Ichtiofauna wybranych małych cieków w dorzeczu Dolnej Warty

• Autorzy: Mazurkiewicz J. , Przybył A. , Andrzejewski W. , Golski J.

Warianty tytułu

EN

Ichthyofauna in selected small streams in the lover Warta River drainage basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania ichtiologiczne przeprowadzono w czterech ciekach: Jordance, Lubni, Krzemiennej i Rudziance, leżących na Pojezierzu Lubuskim, wchodzącym w skład Pojezierza Poznańskiego. Próby ryb pozyskiwano metodą elektropołowów na wyznaczonych stanowiskach. Ogółem na wszystkich rzekach odłowiono i oznaczono 175 osobników, reprezentujących 9 gatunków. Liczebność odłowionych ryb wyraźnie dzieliła badane cieki na: bardzo ubogie - Rudzianka (jeden gatunek), nieco zasobniejsze - Jordanka i Krzemienna, w których odnotowano po trzy gatunki ryb, osiągających niewielkie rozmiary ciała oraz najzasobniejszy - Lubnia, w której złowiono sześć gatunków ryb. Dominantami w biomasie ichtiofauny Lubni i Krzemiennej były szczupak (Esox lucius L.) i płoć (Rutilus rutilus L.), natomiast największy udział w biomasie ryb rzeki Jordanka miał śliz (Barbatula barbatula L.). Ichtiofauna badanych rzek była zdominowana przez gatunki fitofilne i psammofine, w warunkach jednoczesnego braku litofili. We wcześniejszych badaniach, przeprowadzonych przez SZABLIKOWSKIEGO i ZAPOLNIKA [1980], w ichtiofaunie Rudzianki oznaczono siedem gatunków ryb (w tym śliza i kozę - Cobitis taenia L.), w Krzemiennej pięć gatunków (w tym śliza), a w Jordance trzy gatunki: cierniczka (Pungitius pungitius L.), kozę i pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario L.). W Lubni skład ichtiofauny również uległ niekorzystnym zmianom: wśród odłowionych ryb nie występowały oznaczone we wcześniejszych badaniach koza czy kleń (Leuciscus cephalus L.) - gatunki typowo rzeczne. Zaobserwowane w ciągu ponad 20 lat niekorzystne zmiany w składzie i strukturze ichtiofauny badanych rzek wskazują na zubożenie siedlisk.

EN

Ichthyobiological studies were carried out in four rivers: Jordanka, Lubnia, Krzemienna and Rudzianka in Lubuskie Lakeland - a part of Poznańskie Lakeland. Fish samples were obtained by the electrofishing method in selected sites. In total, 175 fish individuals representing 9 species were caught and identified in all water courses. The number of caught fish distinctly differentiated the studied water courses into the very poor river - Rudzianka (only one species caught), and the richest rivers like the Jordanka and Krzemienna where three fish species were found in each. In the Lubnia, river, six fish species were caught. In the Lubnia and Krzemienna, the dominants in fish biomass were pike (Esox lucius L.) and roach (Rutilus rutilus L.), while the greatest fish biomass in the Jordanka river was produced by the stone loach (Barbatula barbatula L.). In the earlier study carried out by SZABLIKOWSKI and ZAPOLNIK [1980] in the Rudzianka River, seven fish species were caught (including the stone loach and the spined loach Cobitis taenia L.); in the Krzemienna River five species (including the stone loach), and in the Jordanka River - only three species: the ten-spined stickleback (Pungitius pungitius L.), the spined loach and the brown trout (Salmo trutta m. fario L.). The ichthyofauna composition in the Lubnia River had also changed unfavourably: none of the rheopilic species, like the spined loach or chub (Leuciscus cephalus L.), caught earlier was found in the present study. The fish fauna of the studied rivers was dominated by phytophilous and psammophilous species with a complete absence of lithophilous species. This fact confirms the impoverishment and contamination of the studied habitats.

Słowa kluczowe

PL

bioróżnorodność; dorzecze Dolnej Warty; ichtiofauna; rzeki nizinne

EN

biodiversity; drainage basin of the Lower Warta; ichthyofauna; lowland rivers

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 3
• Strony: 191--199
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz.

Twórcy

autor

Mazurkiewicz J.

autor

Przybył A.

autor

Andrzejewski W.

autor

Golski J.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Instytut Zoologii, Zakład Rybactwa Śródlądowego i Akwakultury, ul. Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań; tel. [phone],

Bibliografia

• ALLAN J.D., 1998. Ekologia wód płynących. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 450.
• BALON E.K., 1990. Epigenesis of anepigeneticist: the development of some alternative concepts on the early ontogenty and evolution of fishes. Guelph Ichthyology Reviews 1 s. 1-48.
• DĘBOWSKI P., RADTKE G., CEGIEL K., 2004. Ichtiofauna dorzecza Pasłęki. Roczniki Naukowe PZW 17 s. 5-34.
• GROTRIAN D., 1896. Die Fischereiverhältnise der Warthe. Deutsche Fischerei Zeitung 3 s. 194-222.
• GROTRIAN D., 1899. Das Netzegebeit und seine Fischereiliche Verhältnisse. Deutsche Fischerei Zeitung 5 s. 572-577.
• GROTRIAN D., 1900. Die Fischereiverhältniss in der Provinz Posen. Berlin: Deutschen Landwirtschaft s. 311-321.
• IWASZKIEWICZ M., 1966. Łosoś i troć wędrowna w dorzeczu dolnej Warty. Gospodarka Rybna 8 s. 8-12.
• JASKOWSKI J., 1962. Materiały do znajomości ichtiofauny Warty i jej dopływów. Fragmenta Faunistica 9 s. 449-499.
• KAJ J., 1959. Rzadsze i fizjograficznie interesujące gatunki ryb północno-zachodniej Polski. Przyroda Polski Zachodniej 3 s. 270-278.
• KAJ J., 1966. Stan badań fizjograficznych nad rybami Wielkopolski - zadania na przyszłość. Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej PTPN 20 s. 99-113.
• KONDRACKI J., 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN ss. 450.
• KRUK A., PĘCZAK T., GALICKA W., KOSZALIŃSKI H., TŁOCZEK K., KOSTRZEWA J., MARSZAŁ L., 2000. Ichtiofauna rzeki Warty. Roczniki Naukowe PZW 13 s. 35-67.
• KULMATYCKI W., 1926. Próba szkicu fizjografii rybackiej Polski. Roczniki Nauk Rolniczych (Leśnych) 15 s. 102-149.
• KULMATYCKI W., 1936. Hydrografia i rybostan rzek województwa łódzkiego. Łódź: Czasopismo Przyrodnicze Ilustrowane s. 123-151.
• KUSZNIERZ J., WITKOWSKI A., KOTUSZ J., BŁACHUTA J., 1994. Ichtiofauna dorzeczy Stobrawy i Smotrawy. Roczniki Naukowe PZW 7 s. 51-70.
• MAZURKIEWICZ J., PRZYBYŁ A., ANDRZEJEWSKI W., GOLSKI J., 2008. Ichthyofauna of Santoczna and Pełcz Rivers in the catchment area of lower Noteć. Teka Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego - OL PAN 5 A s. 64-69.
• PENCZAK T., KRUK A., MARSZAŁ L., ZIĘBA G., KOSZALIŃSKI H., TYBULCZUK S., GRABOWSKA J., GŁOWACKI Ł., PIETRASZEWSKI D., GALICKA W., 2006. Ichtiofauna systemu rzeki Obry. Roczniki Naukowe PZW 19 s. 5-24.
• PENCZAK T., KRUK A., MARSZAŁ L., ZIĘBA G., GALICKA W., TSZYDEL M., TYBULCZUK S., PIETRASZEWSKI D., 2008. Monitoring ichtiofauny systemu rzeki Gwdy: trzecia dekada badań. Roczniki Naukowe PZW 21 s. 61-89.
• PRZYBYLSKI M., FRANKIEWICZ P., BAŃBURA J., 1993. Ichtiofauna dorzecza górnej Warty. Roczniki Naukowe PZW 6 s. 49-78.
• PRZYBYLSKI M., 1994. Are the fish communities persistent and stable in European rivers? Polish Archives of Hydrobiology 41 s. 365-375.
• PRZYBYŁ A., 1976. Występowanie i możliwości zachowania dwuśrodowiskowych ryb anadromicznych w zlewni środkowej Warty. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 29 Seria C - Zoologia s. 7-38.
• SELIGO A., 1896. Die Fisherei in Westpreussen. Der Westpreussische Thiel des Dragegebietes. Danzig: Mittel Westpreussische Fisherei Ver. 8 s. 83-86.
• SELIGO A., 1902. Die Fischgewässe der Provintz Westpreussen im kurzem Darstellung Bearb. Danzig s. 162-163.
• SCHÜTZER H., 1924. Das Posener Land (Warthe) - und Netzegebeit. Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen s. 113-124.
• SCHULTZ C., 1913. Zür Posener Wirbeltierfauna. Zeitsch d. Natur Ver. der Provinz Posen 20 s. 181-191.
• SZABLIKOWSKI P., ZAPOLNIK W., 1980. Charakterystyka fizjograficzna i rybacka lewobrzeżnych dopływów dolnej Warty: Łęczy, Postomii, Rudzianki, Krzemiennej, Lubni, Jordanki. Poznań: AR maszyn. ss. 46.
• WIŚNIEWOLSKI W., 2002. Czynniki sprzyjające i szkodliwe dla rozwoju i utrzymania populacji ryb w wodach płynących. Supplementa ad Acta Hydrobiologica 3 s. 1-28.
• WYŻGA B., AMIROWICZ A., RADECKI-PAWLIK A., ZAWIEJSKA J., 2008. Zróżnicowanie hydromorfologiczne rzeki górskiej a bogactwo gatunkowe i liczebność ichtiofauny. Infrastruktura, Ekologia Terenów Wiejskich 2 s. 273-285.