Wpływ głębokości odwodnienia na warunki wilgotnościowe gleby torfowej średnio zmurszałej

• Autorzy: Kaca E. , Kasperska-Wołowicz W.

Warianty tytułu

EN

The effect of the drainage depth on moisture conditions in moderately mineralised peat soil

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem podjętych w ramach pracy badań jest wpływ głębokości odwodnień, w warunkach różnej intensywności gruntowego dopływu wody i różnych warunków klimatycznych Polski, na czas występowania stanów nadmiernego, dostatecznego i niedostatecznego uwilgotnienia korzeniowej warstwy gleby o średnim stopniu zmurszenia, występującej pod ekstensywnie użytkowaną dwukośną łąką. Problem praktyczny to pytanie o "najlepszą" głębokość odwadniania, gwarantującą najdłuższy czas dostatecznego uwilgotnienia gleby. W wyniku przeprowadzonych badań z wykorzystaniem kalibrowanego i weryfikowanego matematycznego modelu symulacyjnego stwierdzono m. in., że: 1. Głębokość odwodnienia i intensywność gruntowego zasilania gleby w wodę mają istotny wpływ na czasy trwania nadmiernego, dostatecznego i niedostatecznego uwilgotnienia korzeniowej warstwy gleby. Wpływ ten jest w małym stopniu zróżnicowany zmiennością warunków klimatycznych Polski. 2. Istnieje taka głębokość odwadniania, nazywana normą rolnośrodowiskową odwodnień, w warunkach której osiąga się najkorzystniejsze uwilgotnienie korzeniowej warstwy gleby - największą wartość średnią z rocznych sum czasów trwania dostatecznego uwilgotnienia korzeniowej warstwy. Norma ta jest równa: - minimalnej normie odwodnienia z₁ - w przypadku opadowego zasilania gleby w wodę, - średniej wartości z minimalnej z₁ i średniej z₂ normy odwodnienia - w przypadku gruntowego zasilania gleby w wodę ze stałą intensywnością q = 1 mm·d-¹, - średniej normie odwodnienia z₂ - w przypadku dopływu wód gruntowych ze stałą intensywnością q = 2 mm·d-¹. 3. Brak odwadniania badanej gleby może być akceptowany tylko w przypadku opadowego zasilania jej w wodę. Efekty są tym lepsze, im suchszy rok, szczególnie zaś - suchszy okres zimowy. Najgorsze (nieakceptowalne) efekty, tj. duża częstość występowania długich okresów nadmiernego uwilgotnienia, występują w glebach o opadowo-gruntowym zasilaniu w wodę. 4. Niekontrolowane (samoczynne) odwodnienia stanowią dobrą metodę regulacji stosunków powietrzno-wodnych w glebach o opadowo-gruntowym zasilaniu w wodę. W przypadku gleb zasilanych w wodę tylko przez opady, taki sposób melioracji może być korzystny tylko w latach wilgotnych i po śnieżnych zimach.

EN

The study was focussed on the effect of the draining depth, at variable intensity of ground water input and climatic conditions in Poland, on the prolongation of excessive, sufficient and insufficient moisture content in the rhizosphere of moderately mineralised soil under extensively used 2-cut meadow. Practical problem consisted in looking for "the best" draining depth which would guarantee the longest period of sufficient soil moisture. As a result of performed studies with the use of calibrated and verified simulation mathematical model it was found that: 1. Draining depth and the intensity of ground feeding with water exerted significant effect on the prolongation of excessive, sufficient and insufficient moisture in the soil rhizosphere. The effect was to a small degree differentiated by variable climatic conditions in Poland. 2. There is such a draining depth, termed agro-environmental draining standard, at which the most beneficial moisture of the soil rhizosphere is obtained. The latter means the highest mean of annual sums of the periods of sufficient soil moisture. The standard is equal to: - minimum draining standard z₁ - in the case of soil feeding from rainfall, - mean value of the minimum z₁ and the mean draining standard z₂ - in the case of ground water feeding with a constant intensity of q = 1 mm·d-¹, - mean draining standard z₂ - in the case of ground water feeding with a constant intensity of q = 2 mm·d-¹. 3. The lack of drainage of the studied soil is acceptable only in the case of soil feeding from rainfall. The effects are the better the drier is the year - particularly its wintertime. The worst (unacceptable) effects i.e. high frequency of long periods of excessive moisture can be obtained in soils fed from mixed ground and rainfall sources. 4. Uncontrolled (spontaneous) draining is a good method of regulation of water and air relations in soils fed from mixed ground and rainfall sources. In soils fed exclusively from the rainfall such a way of reclamation might be favourable only in wet years and after snowy winters.

Słowa kluczowe

PL

ekstensywne użytkowanie łąkowe; norma rolnośrodowiskowa odwodnień; odpływ regulowany

EN

agro-environmental draining standard; extensive meadow utilisation; regulated outflow

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 2a
• Strony: 159--172
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kaca E.

autor

Kasperska-Wołowicz W.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone],

Bibliografia

• KACA E., ŁABĘDZKI L, CHRZANOWSKI S., CZAPLAK I, KASPERSKA-WOŁOWICZ W., 2003. Gospodarowanie zapasami wody użytecznej gleb torfowo-murszowych w warunkach regulowanego odpływu w różnych regionach agroklimatycznych Polski. Woda Środ. Obszary Wiej. Rozpr. nauk. monogr. 9 ss. 118.
• KACA E., 1999. Modelowanie nawodnień podsiąkowych. Bibl. Wiad. IMUZ 93 ss. 115.
• OKRUSZKO H., 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ nr 79 s. 5-14.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fitoindykacji) W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ nr 79 s. 39-68.