Szata roślinna skarp i poboczy rowów melioracyjnych w centralnej części Równiny Wełtyńskiej

• Autorzy: Gamrat R. , Burczyk P. , Wesołowski P.

Warianty tytułu

EN

Plant cover of escarps and banks of drainage ditches in the central part of Wełtyń Plain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szata roślinna skarp i poboczy rowów melioracyjnych na terenie Równiny Wełtyńskiej uległa przekształceniom, m.in. na skutek zmiany warunków klimatycznych i antropogenicznych. Wąskie pasy roślinne w krajobrazie rolniczym, sąsiadujące z rowami, są jednymi z miejsc występowania roślinności półnaturalnej i antropogennej, powstałej z nasadzeń z lat 80. XX w. (zadrzewienia i zakrzewienia). Celem badań było określenie zróżnicowania aktualnego stanu szaty roślinnej (zielnej, krzewiastej i drzewiastej) występującej na skarpach i poboczach rowów melioracyjnych znajdujących się na terenie pól uprawnych Równiny Wełtyńskiej. W latach 1997-2002 przeprowadzono badania florystyczno-fitosocjologiczne roślinności wybranych rowów o łącznej długości ok. 30 km, położonych między Bielicami a Sobiemyślem. Tylko w nielicznych obiektach stwierdzono występowanie wody. Oznaczono 126 gatunków roślin naczyniowych, zaklasyfikowanych do dziewięciu fitocenoz przynależnych do trzech typów zbiorowisk: łąkowych, nitrofilnych i szuwarowych. Przeważały zbiorowiska łąkowe i nitrofilne, szczególnie: Arrhenatheretum elatioris, Calamagrostietum epigeji i zbiorowisko z kupkówką pospolitą (Dactylis glomerata). Nasadzenia drzew, zdominowane głównie przez topolę czarną (Populus nigra L.), występowały jedynie w 40% rowów.

EN

Flora and vegetation of midfield drainage ditches in Wełtyń Plain has developed under the strong human pressure. It has been influenced directly (by devastation, intensive management) and indirectly by decreasing water table (changes in hydrological system). Within of highly changed agricultural landscape narrow vegetation strips, existing along midfield drainage ditches, one the rare places where semi-natural plants can be found. The main goal of the investigation was to evaluate the diversity of plant cover along those ditches. In the years 1997-2002 floristic and phytosociological investigations were carried out on 30 km length of Wełtyń Plain drainage ditches between villages Bielice and Sobiemyśl. 126 species of vascular plants were found in nine phytocoenoses grouped in three forms of plant communities: nitrophilous, meadow and rushes. Meadows and nitrophilous communities occurred with similar frequency: Arrhenatheretum elatioris, Calamagrostietum epigeji and community with Dactylis glomerata dominated. Collected data showed that only 40% of trees planted along watercourses remained and were dominated by Populus nigra L.

Słowa kluczowe

PL

rowy melioracyjne; Równina Wełtyńska; szata roślinna

EN

drainage ditches; plant cover; Wełtyń Plain

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 1
• Strony: 61--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., wykr.

Twórcy

autor

Gamrat R.

autor

Burczyk P.

autor

Wesołowski P.

• Akademia Rolnicza, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Słowackiego 17, 17-434 Szczecin; tel. [phone],

Bibliografia

• BANASZAK J., RATYŃSKA H., 1992. Zadrzewienia śródpolne ostojami życia i miejscami badań ekologicznych. Chrońmy Przyr. Ojcz. 6 s. 87-92.
• BORÓWKA R. K., 2002. Środowisko geograficzne. W: Przyroda Pomorza Zachodniego. Pr. zbior. Red. M. Kaczanowska. Szczecin: Wydaw. InPlus s. 7-20.
• BRZEG A., 1989. Przegląd systematyczny zbiorowisk okrajkowych dotąd stwierdzonych i mogących występować w Polsce. Fragm. Flor. Geobot. 34 3-4 ss. 403.
• BRZEG A., WOJTERSKA M., 1996. Przegląd systematyczny zbiorowisk roślinnych Wielkopolski wraz z oceną stopni zagrożenia. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 45 s. 7-40.
• CHMIEL J., 1993. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX. Poznań: Wydaw. Sorus ss. 212.
• DURKOWSKI T., 2003. Analiza specyfiki obszaru zlewni Płoni w zakresie produkcji rolnej i hodowli zwierząt. Szczecin: RZGW maszyn. ss. 42.
• DZIEŻYC J., PROŃCZUK J., 1975. Rolnicze użytkowanie terenów zmeliorowanych. Warszawa: PWRiL ss. 220.
• GAMRAT R., 2004. Zadrzewienia cieków wodnych na Równinie Wełtyńskiej. W: Przyroda Polski w europejskim dziedzictwie dóbr natury. Pr. zbior. Red. E. Jendrzejczak. Mater. symp. obrad 53 Zjazdu PTB. Toruń, 06-11.09.04. Toruń: Wydaw. ATR Bydg. s. 70.
• GAMRAT R., KOCHANOWSKA R., 1999. Charakterystyka zadrzewień śródpolnych na terenie gminy Dobra Szczecińska - ich znaczenie i problemy ochrony. Prz. Przyr. 10 3-4 s. 77-84.
• KASPRZAK K., 2005. Ochrona pomników przyrody. Zasady postępowania administracyjnego. Wyd. 5. Poznań: Wydaw. Abrys ss. 124.
• KOCHANOWSKA R., GAMRAT R., KIEPAS-KOKOT A., LATALSKI T., ŁYSKO A., MŁYNKOWIAK E., RANISZEWSKA M., 2002. Przyroda w krajobrazie rolniczym. W: Przyroda Pomorza Zachodniego. Pr. zbior. Red. M. Kaczanowska. Szczecin: Wydaw. InPlus s. 202-233.
• KOŹMIŃSKI C, MICHALSKA B., 2000. Klimatyczna charakterystyka rejonu stacji agrometeorologicznej w Lipkach k. Stargardu Szczecińskiego. Szczecin: Wydaw. AR ss. 84.
• MATUSZKIEWICZ W., 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydaw. PWN ss. 536.
• MEDWECKA-KORNAŚ A., KORNAŚ J., PAWŁOWSKI B., 1959. Przegląd zbiorowisk roślinnych lądowych i słodkowodnych: W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. W. Szafer. Warszawa: Wydaw. PWN s. 229-274.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Kraków: Wydaw. Szafer Instit. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• OLESIŃSKI L., OLKOWSKI M., 1976. Zanikanie niektórych gatunków torfowiskowych roślin naczyniowych w północno-wschodniej Polsce. Phytocoen. 5 (3/4) s. 255-263.
• PIEŃKOWSKI P., GAMRAT R., KUPIEC M., 2004. Próba oceny przekształceń śródpolnych oczek wodnych w obrębie wybranego agroekosystemu Równiny Wełtyńskiej. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 2a (11) s. 151-162.
• PODBIELKOWSKI Z., 1967. Zarastanie rowów melioracyjnych na torfowiskach okolic Warszawy. Monogr. Bot. 23 ss. 171.
• RATYŃSKA H., SZWED W., 1996. Zmiany struktury krajobrazu rolniczego w wyniku zagospodarowywania porzuconych pól. Prz. Przyr. 7 3-4 s. 233-246.
• RATYŃSKA H.., SZWED W., 1998. Skład i struktura roślin drzewiastych wybranych drobnych cieków Wielkopolski. W: Botanika polska u progu XXI wieku. Pr. zbior. Red. J. Miądlikowska. Mater. symp. obrad 51. Zjazdu PTB. Gdańsk, 15-19.09.1998. Poznań: Bogucki Wydaw. Nauk. ss. 411.
• SZWED W., 2003. Zadrzewienia w krajobrazie rolniczym. W: Zadrzewienia, ich funkcje i znaczenie. Pr. zbior. Red. J. Koczkodaj. Mater. ses. nauk. Tow. Ekol.-Kult. w Bobolicach. Bobolice, 12-13.09.2003. Biuletyn nr 4. Bobolice: Wydaw. Tow. Ekol.-Kult. s. 23-36.
• WIŚNIOWSKI Z., 2003. Aktualizacja projektu stref ochronnych ujęcia wód powierzchniowych jeziora Miedwie. Szczecin: RZGW maszyn. ss. 35.
• ZAJĄCZKOWSKI K., 2000. Rola zadrzewień w kształtowaniu przyrodniczych warunków rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz akumulacji węgla z atmosfery. Zesz. Edukac. 6. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 72-84.
• ZAJĄCZKOWSKI K., 2001. Dobór drzew i krzewów do zadrzewień na obszarach wiejskich. Warszawa: Wydaw. IBL ss. 78.
• ZAJĄCZKOWSKI K., 2005. Regionalizacja potrzeb zadrzewieniowych w Polsce. Warszawa: Wydaw. IBL ss. 128.
• ZAŁUSKI T., KAMIŃSKA A., 1999. Rola rowów melioracyjnych jako refugiów flory torfowiskowej na przykładzie kompleksu łąk w Koszelewkach. Fol. Univ. Agricult. Stetin. 197 Agricult. 75 s. 373-376.