Dynamika wód gruntowych i osiadania powierzchni gleb hydrogenicznych w dolinie Kanału Bydgoskiego

• Autorzy: Łyszczarz R. , Suś R.

Warianty tytułu

EN

The dynamics of ground waters and hydrogenic soil subsidance in the Bydgoszcz Canal valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na łąkach RZD w Minikowie, położonych w dolinie malowniczego Kanału Bydgoskiego, znajdującego się w wydzielonym obszarze Natura 2000 w bydgoskim regionie PL02, w 2006 r., przeprowadzono pomiary wysokości terenu nad poziomem morza i porównano je z wysokościami z lat 1916 i 1963. W latach 2006–2007 określono dynamikę zmian poziomu wody gruntowej w przekroju poprzecznym całej doliny. Z pomiarów wysokości terenu wynika, że w latach 1916–2006 wyniesienie doliny nad poziomem morza uległo obniżeniu od kilkudziesięciu do ponad 250 cm. Najmniejsze obniżenie stwierdzono na skraju doliny. Wzrastało ono do głównego cieku, tzw. Rowu Pruskiego. Obecnie znaczna część doliny, o szerokości ok. 940 m, znajduje się w depresji w stosunku do wód Kanału Bydgoskiego. Z pomiaru poziomu wody gruntowej w 15 studzienkach usytuowanych w poprzek doliny wynika, że najbardziej uzależniony był on od ilości opadów w sezonie wegetacyjnym, odległości od Rowu Pruskiego, a w minimalnym stopniu - od wód wysiękowych.

EN

In meadows of the Agricultural Experimental Station at Minikowo located in the valley of the picturesque Bydgoszcz Canal, currently within Natura 2000 area, in PL02 Bydgoszcz region, the absolute elevations were measured in 2006 and compared with the elevations recorded in 1916 and 1963. The dynamic of ground water level across the valley was determined in the years 2006–2007. Field measurements showed that between 1916 and 2006 the elevation of the valley above sea level decreased from a few dozen to over 200 cm. The lowest reduction in the height was demonstrated on the valley margin and it increased to the main so-called Prussian Ditch. At present a considerable part of the valley about 940 m wide is in the depression in relation to the water level of the Bydgoszcz Canal. The groundwater table measured in 15 drains located across the valley depended most on the rainfall during the vegetation period and on the distance from the Prussian Ditch. Its dependence on the distance from seepage waters was, however, weak.

Słowa kluczowe

PL

depresja terenu; osiadanie gleb łąkowych; woda gruntowa; zbiorowiska roślinne

EN

ground water; land depression; meadow soil subsidence; plant communities

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 4
• Strony: 163--175
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Łyszczarz R.

autor

Suś R.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Katedra Łąkarstwa, ul. Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz; tel. [phone],

Bibliografia

• ILNICKI P., 1973. Rozmiar osiadania zmeliorowanych torfowisk nadnoteckich. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 146 s. 33-61.
• ILNICKI P., 2002. Torfowiska i torf. Poznań: Wydaw. AR ss. 606.
• FRĄCKOWIAK H., FELIŃSKI T., 1994. Obniżanie się powierzchni łąkowych gleb organicznych w warunkach intensywnego przesuszenia. Wiad. IMUZ. t. 18 z. 2 s. 29-36.
• GAPIŃSKI R., MIATKOWSKI Z., 1998. Ekspertyza pomelioracyjna kompleksu łąk położonych w dolinie Kanału Bydgoskiego, obiekt - RZD Minikowo. Bydgoszcz: IMUZ maszyn. ss. 30.
• GOTKIEWICZ J., SZUNIEWICZ J., 1987. Przeobrażanie się siedlisk i gleb w rejonie doświadczenia agrotechnicznego. Bibl. Wiad. IMUZ nr 68 s. 33-41.
• KONDRACKI J., 1994. Geografia Polski mezoregiony fizyczno-geograficzne. Warszawa: PWN ss. 340.
• KOZŁOWSKA T., 2005. Zmiany zbiorowisk łąkowych na tle różnicowania się warunków siedliskowych w charakterystycznych obszarach dolin rzecznych Polski Centralnej. Woda Środ. Obsz. Wiej. Rozpr. nauk. monogr. nr 14 ss. 208.
• ŁYSZCZARZ R., MIATKOWSKI Z., DEMBEK R., 2006. Persistent green grounds in the Bydgoszcz Canal Valley - the status and future use from the perspective of the Minikowo advising centre. Polish J. Env. St. vol. 15 no. 5D P. 1 s. 215-219.
• ŁYSZCZARZ R., DEMBEK R., 2006. Skład botaniczny i potencjał produkcyjny ekstensywnie użytkowanych trwałych łąk w dolinie Kanału Bydgoskiego. W: Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego. T. 1. Pr. zbior. Red. J. Tarasiuk, J. Kępczyński. Szczecin: U. Szczec. Wydz. Nauk Przyr. s. 183-190.
• OKRUSZKO H., 1979. Wpływ przekształcenia terenów bagiennych w użytki zielone na środowisko przyrodnicze. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 221 s. 31-44.
• ROGUSKI W., 1961. Zagospodarowanie łąk w dolinie Kanału Bydgoskiego w świetle badań i doświadczeń przeprowadzonych w latach 1948-1952. Rocz. Nauk Rol. t. 74 Ser. F z. 4 s. 581-672.
• ROGUSKI W., 1971. Kształtowanie się siedlisk łąkowych na torfach w wyniku osiadania torfu i mineralizacji materii organicznej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 114 s. 83-87.
• ROGUSKI W., 1972. Proces grądowienia i różnicowania się bagiennych łąk w dorzeczu Noteci. Bydgoszcz: IMUZ maszyn.
• ROGUSKI W., 1980. Przemiany gleb organicznych w Dolinie Noteci w wyniku wieloletniego użytkowania rolniczego i ich właściwości fizyczno-wodne. Rocz. Gleb. t. 31 nr 3/4 s. 109-115.
• ROGUSKI W., KASPERSKA W., ŁABĘDZKI L., 1996. Warunki termiczne i opadowe w Bydgoszczy w latach 1945-1994 na tle lat 1848-1930. Wiad. IMUZ t. 19 z. 1 s. 7-20.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich. Dz.U. 2004 r. nr 174 poz. 1809
• SZUNIEWICZ J., 1996. Oddziaływanie warunków wodnych na tempo zmniejszania miąższości łąkowo użytkowanych gleb torfowo-murszowych. Wiad. IMUZ t. 18 z. 4 s. 181-196.
• SZUNIEWICZ J., CHRZANOWSKI S., 1995. Przeobrażanie się i spłycanie odwodnionych gleb torfowych na przykładzie torfowiska Kuwasy. Mater. Semin. 34. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 241-246.
• SZYMANOWSKI M., 1997. Wstępna ocena tempa mineralizacji różnie odwodnionych gleb torfowych metodą częściowych izolowanych próbek. Wiad. IMUZ t. 19 z. 2 s. 43-60.
• TURBIAK J., 2009. Aktywność respiracyjna gleb pobagiennych w warunkach ich utrzymywania w czarnym ugorze. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 9 z. 1 (25) s. 161-170.
• TURBIAK J., CIEŚLIŃSKI Z., MIATKOWSKI Z., 2001a. Ubytki masy organicznej w głęboko odwodnionej płytkiej glebie torfowo-murszowej przekształconej orką melioracyjną. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 1 z. 2(2) s. 91-102.
• TURBIAK J., CIEŚLIŃSKI Z., MIATKOWSKI Z., 2001b. Wielkość mineralizacji masy organicznej w głęboko odwodnionej glebie mineralno-murszowej po wykonaniu orki agromelioracyjnej. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 1 z. 2(2) s. 103-114.
• www.geoportal.gov.pl
• www.kanalbydgoski.bydgoszcz.pl