Przepisy i wymogi oraz aktualny stan obwałowań przeciwpowodziowych w Polsce

• Autorzy: Borys M.

Warianty tytułu

EN

Regulations, requirements and the present status of flood enbankments in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szczegółowe wymogi dotyczących wałów przeciwpowodziowych omówiono w pierwszej części niniejszego artykułu Są one zawarte w aktach prawnych ustawach "Prawo wodne" i "Prawo budowlane", Rozporządzenie Ministra Środowiska oraz wytycznych i publikacjach. Wały przeciwpowodziowe, powinny być - zgodnie z prawem budowlanym - poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowym kontrolom stanu technicznego. W praktyce ten obowiązek nie jest spełniany. Stan wykonywania takich kontroli pod względem ilości i jakości scharakteryzowano w drugiej części artykułu. W artykule podano także szczegółowe informacje dotyczące aktualnego stanu ilościowego i technicznego obwałowań przeciwpowodziowych w Polsce. Przedstawione dane odnoszą się do ich długości, wieku i położenia odcinków mogących zagrażać bezpieczeństwu, potrzeb w zakresie napraw, modernizacji i utrzymania obwałowań przeciwpowodziowych w ujęciu ogólnokrajowym i wojewódzkim. Łączna długość wałów przeciwpowodziowych w Polsce wynosi ok. 8,5 tys. km. Wały te chronią łącznie blisko 1,1 mln ha terenów w dolinach rzecznych i na obszarach polderowych. W Polsce są one eksploatowane od bardzo wielu lat, tylko ok. 20% jest eksploatowanych krócej niż 20 lat, natomiast ok. 60% ponad 40 lat. Długi okres eksploatacji oraz brak dostatecznej konserwacji, a także powodzie, które wystąpiły w ostatnich latach, przyczyniły się bardzo istotnie do pogorszenia się stanu technicznego obwałowań i zwiększenia potrzeb w zakresie ich modernizacji. Szacuje się, że ok. 38% łącznej ich długości wymaga modernizacji i potrzeby w tym zakresie rosną systematycznie o kilkaset kilometrów w skali każdego roku.

EN

Detailed requirements for flood embankments are discussed in the first part of this paper. They are included in legal acts: "Water Act", "Building Act", in directives of the Minister of Environment, in recommendations and other publications. Flood embankments, according to the building regulations, should undergo periodical inspections of their technical status ordered by their owner or administrator. In practise, this rule is not obeyed. The frequency and scope of such inspections are described in the second part of this paper. This paper brings also detailed information on the number and technical status of flood embankments in Poland. Presented data pertain to the length, age and location of potentially dangerous sections, needs for repair, modernisation and maintenance of flood embankments in the country and regional scale. The total length of flood embankments in Poland is nearly 8.5 thousand km. The embankments protect c. 1.1 million ha of lands in river valleys and on polders. They have been exploited for many years. Only 20% of flood embankments have been exploited for less than 20 years while 60% of them are older than 40 years. Long exploitation, a lack of sufficient conservation and recent floods contributed much to worsening of the technical status of flood embankments and increased the needs for their modernisation. Thirty eight percent of the total length of flood embankments require modernisation and the needs rise systematically by several hundred kilometres a year.

Słowa kluczowe

PL

kontrola stanu technicznego; ochrona przeciwpowodziowa; wały przeciwpowodziowe

EN

flood control; flood embankments; survey of technical status

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 2a
• Strony: 25--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., wykr.

Twórcy

autor

Borys M.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Zakład Inżynierii Wodno-Melioracyjnych, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone], w. 232,

Bibliografia

• BORYS M., 1993. Niskie nasypy z miejscowych gruntów organicznych dla potrzeb budownictwa wodno-melioracyjnego. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 159.
• BORYS M., 1998. Ocena przyczyn awarii wałów przeciwpowodziowych w trakcie powodzi 1997 r. na przykładzie obwałowań rzek Przemszy i Gostynki. Wiad. Melior. nr 2 s. 98-101.
• BORYS M., 2002. An analysis of the technical state of flood banks constructed from organic clay - the upper Vistula River example. J. Water Land Dev. no 4 s. 97-111.
• BORYS M., 2006. Metody modernizacji obwałowań przeciwpowodziowych z zastosowaniem nowych technik i technologii. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 126.
• BORYS M., FILIPOWICZ P., 2005. Charakterystyka odpadów pogórniczych i energetycznych dla ich zastosowania do budowy i modernizacji nasypów hydrotechnicznych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 506 s. 77-84.
• BORYS M., MOSIEJ K., 2003. Wytyczne wykonywania ocen stanu technicznego i bezpieczeństwa wałów przeciwpowodziowych. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 89.
• BORYS M., MOSIEJ K., CZARTORYJSKI J., FILIPOWICZ P., 2002. Wytyczne stosowania odpadów pogórniczych z kopalni Bogdanka do budowy wałów przeciwpowodziowych i innych budowli hydrotechnicznych. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 68.
• BORYS M., MOSIEJ K., 2006. Instrukcja zawierająca kryteria i skalę ocen stanu technicznego i bezpieczeństwa obwałowań przeciwpowodziowych. Falenty: Wydaw. IMUZ ss.14.
• BORYS M., MOSIEJ K., TOPOLNICKI M., 2006. Projektowanie i wykonawstwo pionowych przegród przeciwfiltracyjnych z zawiesin twardniejących w korpusach i podłożu wałów przeciwpowodziowych. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 64.
• BORYS M., RYCHARSKA J., 2004. Ocena stanu technicznego obwałowań przeciwpowodziowych wykonanych z namułów organicznych na przykładzie Żuław Elbląskich. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 2b (12) s. 319-334.
• BORYS M., RYCHARSKA J., 2006. Ocena stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych i podstawowych budowli wodno-melioracyjnych oraz utworzenie systemu monitorowania urządzeń przeciwpowodziowych. Falenty: IMUZ maszyn.
• BORYS M., RYCHARSKA J., 2007. Stan obwałowań przeciwpowodziowych w Polsce. 12 Międzyn. Konf. Tech. Kontroli Zapór. Stare Jabłonki, 19-22 czerwca 2007. Warszawa: IMGW s. 34–46.
• PISARCZYK S., 2004. Grunty nasypowe. Właściwości geotechniczne i metody ich badania. Warszawa: Ofic. Wydaw. PW, ss. 236.
• PN-B-12095, 1997. Urządzenia wodno-melioracyjne. Nasypy. Wymagania i badania przy odbiorze.
• Podstawy techniczne modernizacji wałów przeciwpowodziowych i renaturyzacji małych rzek. 2005. Pr. zbior. Red. M. Borys. Woda Środ. Obsz. Wiej. Rozpr. nauk. monogr. nr 15 ss. 150.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie. Dz.U. 2007 nr 86 poz. 579.
• SKARŻYŃSKA K., 1997. Odpady powęglowe i ich zastosowanie w inżynierii lądowej i wodnej. Kraków: Wydaw. AR ss. 199.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Dz. U. 1994 nr 89 poz. 414. (Dz. U. 2006 r. nr 156 poz. 1118 i nr 170 poz. 1217).
• Ustawa z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne Dz. U. nr 115 poz. 1229.
• Ustawa z dnia 3.06.2005 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Dz. U. nr 130 poz. 1087.
• Wały przeciwpowodziowe - wytyczne instruktażowe projektowania, 1982. Oprac. zbior. pod kier. A. Żbikowskiego. Melior. Rol. nr 2-3 ss. 49.
• Warunki techniczne wykonania i odbioru. Roboty ziemne, 1994. Pr. zbior. Red W. Wolski, J. Mirecki, K. Mosiej, Warszawa: MOŚZNiL ss. 71.