Rolnictwo polskie i ochrona jakości wody, zwłaszcza wody Bałtyku

• Autorzy: Sapek A.

Warianty tytułu

EN

Polish agriculture and the protection of water quality, especially water of the Baltic sea

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Omówiono zagadnienie ochrony środowiska Morza Bałtyckiego, szczególnie wpływ rolnictwa na jakość wody morza, zagrożoną zrzucaniem doń związków azotu, fosforanów i potasu. Cały obszar Polski jest położony w dorzeczu Morza Bałtyckiego, więc przyjęto, iż jakość wody Bałtyku zależy od jakości wody i środowiska w Polsce. W całkowitym ładunku wnoszonym do Morza Bałtyckiego z Polski 13% azotu pochodzi opadu atmosferycznego oraz 25% azotu i 37% fosforu z wody rzek. Największym zagrożeniem środowiska Morza Bałtyckiego, jak i całego środowiska, jest nieumiarkowana konsumpcja ludności, a w szczególności nadmierne spożycie białka zwierzęcego, co kształtuje całą produkcję rolną.

EN

Environmental protection of the Baltic Sea is discussed with special reference to the effect of agriculture on sea water quality threatened with the discharge of nitrogen, phosphorus and potassium. The whole Polish area is situated in the Baltic Sea drainage basin; hence it was assumed that the sea water quality depends on the quality of water and the environment in Poland. Of the total load delivered to the Baltic Sea from Poland 13% of nitrogen originates from atmospheric deposition and 25% of N and 37% of P - from river waters. The greatest threat to marine environment is intemperate consumption, particularly the excessive consumption of animal protein which is the driving force of the whole agricultural production.

Słowa kluczowe

PL

azot; fosfor; jakość wody; Morze Bałtyckie; rolnictwo

EN

agriculture; nitrogen; phosphorus; Baltic Sea; water quality

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 1
• Strony: 175--200
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Sapek A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Ochrony Jakości Wody, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 223,

Bibliografia

• BLEKEN M.A., 1997. Food consumption and nitrogen losses from agriculture. W: Some geochemical consequences of nitrogen circulation processes. Pr. zbior. Red. J. Lag. Norweg. Acad. Sci. Letters s. 19-31.
• BLEKEN M.A., BAKKEN L.R., 1997. The nitrogen cost of food production: the Norwegian society. Ambio 26 3 s. 134-142.
• BOGUDAŁ M., 2006. Ładunki składników nawozowych wnoszone do Morza Bałtyckiego ze zlewni Odry i rzek Przymorza. Falenty: WSPRR pr. dypl. maszyn. ss. 54.
• ENELL M., FEJES J., 1995. The nitrogen load to the Baltic Sea - Present situation, acceptable future load and suggested source reduction. Water Air Soil Pollut. 85 s. 877-882.
• FEJES J., GRENNFELDT P., LÖVBLAD G., ENELL M., GANNING B., JANSSON B-O., SARKKULA J., 1999. An Indicative Report for Cost-efficient Decrease of Today’s Algae-bloom in the Baltic Sea. Baltic Sea 2008. Tech. Rep. no 4 (dotyczy prognoz na rok 2008).
• FOTYMA M., IGRAS J., KOPIŃSKI J., 2009. Produkcyjne i środowiskowe uwarunkowania gospodarki nawozowej w Polsce. St. Rap. IUNG-PIB 14 s. 187-206.
• GOULDING K.W.T., 1990. Nitrogen deposition to land from the atmosphere. Soil Use Manag. 6 (2) s. 61-63.
• JADCZYSZYN T., FILIPIAK K., IGRAS J., 2009. Ocena i prognoza stanu greochemicznego gleb w średnio intensywnych gospodarstwach rolnych. St. Rap. IUNG-PIB 14 s. 175-185.
• KUGLER Sz., HORVATH L., MACHON A., 2008. Estimation of nitrogen balance between the atmosphere and Lake Balaton and a semi natural grassland in Hungary. Env. Pollut. vol. 154 no 3 s. 498-503.
• Nutrient pollution to the Baltic Sea in 2000, 2005. Baltic Sea Env. Proc. 100 ss. 22.
• Ochrona środowiska, 2008. Warszawa: GUS.
• PACYNA J.M., GRAEDEL T.E., 1995. Atmospheric emissions inventories: Status and prospects. Ann. Rev. Energy Env. 20 s. 265-300.
• Raport: Stan środowiska w Polsce w latach 1996–2001, 2003. Warszawa: Insp. Ochr. Środ. ss. 263.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz. U. 2002 nr 241 poz. 2093.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 marca 2003 r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu i warunków ich stosowania. Dz. U. 2003 nr 87 poz. 805.
• SAPEK A., 2007. Przyczyny zwiększania się zasobów fosforu w glebach polskich. Rocz. Gleb. 58 (nr 3/4) s. 110-118.
• SAPEK A., 2008a. Źródła substancji wprowadzanych rzekami z Polski do Morza Bałtyckiego. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 8 z. 2a (23) s. 151-161.
• SAPEK A., 2008b. Nawożenie fosforem a jego skutki w środowisku. Artykuł dyskusyjny. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 8 z. 2b (24) s. 127-137.
• SAPEK A., NAWALANY P., 2006. Ładunek składników nawozowych wnoszonych z opadem atmosferycznym na powierzchnię ziemi na przykładzie pól doświadczalnych w Falentach. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 6 z. specj. (17) s. 23-27.
• SAPEK A., SAPEK B., 1993. Assumed non-point water pollution based on the nitrogen budget in Polish agriculture. Water Sci. Technol. 28 3-5 s. 483-488.
• SAPEK A., SAPEK B., 2004. Phosphorus. W: Elements and their compounds in the environment. Prac. zbior. Red. E. Merion, M. Anke, M. Ihnat, M. Stoeppler. Weinheim: Viley-VCH s. 1283-1296.
• SAPEK B., 2000. Potassium and phosphorus balance in a long-term grassland experiment. W: Potassium and phosphorus: fertilisation effect on soil and crops. Horgen: Intern. Potash Inst. (IPI) s. 61-68.
• SAPEK B., 2001. Zagadnienie potasu w świetle oddziaływania rolnictwa na środowisko. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 476 s. 281-292.
• SAPEK B., BURZYŃSKA I., 2009. Współzależność między zawartością rozpuszczalnych form węgla i składników mineralnych w glebie użytku zielonego w aspekcie ich rozproszenia w środowisku. Rocz. Gleb 60 (2) s. 59-68.
• SIBBESEN E., SHARPLEY A.N., 1997. Setting and justifying upper critical limits for phosphorus in soils. W: Phosphorus loss from soil to water. Wexford, 29-31 September 1995. Prac. zbior. Red. H. Tunney, O.T. Carton. Wallingford: CAB Intern. s. 151-176.
• Spójna Polityka Strukturalna Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa 1999. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 1999 r. Warszawa, lipiec 1999 r. ss. 19.
• STADELMANN F.X., 1995. Landesweite Nährstoffbilanz: Terrestrische, aquatische und atmosphärische Überforderung. W: Wieviel Landwirtschaft braucht der Mensch? Wissenschaftliche Tagung 22.-24. Juni 1995, Koresshaus Davos. Erich, ETH, 12, 1-11.
• SUTTON M., 2008. Eat less meat! Acid News nr 4 s. 22-23.
• SZOT E., 2002. Rzeczpospolita, 17.01.2002.
• SZPONAR L., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., DOMAGAŁA R., TWARDY S., TRACZYK I., 1996. Bilans azotu, fosforu i potasu w rolnictwie polskim. Pr. IŻŻ 88 ss. 75.
• The Baltic Sea Joint Comprehensive Environmental Action Programme. HELCOM Programme Implementation Task Force (HELCOM PITF). Helsinki Commission. Ann. Rep. 1998 ss. 34.
• ZAPLETAL M., 1998. Atmospheric deposition of nitrogen compounds in the Czech Republic. Env. Pollut. 102 (Suppl. 1) s. 305-311.