Nawożenie saletrą wapniową gleby łąkowej w świetle działań proekologicznych

• Autorzy: Sapek B.

Warianty tytułu

EN

Fertilisation of meadow soil with calcium nitrate in the light of positive ecological activities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Degradacja chemiczna gleb w Polsce, zwłaszcza systematyczne zwiększanie ich kwasowości, była inspiracją do podjęcia oceny nawożenia saletrą wapniową (CN) użytku zielonego na glebie wymagającej zmniejszenia kwasowości lub stabilizacji odczynu. Tendencja zmniejszania ilości stosowanych środków wapnujących, w tym nawozów wzbogaconych w wapń, skłania do stosowania saletry wapniowej, nawozu, którego działanie jest skuteczne, proekologiczne i jednocześnie nie zmniejsza efektów produkcyjnych. Ocenę działania tego nawozu wykonano na podstawie wyników długoletnich doświadczeń łąkowych, również w warunkach zaniechania produkcyjnego użytkowania łąki. Wyniki badań rozpatrzono również w świetle nowej strategii Komisji UE odnośnie do ochrony gleb Europy. Wykazano, że stosowanie tego nawozu przeciwdziała postępującemu zakwaszeniu i zubożeniu gleb w wapń, a także polepsza jakość runi łąkowej w wyniku zwiększenia w niej zawartości tego składnika oraz korzystniejszy, ze względu na żywienie przeżuwaczy, stosunek Ca/P. Dwukrotnie większa, w porównaniu z saletrą amonową (AN), cena tej samej ilości czystego składnika (azotu) w CN jest równoważona możliwością jej stosowania w dawce o połowę mniejszej, bez znaczącego zmniejszenia plonów rekompensowanego lepszą jakością zbieranej paszy łąkowej. Dodając do tego prośrodowiskowe działanie CN, szczególnie w ekstremalnych warunkach fizyczno-wodnych, nawóz ten może być rekomendowany do stosowania na trwałe użytki zielone.

EN

The chemical degradation of soils in Poland, particularly systematic increasing of its acidity, was the inspiration to undertake the estimation of the fertilisation with calcium nitrate (CN) the grassland that require the decrease of soil acidity or the stabilization the proper soil pH. The tendency to decrease the quantity of the liming medium, including fertilisers enriched with calcium, inclines to use of calcium nitrate as an efficacious and ecological positive activities that not decreases the productive effect. The estimation was made on the base of the results on long-term meadow experiments, as well as in the case of leaf off the productive meadow use. The investigation results examines also in the light of new strategy of EU Commission concerning protection of soils in Europe. The positive estimation of CN use confirms proved counteract and protect of soils from its progressive acidification and impoverishment with calcium, as well as shown the improving the quality of meadow sward resulting with increasing of calcium content and more profitable value of Ca/P relation with regard to ruminants food. Two time more price of the same quantity of pure constituent - nitrogen in CN as in ammonium nitrate (AN) is equilibrated by possible use of a half dose of nitrogen in the form of CN without remarkable lower yields. The losses on the lower yield recompense better quality of harvested pasture. In addition, the positive effect of CN for environment, particularly in the extreme physical and water conditions show calcium nitrate ought to be obliged on permanent grasslands.

Słowa kluczowe

PL

degradacja chemiczna; działanie proekologiczne; gleba łąkowa; jakość paszy łąkowej; nawożenie; saletra wapniowa; plonowanie

EN

chemical degradation; positive ecological activities; meadow soil; pasture quality; nitrogen fertilisation; ammonium nitrate; yielding

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 305--321
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., wykr.

Twórcy

autor

Sapek B.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Chemii Gleby i Wody, al. Hrabska 3, Falenty, 05-90 Raszyn; tel. [phone], w. 220,

Bibliografia

• BARSZCZEWSKI J., KALIŃSKA D., SAPEK B., 1995. Następczy wpływ wapnowania na tle nawożenia azotem na dynamikę plonowania łąki trwałej. W: Kierunki rozwoju łąkarstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najważniejszych jego działach. Warszawa: SGGW s. 100-106.
• DOBOSZYŃSKI L., 1996. Nawożenie użytków zielonych w świetle prac polskich. Lata 1945-1990. Bibl. Wiad. IMUZ 88 ss. 153.
• Directive of the European Parliament and of the council, 2006. Brussels: Commission of the European Communities.
• FILIPEK T., FOTYMA M., LIPIŃSKI W., 2006. Stan, przyczyny i skutki zakwaszenia gleb ornych w Polsce. Nawozy Nawożenie 2(27) s. 7-38.
• FOTYMA M., 2006. Od redaktora. Nawozy Nawożenie 2(27) s. 5.
• FOTYMA M., JAGLARZ K., 1987. Potrzeby i zaopatrzenie polskiego rolnictwa w nawozy wapniowe. Cement Wapno Gips 40/54 nr 7 s. 125-136.
• GOLIŃSKI P., 2006. Produkcyjne i ekologiczne uwarunkowania wapnowania gleb pod użytkami zielonymi. Nawozy Nawożenie 2(27) s. 86-103.
• KILISZCZYK D., BARSZCZEWSKI J., 2006. Charakterystyka warunków meteorologicznych w rejonie doświadczeń łąkowych w Falentach. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. specj. (17) s. 15-22.
• KILISZCZYK D., 2006. Sprawozdanie. Doświadczenie Janki Ca z 2006 roku temat: 2.1/ChGW pt. „Ocena i sposoby przeciwdziałania procesom powodującym zakwaszenie, przemiany węgla oraz wymywanie składników mineralnych w glebach użytkowanych i nieużytkowanych rolniczo”. Falenty: ZDMUZ maszyn.
• KRUCZYŃSKA H., KUJAWA A., 1994. Zapotrzebowanie bydła na składniki mineralne. Przedziały ilorazu wapnia i fosforu (Ca/P) w paszy łąkowej - normy dla krów. W: Związki mineralne w żywieniu zwierząt. Konf. nauk. 8-9 IX 1994 Poznań. Poznań: AR s. 51-60.
• KRYSZTOFORSKI M., 2004. Zanieczyszczenia gleb i ich wpływ na środowisko. Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego: www.pl.serwis artykuły 1-2.
• Normy żywienia bydła, owiec i kóz; wartości pokarmowe pasz dla przeżuwaczy, 2001.
• ORMAN K., 2007. Zmiany zawartości azotanów w glebie nieużytkowanej łąki na tle następczego wpływu wapnowania. Pr. dypl. wykonana pod kier. B. Sapek. Falenty: WSPiR maszyn. ss. 56.
• POCKNEES S., SUMNER M.E., 1997. Cation and nitrogen contents of organic matter determine its soil liming potential. Soil Sci. Soc. Am. J. 62 s. 86-92.
• Problemy wapnowania użytków zielonych, 1993. Mater. Semin. 32. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 266.
• SAPEK B., 1984. Przegląd badań nad wapnowaniem trwałych użytków zielonych. Mater. Inf. nr 8. Falenty: IMUZ.
• SAPEK B., 1992. Zasady oceny potrzeb wapnowania i wyznaczania dawek nawozów wapniowych na trwałe użytki zielone na glebach mineralnych. Mater. Instr. nr 101. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 12.
• SAPEK B., 1993a. Kryteria i metody oceny potrzeb wapnowania oraz wyznaczania racjonalnych dawek wapna na użytki zielone. W: Problemy wapnowania użytków zielonych. Mater. Semin. nr 32. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 237-247.
• SAPEK B., 1993b. Studia nad wapnowaniem trwałego użytku zielonego na glebie mineralnej. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 93.
• SAPEK B., 1995. Mineralizacja azotu w glebie łąki trwałej w zależności od odczynu i nawożenia azotem. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 241a s. 323-330.
• SAPEK B., 1997. Stosowanie nawozów wapniowych na użytki zielone w świetle zrównoważonego rolnictwa. W: Kierunki badań nad nawożeniem i użytkowaniem łąk i pastwisk. Ses. nauk. Falenty 27.02.1997. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 245-256.
• SAPEK B., 1999a. Calcium balance in the field and national scale. W: Mengen- und Spurenelemente. Die Deutsche Bibliothek V. 19. Jena: Friedrich-Schiller-Universität, Leipzig: Universität s. 173-180.
• SAPEK B., 1999b. Wapnowanie użytków zielonych zabiegiem niezbędnym. „Mleczna droga-łąki pastwiska”. Poradnik edukacyjny nr 1. Tarnowo Podgórne: Wydaw. Barenbrug s. 8-11.
• SAPEK B., 2003. Wapń - jego niedomiar lub nadmiar w świetle ryzyka środowiskowego. Obieg pierwiastków w przyrodzie: Bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziałanie. Warszawa: IOŚ.
• SAPEK B., 2006. Przedmowa. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. specj. (17) s. 5-10.
• SAPEK B., KALIŃSKA D., 2004. Mineralizacja organicznych związków azotu w glebie w świetle długoletnich doświadczeń łąkowych IMUZ. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10) s. 183-200.
• SAPEK B., KALINSKA D., 2007. Mineralizacja związków azotu i fosforu w glebie użytkowanej i nieużytkowanej łąki. Rocz. Gleb. t. 58 nr 1/2 s. 109-120.
• SAPEK B., KALIŃSKA D., BARSZCZEWSKI J., 2002. Wpływ węglanu wapnia i saletry wapniowej na dynamikę wynoszenia składników mineralnych z plonem roślinności łąkowej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 484 s. 549-561.
• SAPEK B., SAPEK A., 1994. Perspektywy stosowania saletry wapniowej „Hydro” na trwałe użytki zielone. Wiad. Melior. nr 2 s. 92-95.
• SAPEK B., SAPEK A., 2006. Uwalnianie mineralnych form fosforu w glebie i zawartość tego składnika w runi łąkowej w warunkach przewagi opadowej gospodarki wodą. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. specj. (17) s. 65-82.
• SAPEK B., SAPEK A., BARSZCZEWSKI J., 2000. Plon i zawartość wybranych składników mineralnych w roślinności łąki trwałej na tle nawożenia saletrą amonową i wapniową. Wiad. IMUZ t. 21 z. 1 s. 67-87.
• WESOŁOWSKI P., DURKOWSKI T., SAPEK B., 1998. Porównanie działania saletry wapniowej „Hydro” z saletrą amonową na łące torfowo-murszowej. Wiad. Melior. z. 2 s. 102-104.
• WESOŁOWSKI P., SAPEK B., DURKOWSKI T., 2002. Porównanie działania saletry wapniowej z saletrą amonową na produkcyjność łąki położonej na glebie torfowo-murszowej. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 2 z. 1 (4) s. 57-64.
• ZAWADZKI S., OKRUSZKO H., 1995. Integracja problematyki ekologicznej z rolniczą w ukierunkowaniu badań naukowych. W: Zasady ekopolityki w rozwoju obszarów wiejskich. Pr. zbior. Red. L. Ryszkowski, S. Balazy. Poznań: ZBŚRiL PAN s. 65-72.