Wpływ naturalnych i antropogenicznych czynników na podstawowe charakterystyki fizykochemiczne wody w małej zlewni strefy podmiejskiej Łodzi

• Autorzy: Moniewski P. , Stolarska M.

Warianty tytułu

EN

The impact of natural and antropogenic factors on basic physical and chemical characteristics of waters in a small catchment in the suburbs of Łódź

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na obszarze zlewni Dzierżąznej (dorzecze Moszczenicy) Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej UŁ prowadzi monitoring zasobów wody. W ramach badań dokonano oceny jakości wody i stopnia jej antropogenizacji. Na podstawie pomiarów temperatury wody, jej przewodności elektrolitycznej właściwej, odczynu i zawartości tlenu rozpuszczonego stwierdzono, że wody powierzchniowe i podziemne są znacznie zdegradowane. Już w źródłowym odcinku Dzierżąznej woda ma II klasę jakości ze względu na stosunkowo dużą przewodność (ponad 𬖒 S·cm-¹). W dalszym biegu, na niektórych odcinkach, wody kwalifikują się nawet do IV lub V klasy, głównie ze względu na zbyt małą zawartość tlenu. Przyczyną takiego stanu jest występowanie blisko 2 tys. ognisk zanieczyszczeń (szamb, dołów chłonnych) oraz zrzutu ścieków. Wynika to z braku kanalizacji sanitarnej na obszarach większych skupisk ludności. Sieć osadnicza jest skupiona głównie w górnej części zlewni, co niekorzystnie wpływa na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Szczególne zagrożenie dla wód podziemnych istnieje na obszarach o wysokiej podatności na zanieczyszczenia (dobra przepuszczalność utworów, niewielka głębokość do zwierciadła wody). Na jakość wód powierzchniowych ujemnie wpływa również intensywny chów ryb w licznych zbiornikach przepływowych. Odczyn wypływającej z nich wody zmienia się na bardziej zasadowy. Należy się spodziewać, że w przypadku zaniechania działań zmierzających do poprawy stanu środowiska wodnego zlewni Dzierżąznej jego degradacja będzie postępowała nadal. System odwodnienia budowanej autostrady A2, przecinającej obszar zlewni z zachodu na wschód, będzie powiązany z istniejącą siecią rzeczną. Przyjęte rozwiązania techniczne umożliwią infiltrację wód odprowadzanych z nawierzchni autostrady, co może negatywnie wpłynąć na jakość zasobów zbiorników wód podziemnych.

EN

Long term monitoring in the suburban area of Łódź in the Dzierżązna River drainage basin carried out by the Department of Hydrology and Water Management, University of Łódź, allowed for assessing the spatial and temporal variability of basic physical and chemical parameters of underground and surface water resources. Parameters measured were: temperature, pH, specific conductivity and dissolved oxygen in surface waters. Local hydrogeological and morphological conditions and the forms of land use were taken into consideration while analysing the impact of natural and anthropogenic factors on the basic parameters of water quality. Underground waters rising in Rudunki spring are contaminated with the sewage infiltrating from the leaking septic tanks of the nearby dispersed houses settlement. In spite of the proximity of recreation areas, water flowing out of big springs situated in Rosanów and Ciosny are characterised by low temperature amplitude, stable and low conductivity (about 400 µS·cm-¹) and neutral pH (Ib class). The river waters undergo significant modification in numerous storage reservoirs as the development of aquatic plants, heat capacity, wave action and ice cover affect seasonal variability of physical and chemical water parameters. Intensive fish farming together with recreational use of the area has a negative influence on the quality of surface waters in the drainage basin. In the long run such a situation may lead to the degradation of aquatic environment and to lower attractiveness of suburban areas. We should also expect the negative effects of A2 motorway to occur in the nearest future.

Słowa kluczowe

PL

autostrada; hydrochemia; jakość wody; osadnictwo wiejskie

EN

hydrochemistry; motorway; rural settlement; water quality

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 1
• Strony: 105--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Moniewski P.

autor

Stolarska M.

• Uniwersytet Łódzki, Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej; ul. Narutowicza 88, 90-139 Łódź; tel. [phone],

Bibliografia

• BURCHARD J., HEREŹNIAK-RADECKA U., ZIUŁKIEWICZ M., 2003. Jakość wód rzecznych w zlewni Dzierżąznej. Prz. Geol. vol. 51 z. 11 s. 956-957.
• JOKIEL P., 2002. Woda na zapleczu wielkiego miasta. Warszawa: IMGW ss. 148.
• JOKIEL P., TOMALSKI P., 2006. Temperatura i pH wód podziemnych zlewni Dzierżąznej. W: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. Pr. zbior. Red. J. Burchard. Łódź: Wydaw. UŁ.
• KLATKOWA H., 1993. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Arkusz Zgierz. Warszawa: PIG ss. 46.
• KONDRACKI J., 2001. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN ss. 441.
• MONIEWSKI P., 2004. Źródła okolic Łodzi. Acta Geogr. Lodz. 87 ss. 140.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz. U. 2004 nr 32 poz. 283, 284.
• STOLARSKA M., FRĄTCZAK J., 2005. Sezonowa zmienność podstawowych właściwości fizykochemicznych wód w wybranych łódzkich stawach. W: Jeziora i sztuczne zbiorniki wodne. Pr. zbior. Red. A. T. Jankowski, M. Rzętała. Sosnowiec: UŚl. s. 221-231.
• TRZMIEL B., NOWACKI K., 1987. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Arkusz Łódź Wschód. Warszawa: PIG ss. 83.