Wpływ warunków siedliskowych i użytkowania na kształtowanie się Arrhenatheretum elatioris

• Autorzy: Kryszak A. , Kryszak J. , Klarzyńska A.

Warianty tytułu

EN

The effect of habitat conditions and utilisation on the develepment of Arrhenatheretum elatioris

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań była ocena wpływu warunków siedliskowych i użytkowania na wykształcenie się płatów Arrhenatheretum elatioris. Analiza zdjęć fitosocjologicznych płatów łąk rajgrasowych, wykonanych metodą Brauna-Blanqueta, na terenach rolniczych i zurbanizowanych umożliwiła porównanie struktury botanicznej i fitosocjologicznej oraz różnorodności florystycznej. Aktualny stan warunków siedliskowych, tj. uwilgotnienie F i trofizm N, określono metodą Ellenberga oraz na podstawie pomiaru poziomu wód gruntowych. Stopień antropopresji analizowano na podstawie spektrum geograficzno-historycznego, grup życiowych wg Raunkiaera oraz wskaźnika tendencji dynamicznych roślin, a także intensywności użytkowania - poziomu nawożenia i liczby pokosów. Zróżnicowanie warunków siedliskowych oraz intensywności użytkowania przyczynia się do wykształcania płatów łąk rajgrasowych o znacznym zróżnicowaniu florystycznym i daje podstawy do wyróżnienia niższych jednostek fitosocjologicznych. Arrhenatheretum elatioris na terenach rolniczych, w zależności od uwilgotnienia, jest zbliżone bądź do zbiorowisk rzędu Molinietalia, bądź do zbiorowisk z klas Festuco-Brometea i Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis w siedliskach przesychających. Na terenach zurbanizowanych wykształcają się natomiast płaty ze znacznym udziałem gatunków ruderalnych i segetalnych z klas Artemisietea vulgaris, Stellarietea mediae, Epilobietea angustifoliae. Płaty Arrhenatheretum elatioris na terenach rolniczych w porównaniu z wykształconymi na terenach zurbanizowanych charakteryzują się większą liczbą gatunków w zdjęciu i większą stabilnością fitocenoz, większym udziałem gatunków krótkotrwałych (terofitów) oraz synantropijnych, w tym obcych, a także znacznym udziałem traw.

EN

The objective of the study was to assess the effect of habitat conditions and utilisation on the development of Arrhenatheretum elatioris patches. The analysis of phytosociological releves of ryegrass meadow patches made with the Braun-Blanquet method in farmland and urban areas allowed for comparing their botanical and phytosociological structure and floristic diversity. Present status of the site conditions (moisture content F and trophic properties N) was determined by the Ellenberg's method and by measuring the level of ground water. The extent of human impact was analysed based on geographic-historical spectrum, Raunkiaer's life forms, plant dynamic tendency index, and on utilisation intensity - the level of fertilisation and the number of cuts. Differences in habitat conditions and in the utilisation intensity resulted in the development of ryegrass meadow patches of considerable floristic diversity and allowed for identifying lower phytosociological units. Arrhenatheretum elatioris in farmland, depending on moisture content, resembled either communities of the Molinietalia order or communities of the Festuco-Brometea and Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis classes; the latter present in drier sites. In urban areas, patches with considerable proportion of ruderal and segetal species from Artemisietea vulgaris, Stellarietea mediae, Epilobietea angustifoliae classes were found to develop. Patches of Arrhenatheretum elatioris developed in rural areas, in comparison with those found in urban regions, were characterised by more species in a phytosociological releve, higher phytocoenotic stability, higher proportion of temporary (terophytes) and synanthropic species (including alien ones) and considerable share of grasses.

Słowa kluczowe

PL

trofizm siedlisk; uwilgotnienie; użytkowanie; zróżnicowanie florystyczne

EN

floristic diversity; moisture; trophic status of the site; utilisation

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 175--184
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Kryszak A.

autor

Kryszak J.

autor

Klarzyńska A.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Katedra Łąkarstwa, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań; tel [phone],

Bibliografia

• BARABASZ B., 1997. Zmiany roślinności łąk północnej części Puszczy Niepołomickiej w ciągu 20 lat. St. Nat. 4 ss. 99.
• BATOR I., 2005. Stan obecny i przemiany zbiorowisk łąkowych okolic Mogilan (Pogórze Wielickie) w okresie 40 lat. Fragm. Flor. Geobot. Pol. Suppl. 7 ss. 97.
• DENISIUK Z., 1976. Łąki północnej części Puszczy Niepołomickiej. St. Nat. A 13 ss. 100.
• ELLENBERG H., WEBER H.E., DÜLL R., WRITH V., WERNER W., PAULISSEN D., 1992. Zeigerverte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobot. 18. Göttingen: Verl. E. E. Goltze KG ss. 258.
• FIJAŁKOWSKI D., CHOJNACKA-FIJAŁKOWSKA E., 1990. Zbiorowiska z klas Phragmitetea, Molinio-Arrhenatheretea i Scheuchzerio-Caricetea nigrae w makroregionie lubelskim. Rocz. Nauk Rol. z. 217 ss. 414.
• GRYNIA M., 1987. Charakterystyka geobotaniczna i znaczenie gospodarcze łąk rajgrasowych w Wielkopolsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 308 s. 81-86.
• GRYNIA M., GRZELAK M., KRYSZAK A., ZASTAWNY J., 1987. Udział Arrhenatherum elatius w runi łąk grądowych w Wielkopolsce jako wyraz zmian w środowisku. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 308 s. 125-129.
• ILIJANIČ L., ŠEGULJA N., 1983. Phytozönologische und Ökologische Untersuchungen der glatthaferiesen in der Podravina (Nordkroatien). Acta Bot. Croat. 42 s. 63-82.
• ILJANIČ L., VUČKOVICĆ R., 1982. Steppensalbei-Glatthaferwiesen in der Umgenbung von Sečanj in der Vojvodina. Acta Bot. Croat. 41 s. 93-102.
• JACKOWIAK B., 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Biol. 42. Poznań: Wydaw. Nauk. UAM ss. 232.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., 2007. Effect of site conditions and utilisation of floristic diversification of Arrhenatheretujm elatioris meadows. Grassld. Sci. Eur. 12 s. 410-413.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., CZEMKO M., KALBARCZYK M., 2006. Roślinność skarp nasypów szlaków komunikacyjnych. Zesz. Nauk UPrzyr. Wroc. Ser. Rol. 88 s. 157-164.
• KUCHARSKI L., 1996. Szata roślinna gleb hydrogenicznych Kujaw Południowych. III. Zespoły i zbiorowiska roślinne łąk, torfowisk i zarośli. Acta Univ. Lodz. Folia Bot. 11 s. 33-623.
• KUCHARSKI L., 1999. Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX wieku. Łódź: Wydaw. UŁ ss. 167.
• KUCHARSKI L., MICHALSKA-HEJDUK D., 1994. Przegląd zbiorowisk łąkowych z klasy Molinio-Arrhenatheretea stwierdzonych w Polsce. Wiad. Bot. 38 1/2 s. 95-104.
• MIRKEK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Vascular plants of Poland a checklist. Kraków: W. Szafer Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• NOWIŃSKI M., 1967. Polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowe. Warszawa: PWRiL ss. 284.
• RATYŃSKA H., 2001. Roślinność Poznańskiego Przełomu Warty i jej antropogeniczne przemiany. Bydgoszcz: Wydaw. ABydg. ss. 65.
• ULLMANN I., HEINDEL B., SCHUG B., 1990. Naturräumliche Gliederung der Vegetation auf Straßenbegleitfächen im westlichen Unterfranken. Tüexenia 10 s. 197-222.
• Vegetačne pomery jurnej časti vychodoslovenskej nižiny, 1984. Pr. zbior. Red. A. Španikova. Acta Bot. Slov. 9 ss. 189.
• TRĄBA C., WOLAŃSKI P., WOŹNIAK L., 2003. The differentiation of meadows of the Arrhenatheretum elatioris association in the river valleys of Zamość Basin. Grassld. Sci. Eur. 8 s. 610-612.
• ZARZYCKI K., TRCIŃSKA-TACIK H., RÓŻAŃSKI W., SZELĄG Z., WOŁEK J., KORZENIAK U., 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Kraków: W. Szafer Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 183.