Wpływ użytkowania kośnego i pastwiskowego na właściwości fizyczne gleb oraz skład florystyczny zbiorowisk roślinnych na zmeliorowanym torfowisku

• Autorzy: Kamiński J. , Chrzanowski S.

Warianty tytułu

EN

The effect of mowing and grazing on physical soil properties and species composition of plant communities on reclaimed peatland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania realizowano w latach 2001-2004 na wybranych, produkcyjnie użytkowanych kwaterach dawno zmeliorowanego torfowiska Kuwasy. Oceniano wpływ użytkowania kośnego, pastwiskowego i zmiennego kośno-pastwiskowego na podstawowe właściwości fizyczno-wodne gleb, skład florystyczny runi, strukturę socjologiczną i walory przyrodnicze zbiorowisk roślinnych. Warunki wilgotnościowe łąk były na ogół optymalne dla zbiorowisk trawiastych. Wpływ użytkowania pastwiskowego i kośnego na właściwości gleb był odmienny. Stwierdzono większą gęstość objętościową, a mniejszą porowatość ogólną gleb na obiektach użytkowanych pastwiskowo. Gleba łąki kośnej - bardziej rozpulchniona - w okresach bezopadowych przesychała silniej niż na pastwiskach, zwłaszcza w wierzchniej warstwie. W zbiorowiskach roślinnych dominowały trawy. Obficie występowała wiechlina łąkowa (Poa pratensis L. s. str.), a na użytku zmiennym również mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea L.). Pod wpływem wypasu zwiększał się udział perzu właściwego (Elymus repens (L.) Gould). Użytkowanie kośne w porównaniu z pozostałymi sposobami użytkowania powodowało większe bogactwo i różnorodność flory. Wzbogacało ruń, zwłaszcza w gatunki cenniejsze przyrodniczo, charakterystyczne dla zbiorowisk zmiennowilgotnych rzędu Molinietalia oraz zbiorowisk wielkoturzycowych klasy Phragmitetea i niskoturzycowych klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae. Wypas zwiększał w strukturze zbiorowisk udział gatunków pospolitych, zarówno typowych dla gleb o zmniejszonej porowatości - charakterystycznych dla muraw wydepczyskowych rzędu Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae, jak i nitrofilnych zielnych - charakterystycznych dla zbiorowisk ruderalnych klasy Artemisietea vulgaris i klasy Stellarietea mediae. Gatunki nitrofilne opanowywały głównie miejsca niedojadów.

EN

The study was carried out in the years 2001-2004 on selected productive quarters of long ago reclaimed peatland Kuwasy. The effect of mowing, pasturing and alternating use on basic physical and water soil properties, species composition of the sward, domination structure and natural values of plant communities was estimated. Moisture of meadows was optimum for grass communities. The effect of pastoral use was different than that of mowing. Higher bulk density and lower total porosity were found in pasture objects. The softer soil of mown meadow dried more than the soil of pastures during dry periods, especially in its upper layer. Grasses dominated in plant communities. The tussock-grass (Poa pratensis L.) was abundant and the reed canarygrass (Phalaris arundinacea L.) was common in alternately used object. Grazing increased the share of the couch-grass (Elymus repens (L.) Gould). Mowing, compared with other types of grassland use, increased species richness and diversity of plants. It enriched the sward in valuable species characteristic for wet communities of the order Molinietalia, tall sedge communities of the class Phragmitetea and low sedge communities of the class Scheuchzerio-Caricetea nigrae. Grazing enriched plant communities in common species typical for trampled meadows of the order Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae on less porous soils and nitrophilous herbs characteristic for ruderal communities of the class Artemisietea vulgaris and Stellarietea mediae. Nitrophilous species covered mainly the ungrazed spots.

Słowa kluczowe

PL

flora łąk i pastwisk; gleby torfowo-murszowe; walory przyrodnicze; zbiorowiska roślinne

EN

flora of meadows and pastures; natural values; peat-moorsh soils; plant community

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 2b
• Strony: 75--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Kamiński J.

autor

Chrzanowski S.

• Zakład Doświadczalny Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych w Biebrzy, 19-200 Grajewo, tel. [phone],

Bibliografia

• BARSZCZEWSKI J., SAPEK B., 2000. Wpływ bydła i odchodów na stopień zanieczyszczenia gleby składnikami mineralnymi oraz stan runi w miejscach wodopoju na pastwisku. W: Nowoczesne metody produkcji pasz na użytkach zielonych i ocena ich wartości pokarmowej. Mater. Semin. 45. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 33-40.
• KAMIŃSKI J., 2002. Wpływ wypasu i koszenia na walory przyrodnicze ekosystemów łąkowych. W: Grazing as a conservation management tool in peatland. Report Workshop. 22-26 April 2002, Goniądz, Poland, Wageningen University s. 71-74: www.inbo.be/docupload/2134.pdf
• KAMIŃSKI J., SZYMANOWSKI M., 2007. Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie, skład florystyczny i walory przyrodnicze łąk na glebie torfowo-murszowej w świetle wyników wieloletniego doświadczenia. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 7 z. 2a (20) s. 191-208.
• KOWALCZYK J., KAMIŃSKI J., SZUNIEWICZ K., 1991. Zasady kształtowania i utrzymywania wysokoprodukcyjnej runi łąkowej na glebach torfowo-murszowych. W: Gospodarowanie na glebach torfowych w świetle 40-letniej działalności Zakładu Doświadczalnego Biebrza. Bibl. Wiad. IMUZ 77 s. 127-148.
• KOZŁOWSKA T., 2002. Przeobrażenia siedlisk zbiorowisk łąkowych na obszarach źródliskowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 2 z. 1 (4) s. 77-87.
• ŁĘKAWSKA I., 1989. Wpływ zróżnicowanych dawek nawożenia azotem na skład gatunkowy runi łąk położonych na różnych glebach torfowo-murszowych. Wiad. IMUZ t. 16 z. 2 s. 43-56.
• MATUSZKIEWICZ W., 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 537.
• OKRUSZKO H., ZAWADZKI S., 1971. Określenie ciężaru właściwego i porowatości gleb hydrogenicznych za pomocą równań regresji. Wiad. Melior. nr 2 s. 59-60.
• OŚWIT J., 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Mater. Inf. nr 35. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 36.
• PIETRZAK S., 2002. Gospodarowanie nawozami naturalnymi w aspekcie ochrony środowiska. W: Pasze z użytków zielonych czynnikiem jakości zdrowotnej środków żywienia zwierząt i ludzi. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 129-142.
• SZUNIEWICZ J., JAROS H., NAZARUK G., 1991. Gospodarka wodna na glebach torfowych. W: Gospodarowanie na glebach torfowych w świetle 40-letniej działalności Zakładu Doświadczalnego Biebrza. Bibl. Wiad. IMUZ 77 s. 43-58.
• WASILEWSKI Z., 1999. Organizacja i użytkowanie pastwisk niżowych w systemie rolnictwa integrowanego. W: Gospodarowanie na użytkach zielonych w warunkach rolnictwa integrowanego. Mater. Semin. 44. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 112-125.
• WESOŁOWSKI P., 2003. Wyniki nawożenia gnojówką bydlęcą i nawozami mineralnymi na łąki na glebie torfowo-murszowej. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 3 z. 1 (7) s. 39-51.
• ŻUREK H., WASILEWSKI Z., 1989. Kośno-pastwiskowe użytkowanie łąk na glebach torfowo-murszowych. Mater. Instr. nr 67. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 12.