Zanieczyszczenia bakteriologiczne w ocenie jakości wód Biebrzy

• Autorzy: Frąk M.

Warianty tytułu

EN

Bacterial pollution in the assessment of the Biebrza River water quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano stan zanieczyszczenia wód Biebrzy na podstawie wskaźników bakteriologicznych. Pobrano próbki wody w 11 punktach pomiarowych w dwóch terminach badawczych, tj. w czerwcu i lipcu 2007 r. Oznaczono ogólną liczbę bakterii psychrofilnych oraz NPL bakterii coli typu kałowego. Ponadto zanalizowano wybrane wskaźniki chemicznej jakości wody, m.in. ogólną zawartość węgla organicznego, azotu całkowitego i BZT₅. Stwierdzono zanieczyszczenie organiczne na całej długości biegu rzeki, wywołane obecnością substancji wymywanych z okolicznych terenów bagiennych oraz dopływem ścieków bytowych i rolniczych. Szczególnie narażone na zanieczyszczenia sanitarne są Baseny Środkowy i Dolny. Wskazuje na to duża liczebność badanych grup bakterii. Prawdopodobną przyczyną pogarszania się jakości wody są dodatkowo niekontrolowane zrzuty ścieków z pobliskich zabudowań. Niezadowalający stan sanitarny ogranicza możliwości wykorzystania wód Biebrzy. Konieczna jest stała kontrola cieków i sieci drenarskiej. Należy doskonalić procedury monitoringowe, wykorzystujące kilka poziomów oceny jakości.

EN

Water quality in the Biebrza River was assessed based on bacteriological indicators. Samples of water were taken from 11 sampling sites in June and July 2007. Total amount of psychrophilic bacteria and MNP of fecal coliform bacteria was analysed. Furthermore, total organic carbon, total nitrogen, and BOD₅ in water were analysed. Organic pollution was found along the whole river course caused by the presence of substances washed out from the surrounding wetlands and discharged in the agricultural and urban sewage. The Middle and Lower Biebrza Basins are particularly exposed to sanitary pollution. This was indicated by high numbers of the analysed bacterial groups. Probable reasons of water quality deterioration were also the uncontrolled sewage disposals from nearby settlements. Unsatisfactory sanitary status restricts the possibilities of utilizing the Biebrza River water. Therefore, permanent control of water courses and the drainage network is necessary. Monitoring procedures should be improved with the use of several quality assessment levels.

Słowa kluczowe

PL

Biebrza; jakość wód; zanieczyszczenia bakteriologiczne; zanieczyszczenia sanitarne

EN

bacterial pollution; sanitary pollution; Biebrza River; water quality

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 2
• Strony: 73--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., wykr.

Twórcy

autor

Frąk M.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa; tel. [phone],

Bibliografia

• BANASZUK H., 2001. Kotlina Biebrzańska. Aktualny stan, walory i główne zagrożenia środowiska przyrodniczego. W: Społeczno-gospodarcze aspekty funkcjonowania Biebrzańskiego Parku Narodowego. St. Region. nr 2(4). Białystok: Wydaw. WSE s. 9-53.
• BANASZUK P., 2009. Mokradła w ochronie wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniami obszarowymi. Konf. Mokradła i ekosystemy słodkowodne. Referat plenarny. Augustów, 18-20.06. 2009.
• BASSALIK K., 1957. Zmiany w torfowisku wywołane odwodnieniem w świetle procesów mikrobiologicznych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 10 s. 73-82.
• CARLSSON P., GRANELI E., SEGATO A.Z., 1999. Cycling of biological available nitrogen in riverine humic substances between marine bacteria, a heterotrophic nanoflagellate and a photosynthetic dinoflagellate. Aquatic Microbial Ecol. vol. 18 s. 23-36.
• Convention on wetlands of international importance especially as waterfowl habitat. Ramsar (Iran), 2 February 1971. UN Treaty Series No. 14583. As amended by the Paris Protocol, 3 December 1982, and Regina Amendments, 28 May 1987.
• LIGĘZA S., WILK-WOŹNIAK E., 2006. Jakość wody w zbiornikach o różnym nasileniu antropopresji a strategie życiowe glonów planktonowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 515 s. 251-260.
• FRĄK M., 2006. Wykorzystanie organizmów planktonowych w ocenie jakości wód rzek nizinnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 515 s. 81-88.
• FRĄK M., KARDEL I., CENDROWSKA M., 2010. Occurrence of nitrogen cycle bacteria in the Biebrza River. Oceanol. Hydrobiol. St. (w druku).
• FRĄK M., KARDEL I., STELMASZCZYK M., 2008. Phytoseston biodiversity of the Biebrza River against the background of selected water quality parameters - pilot study. W: The functioning and protection of water ecosystems. Pr. zbior. Red. R. Gołdyn, P. Klimaszyk, N. Kuczyńska-Kippen, R. Piotrowicz. Poznań: AMU Publ. s. 27-38.
• FRĄK M., STELMASZCZYK M., 2007. Variation of phytoplankton community in Biebrza River. W: Wetlands, monitoring, modeling and management. Pr. zbior. Red. T. Okruszko, E. Maltby, J. Szatyłowicz, D. Świątek, W. Kotowski. London: Taylor Francis Inc. s. 15-20.
• KARDEL I., FRĄK M., IGNAR S., OKRUSZKO T., 2007. Influence of wetlandsom the leaching carbon compounds to the surface waters (Biebrza R.). Pol. J. Env. St. vol. 16 s. 395-401.
• MIODUSZEWSKI W., ŚLESICKA A., OKRUSZKO T., 2004. Wybrane problemy gospodarowania wodą w Dolinie Biebrzy. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy. Aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Białystok: Wydaw. WEŚ s. 214-264.
• NIEWOLAK S., 1982. Drobnoustroje wskaźnikowe stanu sanitarnego wód. W: Biologia sanitarna. Cz. 2. Olsztyn: ART s. 38-110.
• OKRUSZKO H., 1997. Uwarunkowania przeobrażeń związków azotowych w glebach organogenicznych w kontekście eutrofizacji wody. W: Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój rolnictwa. Mater. Semin. 39. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 269-275.
• PIECHOWIAK M., KRASKA M., 2008. The effect of humic substances on nitrogen cycle bacteria. Ocean. Hydrobiol. St. vol. 37 Supl. 1 s. 99-108.
• Plan ochrony Biebrzańskiego Parku Narodowego. Operat ochrony zasobów wodnych, 1999. Pr. zbior. Red. H. Banaszuk. Osowiec-Twierdza: BPN ss. 64.
• PN-74/C-04615/01 - Woda i ścieki. Pobieranie próbek.
• PN-74/C-04615/03 - Woda i ścieki. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby bakterii metodą płytkową.
• PN-77/C-04615/07 - Woda i ścieki. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie bakterii typu coli typu kałowego metodą fermentacyjno-probówkową.
• RHEINHEIMER G., 1987. Mikrobiologia wód. Warszawa: PWRiL ss. 327.
• SKOCZKO I., 2004. Analiza wybranych dopływów zanieczyszczających rzekę Biebrzę. Koszalin: Środkowo-Pomorskie Tow. Nauk. Ochr. Środ. ss. 263.
• ZMYSŁOWSKA I., 2002. Mikrobiologia środowiskowa. Olsztyn: Wydaw. UWM ss. 193.