Metoda określania dostępności użytków rolnych w terenach górskich na przykładzie powiatu kłodzkiego

• Autorzy: Fatyga J. , Górecki A. , Żyszkowski E.

Warianty tytułu

EN

A method of estimation of the access to croplands in mountain areas - Kłodzko County example

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomimo zmian w kierunkach zagospodarowania terenów górskich, użytki rolne w dalszym ciągu odgrywają ważną rolę w planach zagospodarowania przestrzennego. Jednym z warunków funkcjonowania rolnictwa w tych terenach jest dobry dostęp do użytków rolnych. W celu oceny dostępności użytków rolnych zastosowano programy GIS oraz analizę metodą "cost distance". Na podstawie cyfrowej bazy danych o czynnikach przyrodniczych i organizacyjnych, której jedną z warstw stanowiła sieć dróg, obliczono wartości cząstkowych wskaźników dostępności do użytków rolnych oraz wskaźnik syntetyczny dla poszczególnych wsi. Skwantyfikowanie wartości wskaźnika syntetycznego umożliwiło wydzielenie 3 klas dostępności: słabej, średniej i dobrej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w powiecie kłodzkim dostępność do użytków rolnych jest dobra w 148 obrębach, średnia - w 49, a słaba - tylko w 7. Stwierdzono, że zarówno sieć dróg, jak i rozmieszczenie użytków rolnych w powiecie kłodzkim w przeważającej liczbie obrębów są prawidłowe, a zastosowana metoda w tym przypadku spełniła swoje zadanie.

EN

Despite changes in the management of mountain areas, croplands are still an important element in the plans of spatial management. Easy access to croplands is one of prerequisites for agricultural functioning in these areas. GIS programmes and the analysis with the "cost distance" method were used to evaluate the access to croplands. Partial indices of the accessibility and a synthetic index for particular villages was calculated based on digital database of natural and organizational factors whose one layer consisted of the road network. Quantified values of the synthetic index enabled to distinguish 3 classes of accessibility: poor, medium and good. Performed analysis in Kłodzko County showed good access to crop-lands in 148 regions, medium access in 49 and poor access - in only 7. Both the road network and the distribution of croplands in Kłodzko County were found appropriate in most regions and the method used accomplished its goal.

Słowa kluczowe

PL

dostępność do użytków rolnych; metoda "cost distance"; powiat kłodzki; tereny górskie

EN

accessibility to croplands; cost distance method; mountain areas; Kłodzko District

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 7, z. 1
• Strony: 17--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Fatyga J.

autor

Górecki A.

autor

Żyszkowski E.

• Dolnośląski Ośrodek Badawczy, Zespół Sudecki, ul. Kraińskiego 16, 50-153 Wrocław; tel. [phone],

Bibliografia

• BRZUCHOWSKA J., 2000, Zastosowanie rastrowych map dystansu do porównawczej oceny przydatności lokalizacyjnej terenu. Raport. Wrocław: PWr Wydz. Architekt.
• BRZUCHOWSKA J., LIWIŃSKA E., OSSOWICZ T., MAŚKO-OSIADACZ J., 1998. Możliwości powiązań wybranych technik wspomagania planowania przestrzennego z bazą danych typu GIS. Etap 2. Raport. Wrocław: PWr Wydz. Architekt.
• BRZUCHOWSKA J., MAŚKO-OSIADACZ J., 1998a. Zastosowanie narzędzi programów GIS w analizie warunków turystycznych regionu. W: Problematyka planowania przestrzennego w ujęciu wielodyscyplinowym. Pr. zbior. Red. E. Bagiński. Wrocław: Ofic. Wydaw. PWroc. s. 9-24.
• BRZUCHOWSKA J., MAŚKO-OSIADACZ J., 1998b. Zastosowanie struktury GRID do modelowania dostępności w ramach analizy warunków turystycznych. W: Systemy informacji przestrzennej. Mater. 8. Konf. Nauk.-Tech. Warszawa: PTIP s. 12-25.
• DIJKSTRA E.W., 1959. A note on two problems in connection with graphs. Num. Math. 1 s. 269-271.
• FATYGA J., 1987. Nachylenie i hipsometria jako podstawy użytkowania ziemi w Sudetach z punktu widzenia ochrony gleby przed erozją wodną. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 223 s. 29-45.
• FATYGA J., 1994. Kryteria wyznaczania rolniczych stref obszarowych o zróżnicowanych warunkach gospodarowania w Sudetach. Wiad. IMUZ t. 18 z. 1 s. 85-95.
• FATYGA J., GÓRECKI A., 2005. Zasady i możliwości funkcjonowania trwałych systemów gospodarki rolnej w Sudetach. Raport z tematu badawczego. Wrocław: IMUZ DOB Zesp. Sud. maszyn. ss. 13.
• GÓRECKI A., 1997. Metoda pozyskiwania informacji o rzeźbie terenu z map topograficznych jako podstawa do sporządzania i generowania map nachyleń i ekspozycji terenu oraz promieniowania słonecznego dla obszarów górskich. Wiad. IMUZ t. 19 z. 2 s. 21-28.
• GÓROWSKI S., 2002. Dostępność komunikacyjna obszarów turystycznych południowej części województwa małopolskiego. Wrocław: PWr pr. dyplom. maszyn.
• HARASYMOWICZ S., 1996. Organizacja terytorium gospodarstwa rolnego. Skrypt. Kraków: AR.
• HARASYMOWICZ S., MAZUR R., 1999a. Wpływ długości pola na koszty jego uprawy. Zesz. Nauk. AR Krak. z. 68 s. 182-189.
• HARASYMOWICZ S., MAZUR R., 1999b. Wpływ odległości między drogami na koszty uprawy pola. Zesz. Nauk. AR Krak. z. 68 s. 190-197.
• HARASYMOWICZ S., MAZUR R., 1999c. Zasady doboru dostępności do pola z dróg. Zesz. Nauk AR Krak. z. 68 s. 173-181.
• HARASIMOWICZ S., JANUSZ J., 2005. Określanie najkrótszej odległości pomiędzy gruntami a siedliskami gospodarstw rolnych z wykorzystaniem mapy numerycznej. Geodezija, Kartografija i Aerofotoznimannia z. 66 s. 26-30.
• KURTYKA J. 2000. Agroturystyka jako perspektywiczna funkcja wsi sudeckiej. W: Problemy wsi i rolnictwa w Sudetach. Mater. Konf. Wrocław: PAN AR s. 30-38
• MCCOY J., 2004. Geoprocessing in ArcGis. ESRI Redlands USA ss. 362
• NOWOCIEŃ E., 1999. Podstawy geometrycznego projektowania wybranych elementów dróg rolniczych na obszarach wyżynnych. Zesz. Nauk. AR Krak. z. 68 s. 325-333.
• OŚWIECIMSKI A., 1964. Zapobieganie erozji wodnej gleb na Dolnym Śląsku. Wiad. IMUZ t. 4 z. 3 s. 24-50.
• PIJANOWSKI Z., 1992. Analiza stosowanych długości uprawowych oraz ustalenie optymalnej długości działek i gęstości dróg rolniczych w Polsce południowej. Zesz. Nauk. AR Krak. Ser. Rozpr. Habil. 170 ss. 187.
• RATAJSKI L., 1989. Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej. Warszawa-Wrocław: PPŁK ss. 338.
• STELMACH M., 1975. Metoda kształtowania optymalnych układów dróg i działek na obszarach przeznaczonych dla gospodarstw indywidualnych. Wrocław: AR pr. habil. ss. 241.
• SURÓWKA A., PASEK Z., 1999. Ocena stanu prawno -własnościowego dróg wewnętrznych na przykładzie gminy Wiśniowa. Zesz. Nauk. AR Krak. z. 68 s. 425-441.