Zbiorowiska roślinne siedlisk mokradłowych w dolinie Płoski - ocena aktualnego stanu w zależności od różnych form użytkowania

• Autorzy: Łaska G.

Warianty tytułu

EN

Plant communities of wetland habitats in the Płoska River valley -an assessment of present status in relation to different forms of land use

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań fitosocjologicznych prowadzonych w 2008 r. w dolinie Płoski, na terenie dolnego odcinka rzeki w rejonie jej ujścia do Supraśli - powierzchnia 20,15 ha (województwo podlaskie, gmina Supraśl). Na obszarze o dużym zróżnicowaniu florystycznym badanego fragmentu doliny stwierdzono występowanie 172 gatunków roślin naczyniowych i 24 mszaków, reprezentujących osiem zbiorowisk roślinnych (łąki wilgotne, ziołorośla połąkowe, zbiorowiska szuwarów trzcinowych, zarośla łozowe, zbiorowiska łęgu jesionowo-olszowego i łęgu świerkowo-olszowego, ols porzeczkowy i borealną świerczynę na torfie), należących do pięciu klas syntaksonomicznych. W badaniach stwierdzono, że ograniczenie lub zaprzestanie użytkowania rolniczego wybranych płatów łąk z upływem czasu (1966-2008) prowadzi, w procesie sukcesji wtórnej, do głębokich zmian w strukturze zespołów roślinnych. W początkowych stadiach sukcesji następuje kształtowanie się ziołorośli połąkowych, a następnie zarastanie krzewami do zarośli łozowych i przez kolejne stadia rozwojowe do olsowych lub łęgowych zespołów leśnych.

EN

Phytosociological study was carried out in 2008 in the Lower Płoska River valley in the area of 20.15 hectares at the outlet of the Płoska River to the Supraśl River (podlaskie voivodship, district Supraśl). In floristically differentiated area of the Lower Płoska valley 172 species of vascular plants and 24 mosses were identified. They represented eight plant communities from five phytosociological classes. According to the syntaxonomic approach, the following syntaxons were identified - Ass. Angelico-Cirsietum oleracei and Ass. Lysimachio vulgaris-Filipenduletum from the Molinio-Arrhenatheretea class, Ass. Phragmitetum australis from the Phragmitetea class, Ass. Salicetum pentadro-cinereae and Ass. Ribeso nigri-Alnetum from the Alnetea glutinosae class, Ass. Fraxino-Alnetum and Piceo-Alnetum from the Alno-Ulmion alliance and Querco-Fagetea class, Sphagno girgensohnii-Piceetum from the Vaccinio-Piceetea class. The results revealed that restriction or abandonment of agricultural management of wet meadows caused, during secondary succession, deep changes in the structure of plant communities, first by the formation of herbaceous plant communities and then by overgrowing by shrubs to a brushwood and finally to alder or riparian forest communities.

Słowa kluczowe

PL

ekstensywne użytkowanie; łąki wilgotne związku Calthion; siedliska przyrodnicze Natura 2000; sukcesja wtórna

EN

extensive management; habitats of Natura 2000 network; secondary succession; wet meadows of Calthion alliance

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 4
• Strony: 141--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., il.

Twórcy

autor

Łaska G.

• Politechnika Białostocka, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Wiejska 45a, 15–351 Białystok; tel. [phone],

Bibliografia

• Arkusz ortofotomapy w skali 1:10000, 2006. Warszawa: MŚ.
• CZERWIŃSKI A., 1995. Geobotanika w ochronie środowiska lasów Podlasia i Mazur. Białystok: Wydaw. P. Biał. ss. 345.
• DEMBEK W., 2002. Problemy ochrony i restytucji mokradeł w Polsce. Inż. Ekol. Ekoinż. Ekorozw. 6 s. 65-68.
• DEMBEK W., GRZYB M., MIKUŁOWSKI M., 2002. Łąki i lasy w dolinach - nowe zagrożenia i szanse. Post. Nauk Rol. 3 s. 87-119.
• DEMBEK W., OŚWIT J., 1989. Niektóre aspekty roli mokradeł w gospodarce wodnej krajobrazu. Wiad. Melior. nr 8/9 s. 159-161.
• FALIŃSKA K., 1991. Sukcesja jako efekt procesów demograficznych roślin. Phytocoenosis 3 (N.S.) Semin. Geobot. 1 s. 43-67.
• FALIŃSKI J.B., 1991. Procesy ekologiczne w zbiorowiskach leśnych. Phytocoenosis 3 (N.S.) Semin. Geobot. 1 s. 17-41.
• FALIŃSKI J.B., 1998. Vegetation dynamics - definition of processes. W: Plant population biology and vegetation processes. Pr. zbior. Red. K. Falińska. Kraków: Pol. Acad. Sci. s. 28-34.
• GAMRAT R., BURCZYK P., 2007. Zbiorowiska roślinne doliny Warty na odcinku Santok-Stare Polichno. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 7 z. 2a (20) s. 127-136.
• GRZELAK M., JANYSZEK M., KACZMAREK Z., BOCIAN T., 2008. Kształtowanie się różnorodności zbiorowisk szuwarowych z klasy Phragmitetea pod wpływem warunków siedliskowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 8 z. 1 (22) s. 99-108.
• KOZŁOWSKA T., 2002. Przeobrażenia siedlisk zbiorowisk łąkowych na obszarach źródliskowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 2 z. 1 (4) s. 77-87.
• KRYSZAK A., GRYNIA M., KRYSZAK J., BĘDZIŃSKI M., GRZELAK M., 2004. Zmiany różnorodności florystycznej nadwarciańskich łąk zalewanych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10) s. 209-218.
• KRYSZAK A., KRYSZAK J., 2007. Użytkowanie a walory przyrodnicze zbiorowisk łąkowych. Fragm. Agron. 3 s. 258-267.
• KRYSZAK J., GRYNIA M., 2005. Zbiorowiska trawiaste siedlisk nadmiernie uwilgotnionych w dolinach rzecznych. Łąkarstwo w Polsce 8 s. 97-106.
• ŁASKA G., 2006. Tendencje dynamiczne zbiorowisk zastępczych w Puszczy Knyszyńskiej. Białystok-Poznań: Bogucki Wydaw. Nauk. ss. 500. Zał. (Płyta CD z tabelami fitosocjologicznymi, 3 mapy roślinności w skali 1:100000: „Dzisiejsza potencjalna roślinność naturalna Puszczy Knyszyńskiej”, „Dzisiejsza roślinność rzeczywista Puszczy Knyszyńskiej”, „Antropogeniczne przeobrażenia i ochrona roślinności w Puszczy Knyszyńskiej”.
• Mapa topograficzna w skali 1:25000 w układzie współrzędnych „65”, arkusz Ostrów (246.11), 2006. Białystok: OPGK.
• Mapa topograficzna w skali 1:50000 w układzie współrzędnych „42”, 1969. Warszawa: PPGK.
• MATUSZKIEWICZ W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: PWN ss. 537.
• MATYSIAK A., DEMBEK W., 2006. Różnorodność florystyczna zbiorowisk roślinnych na wybranych terenach porolnych Kampinoskiego Parku Narodowego. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. 2 (18) s. 231-254.
• MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland. A checklist. Kraków: Pol. Acad. Sci. ss. 442.
• OCHYRA R., ŻARNOWIEC J., BEDNAREK-OCHYRA H., 2003. Census catalogue of Polish mosses. Kraków: Pol. Acad. Sci. ss. 372.
• OKRUSZKO H., 1995. Mokradła – ich geneza i znaczenie w krajobrazie Puszczy Knyszyńskiej. W: Puszcza Knyszyńska - Monografia przyrodnicza. Pr. zbior. Red. A. Czerwiński. Supraśl: Zesp. Park. Krajobr. s. 239-254.
• OŚWIT J., 1992. Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych (metoda fito indykacji). W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ 79 s. 39-68.
• OŚWIT J., 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Mater. Inf. 35. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 36.
• PAWŁOWSKI B., 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. T. 1. Pr. zbior. Red. W. Szafer, K. Zarzycki. Warszawa: PWN s. 237-268.
• Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, 2001. Pr. zbior. Red. R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki. Kraków: PAN ss. 664.
• TÜXEN R., ELLENBERG H., 1937. Der systematische und der ökologische Gruppenwert. Hannover: Beitr. z. d. Jahresber. Naturf. Ges. Hannover 3.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dz. U. 2004 nr 92 poz. 880.
• Zdjęcie lotnicze w skali 1:17000, 1966. Warszawa: GODiK.
• Zdjęcie lotnicze w skali 1:25000, 1982. Warszawa: GODiK.
• Zmiany antropogeniczne wybranych ekosystemów Puszczy Knyszyńskiej, 1988. Pr. zbior. Red. A. Czerwiński. Białystok: Wydaw. P.Biał. ss. 367.