Różnorodność macromycetes na tle przemian roślinności na torfowisku atlantyckim "Stramniczka"

• Autorzy: Sotek Z. , Stasińska M.

Warianty tytułu

EN

Diversity of macromycetes and the transformation of vegetation in the Atlantic raised bog "Stramniczka"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Torfowisko typu atlantyckiego "Stramniczka", o powierzchni 94,49 ha, położone na południowy wschód od Kołobrzegu, w przeszłości w znacznym stopniu zostało wyeksploatowane. Celem prowadzonych badań było poznanie zróżnicowania zbiorowisk torfowiskowych i różnorodności gatunkowej grzybów makroskopowych na torfowisku przekształconym antropogenicznie. Badania rozpoczęto w sierpniu 2007 r. i kontynuowano do listopada 2009 r. W wybranych płatach Erico-Sphagnetum, Eriophoro angustifolii-Sphagnetum, Rhynchosporetum albae, Vaccinio uliginosi- Pinetum, Vaccinio uliginosi-Betuletum wykonano zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Na ośmiu stałych powierzchniach, wielkości od 150 do 400 m², prowadzono systematyczne obserwacje mikologiczne. Na podstawie dotychczasowych obserwacji stwierdzono, że badane płaty zbiorowisk wykazują większą różnorodność gatunkową macromycetes [78 taksonów] niż roślin [41 taksonów]. Największym bogactwem grzybów odznacza się brzezina bagienna i bór bagienny. Najuboższe pod względem liczby gatunków zarówno roślin, jak i grzybów okazały się płaty mszarów Rhynchosporetum albae i Eriophoro angustifolii-Sphagnetum. Badania nad macromycetes fitocenoz torfowiskowych rezerwatu "Stramniczka" wskazują, że zbiorowiska mszarne, rozwijające się na siedliskach wtórnych, nie różnią się znacząco pod względem składu macromycetes w stosunku do zbiorowisk na siedliskach niezaburzonych. W warunkach nasilającej się degeneracji siedlisk, w wyniku odwodnienia ustępują gatunki torfowiskowe, np. Drosera rotundifolia i Lyophyllum palustre, podczas gdy jednocześnie w większym stopniu przenikają gatunki o szerszej skali ekologicznej, np. Calluna vulgaris i Amanita fulva.

EN

The Atlantic raised bog "Stramniczka" of an area of 94.49 ha situated SE from Kołobrzeg was intensively exploited in the past. The aim of this study was to analyse the variety of peat-bog communities and the species diversity of macromycetes in anthropogenically transformed peat-bog. Analyses started in August 2007 and lasted until November 2009. In selected patches of Erico- Sphagnetum, Eriophoro angustifolii-Sphagnetum, Rhynchosporetum albae, Vaccinio uliginosi-Pinetum and Vaccinio uliginosi-Betuletum, phytosociological relevés were made with the method of Braun-Blanquet. In eight fixed areas of 150–400 m², systematic mycological observations were carried out. Based on the observations collected so far, it was found that the patches of examined communities showed larger diversity with respect to macromycetes [78 taxa] than to plants [41 taxa]. The largest abundance of fungi was characteristic for Vaccinio uliginosi-Betuletum and Vaccinio uliginosi-Pinetum. The least abundant in terms of the number of species, both plants and fungi, were the patches of Sphagnum bogs Rhynchosporetum albae and Eriophoro angustifolii-Sphagnetum. Examinations on macromycetes of peat-bog phytocoenoses of the "Stramniczka" Reserve pointed out that Sphagnum bog communities developing in secondary habitats did not show considerable differences in the species composition of macrofungi when compared to communities in undisturbed habitats. With increasing degeneration of habitats, a decline of peat-bog species e.g. Drosera rotundifolia and Lyophyllum palustre was observed as a result of drainage with simultaneously increased penetration of species showing a broader ecological spectrum e.g. Calluna vulgaris and Amanita fulva.

Słowa kluczowe

PL

bór bagienny; brzezina bagienna; grzyby wielkoowocnikowe; potorfia; zbiorowiska mszarne

EN

exploited peatlands; macrofungi; Sphagnum bog communities; Vaccinio uliginosi-Betuletum; Vaccinio uliginosi-Pinetum

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 3
• Strony: 257--270
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys.

Twórcy

autor

Sotek Z.

autor

Stasińska M.

• Uniwersytet Szczeciński, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, ul. Z. Felczaka 3c, 71-412 Szczecin; tel. [phone],

Bibliografia

• BREITENBACH J., KRÄNZLIN F., 1984. Fungi of Switzerland. Vol. 1. Ascomycetes. Lucern: Verl. Mykologia ss. 310.
• BUJAKIEWICZ A., 1986. Udział macromycetes w zbiorowiskach roślinnych występujących na podłożu torfowym w Słowińskim Parku Narodowym. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią B 37 s. 101-129.
• DOMAŃSKI S., 1955. Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskiem Parku Narodowym w latach 1948-1952. PTPN. Prace Monograficzne nad Przyrodą WPN pod Poznaniem 2(11) ss. 47.
• DROZDOWICZ A., RONIKIER A., STOJANOWSKA W., PANEK E., 2003. Myxomycetes of Poland. A checklist. W: Biodiversity of Poland. Vol. 10. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Kraków: Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 103.
• FRIEDRICH S., 1985. Macromycetes na tle zespołów leśnych Puszczy Goleniowskiej. Acta Mycologica 21(1) s. 43-76.
• HERBICH J., HERBICHOWA M., 2002. Szata roślinna torfowisk Polski. W: Torfowiska i torf. Pr. zbior. Red. P. Ilnicki. Poznań: Wydaw. AR s. 179-203.
• HERBICHOWA M., 1976. Zanikanie gatunków atlantyckich torfowisk Pobrzeża Kaszubskiego. Phytocoenosis 5(3-4) s. 247-253.
• HERBICHOWA M., 1997. Rozwój, współczesna roślinność oraz problemy ochrony torfowisk bałtyckich. W: Dynamika i ochrona roślinności Pomorza. Pr. zbior. Red. W. Fałtynowicz, M. Latałowa, J. Szmeja. Gdańsk-Poznań: Bogucki Wydaw. Nauk. s. 125-133.
• HERBICHOWA M., 1999. Plany ochrony torfowisk wysokich właściwych (typu bałtyckiego) w świetle wiedzy o ich rozwoju i współczesnej szacie roślinnej. Przegląd Przyrodniczy 10(1-2) s. 41-48.
• JAHN H., NESPIAK A., TÜXEN R., 1967. Pilzsoziologische Untersuchungen in Buchenwäldern (Carici-Fagetum, Melico-Fagetum und Luzulo-Fagetum) des Wesergebirges. Mitteilungen der Florstisch-Sozilogischen Arbeitsgemeinschaft N. F. 11/12 s. 159-197.
• JASNOWSKA J., 1995. Konsekwencje melioracji wodnych w świetle badań geobotanicznych. W: Ekologiczne aspekty melioracji wodnych. Pr. zbior. Red. L. Tomiałojć. Kraków: IOP PAN s. 27-35.
• JASNOWSKI M., 1962a. Budowa i roślinność torfowisk Pomorza Szczecińskiego. Szcz. Tow. Nauk. WNP-R. 10 ss. 340.
• JASNOWSKI M., 1962b. Torfowiska wrzosowiskowe typu atlantyckiego na Nizinie Szczecińskiej. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 10 s. 187-202.
• JASNOWSKI M., 1977. Aktualny stan i program ochrony torfowisk w Polsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 33(3) s. 18-29.
• JASNOWSKI M., JASNOWSKA J., MARKOWSKI S., 1968. Ginące torfowiska wysokie i przejściowe w pasie nadbałtyckim Polski. Ochrona Przyrody 33 s. 69-124.
• KORNAŚ W., 1957. Zbiorowiska roślin zarodnikowych i ich klasyfikacja. Wiadomości Botaniczne 1 (1–2) s. 3-18.
• ŁAWRYNOWICZ M., NESPIAK A., 1983. Grzyby jako element atrakcyjności terenów rekreacyjnych. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sozologica (1) s. 35-50.
• MATUSZKIEWICZ W., 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN ss. 537.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland - a checklist. W: Biodiversity of Poland. Vol. 1. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Kraków: Inst. Bot. PAN ss. 442.
• NESPIAK A., 1959. Studia nad udziałem grzybów kapeluszowych w zespołach leśnych na terenie Białowieskiego Parku Narodowego. Monographiae Botanicae 8 ss. 141.
• OCHYRA R., 1992. Czerwona lista mchów zagrożonych w Polsce. W: Lista roślin zagrożonych w Polsce. Pr. zbior. Red. K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Heinrich. Kraków: Inst. Bot. PAN s. 79-85.
• OCHYRA R., ŻARNOWIEC J., BEDNAREK-OCHYRA H., 2003. Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 372.
• Rozporządzenie nr 53/2007 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 27 września 2007 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Stramniczka”. Dz. Urz. 2007 Woj. Zachodniopom. nr 102 poz. 1751.
• STASIŃSKA M., SOTEK Z., 2004. Macromycetes in the communities of Scheuchzerio-Caricetum Nigrze class in the Pomerania region (NW Poland). Acta Mycologica 39 (2) s. 41-51.
• WOJEWODA W., 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. W: Biodiversity of Poland. Vol. 7. Pr. zbior. Red. Z. Mirek. Kraków: Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 812.
• WOJEWODA W., ŁAWRYNOWICZ M., 2006. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Pr. zbior. Red. Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg. Kraków: Inst. Bot. PAN s. 53-70.
• ŻUKOWSKI W., JACKOWIAK B., 1995. Lista roślin naczyniowych ginących i zagrożonych na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. W: Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Pr. zbior. Red. W. Żukowski, B. Jackowiak. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM 3. Poznań: Bogucki Wydaw. Nauk. s. 9-96