Zasoby środowiska a rozwój technologii

• Autorzy: Nazimek D.

Warianty tytułu

EN

Environmental resources and the technological develepment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Elementem najsilniej, czasami w sposób decydujący, wpływającym na ewolucję istniejących technologii, a także na kreację nowych bytów, są ludzkie potrzeby. Przez cały wiek XIX oraz znakomitą większość wieku XX, tylko one wyznaczały kierunki rozwoju, gdyż poza takimi elementami wpływającymi na ewolucję technologiczną jak: moda, ekonomia procesu technologicznego (dążenie do minimalizacji kosztów produkcji), ekonomia odbiorcy, konieczność wymiany informacji czy zbrojenia, nie istniały inne ograniczniki i regulatory ewolucji, np. związane z ochroną środowiska, w którym technologie powstają. Początek lat 60. ubiegłego wieku przyniósł znaczącą zmianę, wykreowaną przez naukowców ze Szwecji. Już w następnym dziesięcioleciu w USA, pod wpływem badań smogu fotochemicznego w Los Angeles, wprowadzono katalityczne konwertory spalin do silników typu Otto. W tym czasie powstała koncepcja rozwoju cywilizacji nazwana "zrównoważonym rozwojem". Istotą pomysłu jest wpisanie we wszelkie działania związane z rozwojem technologicznym (w tym również rolnictwem) zasady odpowiedzialności i dbałości o następne pokolenia, a więc rozwój takich kierunków technologicznych, które są maksymalnie przyjazne dla środowiska przyrodniczego. W UE, a tym samym w Polsce, najprostszym przykładem realizacji tej zasady jest powstawanie obszarów "Natura 2000", czy też konieczność stosowania konwertorów katalitycznych spalin w silnikach typu Otto. Realizacja zasady zrównoważonego rozwoju wymusza nie tylko odpowiednie kierunki technologii, ale także powstanie uwarunkowań prawnych, które dzisiaj nazywamy prawem ochrony środowiska. Zasada obejmuje wszystkie czynniki związane ze środowiskiem przyrodniczym, jednak jej realizacja jest również uwarunkowana zasobami naturalnymi środowiska, w tym zasobami paliw kopalnych. Z tego powodu istotna jest wiedza o wielkości tych zasobów, a także geneza ich powstania. Realizacja zasady zrównoważonego rozwoju wymusza poszukiwania nośników energii bardziej przyjaznych środowisku niż tradycyjnie stosowane - węgiel, ropa oraz gaz ziemny. Obecnie wydaje się, że najbardziej przyjaznym dla środowiska nośnikiem energii jest wodór, bowiem w wyniku jego spalania powstaje woda, czynnik wszechobecny i konieczny do egzystencji środowiska. Przyszłość należy do samochodu o napędzie elektrycznym, lecz energia elektryczna będzie pozyskiwana z ogniw paliwowych, w których paliwem będzie wodór. Źródłem wodoru może być metanol lub etanol. Inne źródło wodoru to wodorki metali, w których upakowanie jego atomów jest większe niż w ciekłym wodorze, a one same są substancjami niepalnymi i wyjątkowo prostymi w obsłudze. Inne możliwości dają tzw. pojazdy hybrydowe. Wydaje się, że najbliższe lata mogą przynieść zdecydowany przełom w konstrukcjach samochodowych, który nastąpi szybciej niż przełom w stacjonarnych metodach pozyskiwania energii.

EN

Human needs are the element which affected most, if not decisively, the evolution of existing technologies and the creation of new ones. Through the whole XIX century and much of the XX, only these needs controlled technological development. Apart from such factors like fashion, economy of technological process (cost minimization) and economy of the consumer, exchange of information or armaments, there were no other controls and regulators of the evolution associated e.g. with environmental protection. The beginning of the 1960s brought an important change in this attitude created by Swedish scientists. Already in the next decade, after studies on photochemical smog in Los Angeles, catalytic exhaust converters were introduced to engines of the Otto type in the USA. In those days a concept was created of sustainable development. The idea consists in combining all technological (and agricultural) activities with the responsibility for and care of next generations. It means the development of such technologies that would be as much as possible environmental friendly. The simplest examples of implementing this idea in Europe and in Poland are Natura 2000 areas or the necessity of using catalytic exhaust converters in fuel engines. Sustainable development principle requires appropriate technologies but also legal regulations pertaining to environmental protection. The principle encompasses all environmental factors including environmental resources like e.g. fossil fuels. Therefore, we need to know the amount of such resources and their origin. In accordance with sustainable development principles one should search for energy carriers more environmental friendly than the traditional coal, petroleum or natural gas. Now, it seems that the most environmental friendly energy carrier is hydrogen since its combustion gives water - inert substance present everywhere in the natural environment. Electrically powered cars are really the future of transportation but electric energy will be obtained from cells fuelled with hydrogen. Methanol or ethanol might be the sources of hydrogen. Another possible source is metal hydrides in which hydrogen atoms are packed more tightly than in liquid hydrogen and hydrides themselves are safe and easy in handling. Other possibilities are offered by the so-called hybrid cars. It seems that the near future will bring definite breakthrough in car constructions which will take place sooner than innovations in stationary methods of energy acquisition.

Słowa kluczowe

PL

zasoby środowiska; zasada zrównoważonego rozwoju; ochrona środowiska; ewolucja technologii; przetwarzanie wodoru; ogniwa paliwowe

EN

evolution of technology; environmental protection; environmental resources; fuel cells; hydrogen processing; principle of sustainable development

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 211--230
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys.

Twórcy

autor

Nazimek D.

• Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Chemii, Zakład Chemii Środowiskowej , pl. M. Curie-Skłodowskiej 3, 20-031 Lublin; tel [phone],

Bibliografia

• ANDERSON J.R., 1985. Particle size effects in metal catalysts. Sci. Prog. Oxf. 69 s. 461-484.
• BERGES M.G., HOFMANN R.M., SCHARFFE D., CRUZEN P.J., 1993. Estimates of the emission rates of nitrous oxide from light-duty vehicles using different chassis dynamometer test cycles. J. Gephys. Res. 98 s. 6621-6629.
• CROSWELL K., 1997. Alchemia nieba, opowieść o Drodze Mlecznej, gwiazdach i astronomach. Warszawa: Prószyński i S-ka ss. 133.
• ĆWIKŁA W., NAZIMEK D., 1998. The influence of the rhodium content in platinum catalysts ant the gold content in nickel catalysts on the course of the CO+NO reaction. Adsorption Sci. Technol. 16 s. 733-791.
• ĆWIKŁA-BUNDYRA W., NAZIMEK D., 2006. NO decomposition on palladium catalysts. P.J. Environ. Study 15 nr 6a s. 25-27.
• DWORAK T.Z., RUDNICKI K., 1983. Świat planet. Warszawa: PWN ss. 287.
• GOLD T., 1992. The deep hot biosphere. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 89 s. 6045-6049.
• GOLD T., 1999. The deep hot biosphere. New York: Copernicus Books ss. 230.
• http://czarnobyl.eggs.sim.pl
• http://dir.yahoo.com/Science/Astronomy/Solar_System
• http://www.elektrownie-wiatrowe.org.pl/
• http://www.energia-odnawialna.pl
• http://www.osps-bhp.krakow.pl
• http://www.ponkornet.hg.pl/czernobyl.htm
• http://www.yahoo.com/depts.washington.edu/fuecell
• KOMOROWSKI L., BALAWENDER R., 1995. Badania struktury elektronowej mieszaniny wodorków metali alkalicznych. Wrocław: PWroc. ss. 88.
• KROCHMAL D., 1994. Tlenki azotu jako zanieczyszczenie powietrza. Ogólnopol. semin. DENOX, Rabka, 1994. Kraków: Wydaw. OPAL PG ss. 24.
• MACHOCKI A., DENIS A., 1998. Bezpośrednia przemiana metanu w etylen w katalitycznym procesie utleniajacego sprzęgania. Mater. 2 Kongr. Technol. Chem. Wrocław: Dolnośl. Wydaw. Edukac. s. 1649-1658.
• MARZEC A., 2000. Rola węgla, ropy i gazu ziemnego w światowych prognozach zapotrzebowania na energię oraz przewidywana emisja CO2. W: Węgiel, sorbenty i wyroby węglowe 2000. Mater. Semin. 15-16.06.2000 Kraków. Kraków: AGH s. 22-23.
• NARLIKAR J., 1997. The structure of the Universe. Oxford, London: Oxford University Press ss. 35.
• NAZIMEK D., 1989. Hydrogenoliza alkanów na stopach oraz wysokozdyspergowanych metalach VIII grupy. Chem. Stos. 33 s. 363-389.
• NAZIMEK D., 2001. Ewolucja materii, ewolucja środowiska. Lublin: Wydaw. UMCS ss. 124.
• NAZIMEK D., ĆWIKŁA-BUNDYRA W., 2004. Influence of the precursors kind of catalysts on the course of a DENOX reaction. Catal. Today 90 s. 39-42.
• PARMON W.N., 2000. Catalysis in nontraditional and renewable energetics. W: Catalysis in XXI century: from quantum chemistry to industry. Proc. 1st Intern. Symp. May, 4-7, 2000 Kraków, Poland. ss. 24.
• PASZKIEWICZ M., FRĄCKOWIAK E., 1993. Elektrokatalizatory dla elektrody paliwowej ogniwa metanol-powietrze. Poznań: PPozn. s. 6-98.
• PONEC V., 1983. Catalysis by alloys in hydrocarbon reactions. Adv. Catal. 32 s. 149-206.
• Kronika techniki, 1992. Pr. zbior. Warszawa: Wydaw. Kronika s. 142-247.
• Planeta życia. Larousse. Encyklopedia przyrody, 2007. Warszawa: Ofic. Wydaw. Panteon ss. 318.
• PSKUROWSKI G., LILLEY M.D., OLSON E.J., 2008. Stable isotopic evidence in support of active microbial methane cycling in low-temperature diffuse flow vents at 9°50´N East Pacific Rise. Geochimica Cosmochimica Acta 72 s. 2005-2023.
• Relacja z salonu samochodowego w Genewie, 2007. Genewa (przekaz medialny w TVN Turbo).
• ROSTRUP-NIELSEN J.R., 1975. Steam reforming catalysts. Copenhagen: Ed. Teknisk Forlag A/S s. 10-230.
• SHEPARD A., SLAYTON D., BARBREE J., BENEDICT H., 2001. Kierunek Księżyc - kulisy amerykańskiego programu księżycowego. Warszawa: Prószyński i s-ka ss. 400.
• SIGRIST M.W., 1994. Air monitoring by spectroscopic techniques. Chem. Anal. Ser. vol. 127.
• TAYLOR K.C., 1993. Nitric oxide catalysis in automotive exhaust systems. Catal. Rev. Sci. Eng. 35 s. 457-481.
• TRZEBIATOWSKI W., 1979. Chemia nieorganiczna. Warszawa: PWN s. 20-70.
• TURSKI Ł.A., 1998. Energetyczne dylematy. Wiedza Życie nr 11.
• VAN ANDEL T.H., 1994. New views on an old planet. A history of global change. Cambridge, London: Cambridge University Press ss. 439.