Roślinność kserotermiczna istotnym elementem bioróżnorodności Wyżyny Małopolskiej

• Autorzy: Kostuch R. , Misztal A.

Warianty tytułu

EN

Xerothermic vegetation as in important element of biodiversity of the Małopolska Upland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Murawy kserotermiczne, występujące w Polsce, są zbiorowiskami niezwykle cennymi, gdyż dzięki obecności w nich gatunków roślin pochodzących z cieplejszych i suchych, głównie stepowych obszarów Europy zwiększają bioróżnorodność krajowych ekosystemów trawiastych. W naszych warunkach klimatycznych roślinność kserotermiczna jest w stanie utrzymywać się tylko w odpowiednich warunkach siedliskowych. Murawy kserotermiczne zajmują na ogół niewielkie powierzchnie, zazwyczaj w ciepłych i suchych siedliskach, głównie na silnie nasłonecznionych stokach i zboczach o południowej ekspozycji. Takie siedliska występują na Wyżynie Małopolskiej, w związku z czym murawy kserotermiczne są tam dość liczne. W wyniku badań stwierdzono, że na terenie Wyżyny Małopolskiej występują wszystkie podstawowe jednostki fitosocjologiczne roślinności kserotermicznej. Ze względu na duży udział w runi roślin kwiatowych zbiorowiska roślinności kserotermicznej przypominają wyglądem step kwietny o niebywałych walorach estetycznych. Podczas kwitnienia urzekają swoim wyglądem i stanowią ewenementy krajobrazowe o dużych walorach, co dla środowiska przyrodniczego nie jest bez znaczenia. Ponadto występując najczęściej w krajobrazie rolniczym, stają się istotnymi czynnikami zwiększającymi jego bioróżnorodność, przyczyniając się również do poprawy walorów estetycznych terenów, na których występują. Ze względu na to, że w naszych warunkach klimatycznych nie tworzą one zespołów klimaksowych, o utrzymaniu ich różnorodności gatunkowej, jak też piękna, w dużej mierze decyduje ingerencja człowieka, polegająca na ochronie przed samozalesieniem.

EN

Xerothermic swards occurring in Poland are extremely important communities since owing to the presence of plants originating from warmer and drier, mainly steppe areas of Europe, they increase biodiversity of the national grass ecosystems. Under climatic conditions in Poland xerothermic vegetation is able to persist only under suitable habitat conditions. Xerothermic swards usually cover small areas, mainly in places where warm and dry habitats occur on strongly sun-heated slopes with southern aspect. The Malopolska Upland is the region where the occurrence of such habitats favours development of xerothermic vegetation, therefore xerothermic swards are quite numerous in this province. Research works conducted for some years revealed that all basic phytosociologcal units of the xerothermic vegetation occur in the area of the Malopolska Upland. Phytosociological characteristics of identified xerothemic plant alliances is the contents of presented paper. Because of a considerable proportion of flowers in their sward, xerothermic plant communities resemble flower steppe of great esthetical value. During their flowering period they charm with their beauty being landscape amenities of considerable environmental importance. Moreover they are more and more often present in the agricultural landscape becoming important factors improving its biodiversity and contributing to improvement of the landscape values of the areas in which they occur. However, due to the fact that under climatic conditions in Poland they do not form climatic alliances, their biodiversity and beauty may be to a great extent preserved by human interference involving their protection against self-a forestation.

Słowa kluczowe

PL

bioróżnorodność; krajobraz rolniczy; roślinność kserotermiczna; Wyżyna Małopolska

EN

agricultural countryside; biodiversity; Małopolska Upland; xerothermic vegetation

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 2b
• Strony: 99--110
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Kostuch R.

autor

Misztal A.

• Akademia Rolnicza w Krakowie, Zakład Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków; tel. [phone],

Bibliografia

• BRAUN-BLANQUET J., 1964. Pflanzensoziologie. Grundzüge der Vegetationskunde. Wyd. 3. Wien-NewYork: Springer.
• CELIŃSKI F., 1954. Flora pontyjska w Mielniku nad Bugiem. Chrońmy Przyr. Ojcz. 10 s. 21-27.
• CEYNOWA M., 1968. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej nad dolną Wisłą. St. Soc. Sci. Sect. D 8 (4) ss. 155.
• CZUBIŃSKI Z., 1956. Rola elementów kserotermicznych w szacie roślinnej Wielkopolski. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 7 s. 45-50.
• DZIUBAŁTOWSKI S., 1934. Kilka uwag o występowaniu i pochodzeniu roślinności stepowej nad dolną Wisłą. Rocz. Nauk Rol. 33.
• FIJAŁKOWSKI D., 1964. Zbiorowiska kserotermiczne okolic Izbicy na Wyżynie Lubelskiej. Ann. UMCS Sect. C 19 s. 139-259.
• FIJAŁKOWSKI D., IZDEBSKI K., 1957. Zbiorowiska stepowe na Wyżynie Lubelskiej. Ann. UMCS Sect. B 11 s. 167-199.
• GŁAZEK T., 1968. Roślinność kserotermiczna Wyżyny Sandomierskiej i Przedgórza Iłżeckiego. Monogr. Bot. 25.
• GŁAZEK T., 1984. Rezerwat stepowy Góry Pińczowskie w województwie kieleckim. Chrońmy Przyr. Ojcz. 40 5/6 s. 5-13.
• GRODZIŃSKA K., 1970. Zbiorowiska kserotermiczne Skalic Nowotarskich i Spiskich (Pieniński Pas Skałkowy). Fragm. Flor. Geobot. 16 3 s. 401-432.
• KOCZWARA M., 1946. Step i jego wędrówki. Prz. Geogr. 20.
• KONDRACKI J., 2000. Geografia regionalna Polski. Wyd. 3. Warszawa: PWN ss. 440.
• KOSTUCH R., 2006. Pochodzenie i wędrówki roślin kserotermicznych rosnących w Polsce. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 433 Inż. Środ. z. 27 s. 245-252.
• KOSTUCH R., MISZTAL A., 2004. Zbiorowiska roślinności kserotermicznej występujące w rejonie Garbu Wólczańsko-Pińczowskiego. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 412 Inż. Środ. z. 25 s. 111-122.
• KOSTUCH R., MISZTAL A., 2006a. Występowanie roślinności kserotermicznej na Wyżynie Małopolskiej. Infrastr. Ekol. Ter. Wiejs. nr 3/1 s. 117-129.
• KOSTUCH R., MISZTAL A., 2006b. Zasiedlanie wyeksploatowanych kamieniołomów przez roślinność. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 433 Inż. Środ. z. 27 s. 287-294.
• KOSTUCH R., MISZTAL A., JAGŁA S., 2004. Roślinność kserotermiczna występująca na wzniesieniu Ostra Góra. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 412 Inż. Środ. z. 25 s. 123-129.
• KOZŁOWSKA A., 1926. Rezerwat stepowy w Jaksicach w Ziemi Miechowskiej. Ochr. Przyr. 6.
• KOZŁOWSKA A., 1931. Elementy genetyczne i pochodzenie flory stepowej Polski. Mem. Acad. Pol. Sci. Cl. Math.-Nat. Ser. B.
• LIBBERT W., 1932. Die Vegetationseinheiten der Neumärkischen Staubeckenlandschaft unter Berücksichtigung der angrenzenden Landschaften. Verh. Bot. Ver. Prov. Brandenb. 73.
• MATUSZKIEWICZ W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN ss. 537.
• MEDWECKA-KORNAŚ A., 1959. Roślinność rezerwatu stepowego „Skorocice” koło Buska. Ochr. Przyr. 26 s. 168-260.
• MEDWECKA-KORNAŚ A., KORNAŚ J., 1963. Mapa zbiorowisk roślinnych Ojcowskiego Parku Narodowego. Ochr. Przyr. 29 s. 17-87.
• MEDWECKA-KORNAŚ A., KORNAŚ J., 1972. Zespoły stepów i suchych muraw. W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. A. Szafer, K. Zarzycki. Warszawa: PWN s. 352-366.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland checklist. Kraków: W. Szafer Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• OLACZEK R., 1968. Roślinność kserotermiczna okolic Działoszyna i doliny środkowej Warty. Cz. 1. Zesz. Nauk. UŁ Ser. 2 z. 28.
• OLACZEK R., 1969. Roślinność kserotermiczna okolic Działoszyna i doliny środkowej Warty. Cz. 2. Zesz. Nauk. UŁ Ser. 2 z. 31.
• POZNAŃSKA Z., 1991. Stan populacji dziewięćsiłu popłocholistnego Carlina onopordifolia w Polsce w 1990 roku. Chrońmy Przyr. Ojcz. 47 4 s. 48-53.
• STANIEWSKA W., 1961. Kserotermiczne zbiorowiska murawowe okolic Poznania. Zesz. Nauk. UAM. Biol. 3 s. 3-30.
• SZAFER W., 1927. Znaczenie Bramy Morawskiej jako szlaku migracji roślin z południa do Polski. Compte Rendu 1 Kongr. Geogr. Ethnogr. Slaves. Prague.
• TRĄBA CZ., 2006. Różnorodność florystyczna muraw kserotermicznych w zależności od niektórych czynników ekologicznych. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 433 Inż. Środ. z. 27 s. 253-269.
• TRĄBA CZ., 2007. Najpiękniejsze murawy kserotermiczne w okolicy Zamościa. Aura nr 45 s. 24-26.
• URBAN D., 2006. Zbiorowiska kserotermiczne obszaru chronionego krajobrazu „Dolina Ciemięgi”. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 433 Inż. Środ. z. 27 s. 277-285.
• WOLSKI K., SZYMURA M., GAWĘCKI J., BARTMAŃSKI A., 2006. Charakterystyka muraw kserotermicznych w rejonie Jeleniej Góry. Zesz. Nauk. AR Krak. nr 433 Inż. Środ. z. 27 s. 271-276.