40,2-55,1% C_org.

EN

This publication describes the composition of humic acids and the physical, chemical and sorptive properties of the Mollic Umbrisols Arenic and Mollic Gleysols Arenic of the Milicz-Głogów depression. The following analyses were made in collected soils samples: grain size composition, pH in 1mol KCl·dm-³, hydrolytic acidity (Hh), C total, N total, CaCO₃, the content of exchangeable alkaline cations (Ca+², Mg+², K⁺, Na⁺) and fractional composition of humic compounds with the Tiurin's method. Loamy sand and sand dominated among analysed soils. Reactions of the studied soils ranged from slightly acidic to alkaline. The content of organic C and total N differed widely. The C : N ratio ranged from 7.9 to 13.9. Alkaline cations dominated in the soil sorption complex. Concentrations of base cations (S) were found to vary between 2.2 and 25.3 cmol(+)·kg–1, cation exchange capacity (CEC) in the range from 2.8 to 26.2 cmol(+)·kg-¹ and base saturation (BS) was high and varied between 62.0 and 96.6%. Fraction Ia was negligible in the composition of the studied soils. Humic compounds were dominated by fraction I (humic compounds bound with calcium and mobile forms of R₂O₃). Humic acids significantly prevailed over fulvic acids and the ratio of C_HA : C_FA was 1.1-2.9. C_HA-Ca (humic acids bounded with Ca) constituted 4.7–24.3% of organic C and non-hydrolyzing C - 40.2-55.1% of organic C.

Słowa kluczowe

PL

kwasy huminowe; kwasy fulwowe; skład frakcyjny związków próchnicznych; właściwości fizykochemiczne

EN

fractional composition of humus; fulvic acids; humic acids; physical-chemical properties

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 4
• Strony: 113--128
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Łabaz B.

autor

Bogacz A.

autor

Żymełka R.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław; tel. [phone],

Bibliografia

• BOGACZ A., ŁABAZ B., DĄBROWSKI P., 2008. Wybrane właściwości fizyczne i fizykochemiczne czarnych ziem w Parku Krajobrazowym „Dolina Baryczy”. Roczniki Gleboznawcze t. 59 z. 1 s. 43-51.
• DĘBSKA B., 2004. Właściwości substancji humusowej gleby nawożonej gnojowicą. Rozprawy 110. Bydgoszcz: ATR s.112.
• DROZD J., LICZNAR M., 1996. Wpływ stosunków wodnych na urodzajność czarnych ziem. Roczniki Gleboznawcze t. 47 z. 3-4 s. 9-12.
• DZIADOWIEC H., 1993. Ekologiczna rola próchnicy glebowej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych z. 411 s. 269-282.
• DZIADOWIEC H., GONET S., 1999. Przewodnik metodyczny do badań materii organicznej gleb. Warszawa: Prace Komisji Naukowych PTG nr 120 ss. 66.
• GĄDOR J., 1966. Badania nad zależnością budowy i właściwościami czarnych ziem od niektórych czynników glebotwórczych. Pamiętniki Puławskie 22 s. 245-259.
• Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych. PTG, 2009. Roczniki Gleboznawcze t. 60 z. 2 s. 5-16.
• KLIMOWICZ Z., 1980. Czarne ziemie Równiny Tarnobrzeskiej na tle zmian stosunków wodnych tego obszaru. Roczniki Gleboznawcze t. 31 z. 1 s. 163-207.
• KOC J., 1992. Porównanie wpływu pięciu systemów nawożenia organiczno-mineralnego na fizykochemiczne właściwości gleby lekkiej. Mater. Konf. Nauk. Nawozy organiczne 2. Szczecin: AR s. 41-46.
• KONECKA-BETLEY K., CZĘPIŃSKA-KAMIŃSKA D., JANOWSKA E., 1996. Czarne ziemie w storo aluwialnym krajobrazie Puszczy Kampinoskiej. Roczniki Gleboznawcze t. 47 z. 3 s. 145-158.
• KONECKA-BETLEY K., CZĘPIŃSKA-KAMIŃSKA D., JANKOWSKA E., 1999. Przemiany pokrywy glebowej w Kampinoskim Parku Narodowym. Roczniki Gleboznawcze t. 50 z. 4 s. 5-29.
• KOZAKIEWICZ A., 1966. Nowe poglądy na skład próchnicy niektórych typów gleb mineralnych w świetle wyników uzyskanych zmodyfikowaną metodą Tiurina (cz. I). Roczniki Gleboznawcze t. 16 z. 1 s. 113-130.
• LICZNAR M., DROZD J., 1985. Wpływ erozji na właściwości związków próchnicznych w niektórych jednostkach systematycznych gleb. Roczniki Gleboznawcze t. 36 z. 3 s. 189-199.
• ŁABAZ B., LICZNAR S., LICZNAR M., 2003. Fractional composition of humus in black earths in Wroclaw district. Humic Substances in Ecosystems 5 s. 51-55.
• ŁABAZ B., 2007. Skład frakcyjny próchnicy czarnych ziem okolic Wrocławia. Roczniki Gleboznawcze t. 58 z. 1-2 s. 69-83.
• ŁABAZ B., BOGACZ A., CYBULA M., 2008. Właściwości substancji humusowych czarnych ziem w Parku Krajobrazowym „Dolina Baryczy”. Roczniki Gleboznawcze t. 59 z. 3-4 s. 175-184.
• MARCINEK J., KOMISAREK J., 2004. Antropogeniczne przekształcenia gleb Pojezierza Poznańskiego na skutek intensywnego użytkowania rolniczego. Poznań: Wydaw. AR ss. 118.
• MAZUREK R., NIEMYSKA-ŁUKASZUK J., 2003. Zawartość i skład frakcyjny próchnicy różnie użytkowanych czarnych ziem Płaskowyżu Proszowickiego i Wyżyny Miechowieckiej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych z. 493 s. 659-666.
• MUSIEROWICZ A., KUŹNICKI F. 1960. Magnez w glebach Niziny Mazowiecko-Podlaskiej i Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Roczniki Nauk Rolniczych Ser. A t. 82 z. 2 s. 251-302.
• MUSIEROWICZ A., SKORUPSKA T., 1966. Frakcje związków humusowych czarnoziemu, czarnych ziem i rędzin. Roczniki Nauk Rolniczych Ser. A t. 91 z. 2 s. 1-50.
• SCHNITZER M., KAHN S. U., 1972. Humic substances in the environment. New York: ss. 327.
• TURSKI R., 1988. Charakterystyka związków próchnicznych w glebach Polski. Roczniki Nauk Rolniczych Ser. Monografie 212 ss. 69.
• World Reference Base for Soil Resources. Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2006. World Soil Resources Reports 103. Rome: FAO ss. 132.