Wartość przyrodnicza roślinności siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego uznanego za obszar Natura 2000

• Autorzy: Żyszkowska M. , Fatyga J. , Nadolna L. , Paszkiewicz-Jasińska A.

Warianty tytułu

EN

Natural values of vegetation in non-forest habitats of the Kaczawa Foothills pre selected as a special protection area Natura 2000

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tematem niniejszej pracy jest inwentaryzacja i ocena wybranych siedlisk nieleśnych Pogórza Kaczawskiego, zakwalifikowanych wstępnie do uznania za obszar Natura 2000 i oznaczonych symbolem PLH 020037. W badaniach marszrutowych określono strukturę użytkowania ziemi i strukturę użytków rolnych, a następnie w wyznaczonych za pomocą GPS punktach na powierzchni użytków zielonych wykonano zdjęcia fitosocjologiczne metodą Brauna-Blanqueta. Zebrany materiał stanowił podstawę określenia przynależności fitosocjologicznej na podstawie 6-stopniowej skali ilościowości. Stwierdzono, że na badanym terenie szata roślinna została zdominowana przez uprawy polowe, a użytki zielone zajmują stanowiska marginalne i są w dużej mierze wynikiem odłogowania gruntów ornych. Spośród zbiorowisk roślinności łąkowej wyróżniono 10 jednostek fitosocjologicznych. Do najbardziej wartościowych należały fitocenozy zakwalifikowane jako zespół Arrhenatheretum elatioris i zbiorowisko Poa pratensis-Festuca rubra. Przedstawicielem roślinności ruderalnej był zespół Convolvulo-Agropyretum, a roślinności terenów podmokłych - Phragmitetum australis. Wiele płatów roślinności z uwagi na trudności w jednoznacznym określeniu przynależności do zespołu ujęto jako zbiorowiska z dominującym gatunkiem. Były to zbiorowiska z Solidago canadensis, Holcus mollis, Holcus lanatus i Filipendula ulmaria. Wynikiem pracy była ogólna konkluzja, że jako siedliska podlegające ochronie mogą być rozpatrywane tylko te, na których występowało zbiorowisko Poa pratensis-Festuca rubra. Gatunkiem znajdującym się pod ścisłą ochroną była centuria zwyczajna (Centaurium erythraea Rafn), a narażone na wyginięcie były okrzyn łąkowy (Laserpitium prutenicum L.) i stokłosa żytnia (Bromus secalinus L.). W podsumowaniu stwierdzono, że badany teren tylko w niewielkim stopniu spełnia kryteria obszarów Natura 2000.

EN

The subject of our study was to make an inventory and evaluation of selected non-forest habitats of the Kaczawskie Foothills and Mountains preliminarily classified as the area of Natura 2000 (symbol PLH 020037). In the route studies the structure of land use and of farmlands was determined and then in grassland sites chosen with the GPS phytosociological relevés were taken with the use of Braun-Blanquet's method. Collected material was a basis for establishing phytosociological status based on 6-grade Braun-Blanquet's scale of cover-abundance. It was found that the flora within study area was dominated by field crops and the grasslands covered only a marginal part of the area being mostly an effect of abandoned arable lands. Among communities of meadow vegetation 10 phytosociological units were distinguished. The most valuable ones included phytocoenoses classified as Arrhenatheretum elatioris association and Poa pratensis-Festuca rubra community. Ruderal vegetation was represented by Convolvulo-Agropyretum, and wetland vegetation - by Phragmitetum australis. Due to difficulties with exact classification of some vegetation patches, they were classified as communities of one dominating species. They included the communities of Solidago canadensis, Holcus mollis, Holcus lanatus and of Filipendula ulmaria. The general conclusion of the study was that only the communities with Poa pratensis-Festuca rubra may be considered as protected habitats. Centaurium erythraea is the species under strict protection, while Laserpitium prutenicum and Bromus secalinus are the threatened species. In conclusion we underline that the study area only partially fulfills the criteria of Natura 2000 sites.

Słowa kluczowe

PL

obszary Natura 2000; siedliska nieleśne; Sudety; Przedgórze Kaczawskie; wartość przyrodnicza

EN

Natura 2000 areas; natural value; non-forest habitats; Sudetes; Kaczawskie Foothills

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 4
• Strony: 227--244
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il.

Twórcy

autor

Żyszkowska M.

autor

Fatyga J.

autor

Nadolna L.

autor

Paszkiewicz-Jasińska A.

• Dolnośląski Ośrodek Badawczy IMUZ, Zespół Sudecki, ul. Berlinga 7, 51-209 Wrocław; tel. [phone],

Bibliografia

• ANIOŁ-KAWIATKOWSKA J., ŚWIERKOSZ K., 1992. Flora i roślinność rezerwatu Ostrzyca Proboszczowska oraz jego otoczenia. Acta. Univ. Wratisl. Pr. Bot. 48 s. 45-115.
• Dyrektywa Rady 92/43 EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dz.U. WE L 206/7 z 22.07.1992 r.
• FIJAŁKOWSKI D., CHOJNACKA-FIJAŁKOWSKA E., 1990. Zbiorowiska z klas Phragmitetea, Molinio-Arrhenatheretea i Scheuchzerio-Caricetea fuscae w makroregionie lubelskim. Rocz. Nauk Rol. Ser. D t. 217 ss. 414.
• GORZKOWSKI R., MACIEJAK K., 1992. Złotoryja i okolice. Przewodnik. Złotoryja: Tow. Mił. Ziemi Złot. ss. 86.
• GRYNIA M., 1987. Charakterystyka geobotaniczna i znaczenie gospodarcze łąk rajgrasowych w Wielkopolsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 308 s. 81-86.
• KALETYN T., 1969. Z pradziejów powiatu złotoryjskiego, Szkice Legnickie. T. 5. Red. T. Gumiński. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum s. 43-59.
• KAŹMIERCZYK J., GRODZICKI A., 1976. Górnictwo złota koło Złotoryi na Dolnym Śląsku w X—XIV wieku w świetle badań archeologicznych i geologicznych. St. Archeol. Acta Univ. Wratisl. No 253 s. 205-248.
• KWIATKOWSKI P., 2001. Zbiorowiska leśne Pogórza Złotoryjskiego. Fragm. Flor. Geobot. Polon. VIII s. 173-218.
• KWIATKOWSKI P., 2003. Podgórska ciepłolubna dąbrowa berkiniowa Sorbo torminalis-Quercetum na Pogórzu Złotoryjskim. Fragm. Flor. Geobot. Polon. 10 s. 175-193.
• KONDRACKI J., 1994. Geografia fizyczna Polski. Warszawa: PWN ss. 463.
• KUCHARSKI L., 1999. Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Łódź: Wydaw. UŁ ss. 167.
• KUCHARSKI L., PISAREK W., 1999. Roślinność łąk Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Monogr. Bot. vol. 85 s. 140-176.
• KRYSZAK A., 2001. Różnorodność florystyczna zespołów łąk i pastwisk klasy Molinio-Arrhenatheretea R.Tx.1937, w Wielkopolsce w aspekcie ich wartości gospodarczej. Rocz. AR Pozn. Rozpr. Nauk. z. 314 ss. 182.
• MATUSZKIEWICZ W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 537.
• MAZURSKI K.R., 1986. Środowisko geograficzne okolic Złotoryi. W: Inf. Krajozn. PTTK. Wrocław: Oddz. Wroc. Kom. Kraj. PTTK s. 17-32.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2001. Vascular plants of Poland: a checklist. Kraków: W. Szafer Inst. Bot. Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• MUELLER TH., GOERS S., 1969. Halbruderale Trocken und Halbtrokenrasen. Vegetatio 18 s. 203-221.
• OLESIŃSKI L., OLKOWSKI M., 1987. Arrhenatheretum medioeuropaeum na łąkach grądowych Pojezierza Mazurskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 308 s. 87-97.
• PAWŁOWSKI B., 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania.W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. W. Szafer, K. Zarzycki. Warszawa: PWN s. 237-268.
• Pogórze Kaczawskie, 2002. W: Słownik geografii turystycznej Sudetów. Red. M. Staffa. Wrocław: Wydaw. I-BiS s. 13-43.
• RATYŃSKA H., 2003. Szata roślinna jako wyraz antropogenicznych przekształceń krajobrazu na przykładzie zlewni rzeki Głównej (środkowa Wielkopolska). Bydgoszcz: Wydaw. ABydg. ss. 392.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U. 2004 nr 168 poz. 1764.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych. Dz. U. 2005 nr 94 poz. 795.
• WIŚNIEWSKI E., 1992. „Chełmy” Park Krajobrazowy. Legnica: UW.
• Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska, 2003. Pr. zbior. Red. Z. Kącki. Wrocław: IBRUW, PTPP „Pro Natura” ss. 245.