Zmienność siedliskowa i florystyczna wybranych zbiorowisk szuwarowych doliny Warty na odcinku Konin-Rogalin

• Autorzy: Kryszak A. , Kryszak J. , Klarzyńska A. , Strychalska A.

Warianty tytułu

EN

Habitat nad floristic diversity of rusch communities in the Warta River valley between Konin an Rogalin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy określono warunki siedliskowe i różnorodność florystyczną szuwarów trawiastych i wielkoturzycowych wykształconych w dolinie Warty oraz zakres zmian, jakim podlegały w ostatnim 40-leciu. Analiza zdjęć fitosocjologicznych - wykonanych metodą Brauna-Blanqueta w dolinie Warty umożliwiła wyróżnienie 5 zbiorowisk szuwarowych o randze zespołów z klasy Phragmitetea. Warunki siedliskowe oceniano metodami fitoindykacji Ellenberga: uwilgotnienie F, odczyn gleby R., zawartość azotu w glebie N i Oświta - uwilgotnienie (liczba wilgotnościowa). Zmienność florystyczną zbiorowisk określono na podstawie struktury fotosocjologicznej, różnorodności biologicznej - z zastosowaniem wskaźnika Shannona-Wienera H', średniej liczby gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym oraz wskaźnika waloryzacji przyrodniczej. Zmiany w siedliskach, szczególnie w uwilgotnieniu, spowodowały zmniejszenie ogólnej powierzchni fitocenoz związku Phragmition, wykształconych w formie typowej, oraz zwiększenie powierzchni zbiorowisk związku Magnocaricion, wykształconych przede wszystkim jako fitocenozy o charakterze przejściowym. Stwierdzono w nich mniejszy udział gatunków charakterystycznych dla klasy Phragmitetea, wiekszą średnią liczbę gatunków w zdjęciu fitosocjologicznym oraz większy odsetek roślin synantropijnych. Postępujące zmiany w uwilgotnieniu siedlisk prowadzą także do obniżenia się stopnia naturalności zbiorowisk roślinnych, czego wyrazem są mniejsze wartości wskaźnika waloryzacji przyrodniczej.

EN

The objective of this research project was to determine habitat conditions and floristic diversity of grass and sedge rushes developed in the Warta River valley and to assess the extent of changes the above-mentioned communities underwent in the last 40 years. The analysies of phytosociological releves taken with the Braun-Blanquet method in the Warta River valley allowed for determining 5 rush communities at the rank of associations from the Phragmitetea class. Habitat conditions were estimated with Ellenberg at al. [1992] phytoindication method which includes: moisture F, soil reaction R., soil nitrogen content N. Moisture was estimated with the Oświt's method using moisture numbers. Floristic diversity of the examined communities was determined from phytosociological structure, biological diversity estimed with the Shannon-Wiener index (H'), the mean number of species in a phytosociological releve, phytosociological structure an natural valorisation index. Habitat changes, especially in its moisture content, caused a decrease in the total area of phytocoenoses of the Phragmition alliance developed in a typical form and an increase in areas occupied by communities of the Magnocaricion alliance developed primarily as phytocoenoses of transitory character. They were found to contain lower proportions of species characteristic for the Phragmitetea class, higher mean number of species in a phytosociological releve and a greater proportion of synanthropic plants. Furthermore, systematic changes in habitat moisture content led also to the decline of naturalness of plant communities as was clearly demonstrated by lower values of the natural valorisation index.

Słowa kluczowe

PL

dolina Warty; różnorodność florystyczna; siedlisko; zbiorowiska szuwarowe

EN

floristic diversity; habitat; rush communities; Warta River valley

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 10, z. 1
• Strony: 51--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Kryszak A.

autor

Kryszak J.

autor

Klarzyńska A.

autor

Strychalska A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań; tel. [phone],

Bibliografia

• BORYSIAK J., 1994. Struktura aluwialnej roślinności lądowej środkowego i dolnego biegu Warty. Poznań: Wydaw. Nauk. UAM ss. 258.
• DENISIUK Z., 1967. Wstęp do badań nad zbiorowiskami łąkowymi w dolinie Warty. Pr. Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leśn. PTPN t. 23 (1) ss. 35.
• ELLENBERG H., WEBER H.E., DULL R., WIRTH V., WERNER W., PAULIBEN D., 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobot. 18. Göttingen: Verl. Erich Goltze K.G. ss. 248.
• GRYNIA M., KRYSZAK A., 1992. Floristic changes in floated meadows in Warta River Valley. Proc. 14th Gen. Metting EGF, Lahti s. 734-735.
• GRYNIA M., KRYSZAK A., 1993. Zmiany zachodzące w zbiorowiskach łąk zalewanych w dolinie Warty na przykładzie Łęgów Rogalińskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 412 s. 107-110.
• ILNICKI P., LEWANDOWSKI P., 1997. Ekomorfologiczna waloryzacja dróg wodnych Wielkopolski. Poznań: Bogucki Wydaw. Nauk. s. 44-45.
• JANKOWSKI W., ŚWIERKOSZ K., 1995. Korytarz ekologiczny doliny Odry. Stan - funkcjonowanie - zagrożenia. Warszawa: Fundacja IUCN Pol. ss. 266.
• KRUPA K., 2000. Zbiorowiska szuwarowe okolic Lądka w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym. Rocz. Nauk. PTP Salamandra 4 s. 25-53.
• KRUPA K., 2002. Zbiorowiska roślinne z klasy Molinio-Arrhenatheretea R.Tx.1937 em. 1970 okolic Lądka w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym. Rocz. Nauk. PTP Salamandra 6 s. 5-28.
• KRYSZAK A., 2004. Synantropizacja wybranych zbiorowisk trawiastych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 4 z. 1(10) s. 201-208.
• KRYSZAK A., GRYNIA M., KRYSZAK J., 2004. Zmiany różnorodności florystycznej nadwarciańskich łąk zalewanych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie t. 4 z. 1 (10) s. 209-218.
• KUCHARSKI L., 1999. Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Łódź: Wydaw. UŁ ss. 167.
• ORŁOWSKI W., 1999. Techniczna charakterystyka zbiornika wodnego Jeziorsko na Warcie. W: Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych na przykładzie zbiornika wodnego Jeziorsko. Pr. zbior. Red. A. Kosturkiewicz. Mater. Konf. Nauk.-Tech. 20-21.05.1999 r., Uniejów. Poznań: Wydaw. AR s. 7-17.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych siedlisk łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fito indykacji). Bibl. Wiad. IMUZ 79 s. 39-67.
• OŚWIT J., 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Mater. Inf. nr 35. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 36.
• RATYŃSKA H., 2001. Roślinność Poznańskiego Przełomu Warty i jej antropogeniczne przemiany. Bydgoszcz: Wydaw. A. Bydg. ss. 412.
• RATYŃSKA H., SZWED W., 1999. Waloryzacja przyrodnicza oraz wskazanie ochronne dla terasy zalewowej Warty w parkach krajobrazowych środkowej Wielkopolski. Biul. Park. Krajobr. Wielkopol. 4 (6) ss. 115.
• SZOSZKIEWICZ J., 1967. Zbiorowiska roślinne łąk łęgowych w dolinie Warty. A. Zbiorowiska klasy Phragmitetea i Plantaginetea. Pr. Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leśn. PTPN 23 s. 465-501.
• TRAWCZYŃSKA A., 1995. Zawartość niektórych metali ciężkich w glebach darniowych górnego odcinka doliny Bzury. Acta Univ. Lodz. Folia Geograph. 20 s. 169-174.