Kształtowanie obiegu azotu w makro- i mikrosystemach rolniczych

• Autorzy: Pietrzak S.

Warianty tytułu

EN

Nitrogen cycling in agricultural macro- and microsystems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci znacząco zwiększyła się ilość azotu reaktywnego w środowisku. Nastąpiło to głównie w wyniku zwiększenia zużycia mineralnych nawozów azotowych, produkowanych z wykorzystaniem procesu Habera-Boscha, oraz wykorzystania paliw kopalnych (w celach transportowych i energetycznych). Azot reaktywny - nagromadzając się w środowisku - wywołuje w nim wiele niekorzystnych następstw. W celu zminimalizowania negatywnego wpływu tego składnika na środowisko należy podejmować działania służące ograniczeniu jego strat. W pracy dokonano oceny istniejących w tym zakresie możliwości na podstawie analizy czynników kształtujących obieg azotu w skali makrosystemu rolniczego (obejmującego sektor gospodarki rolno-żywnościowej kraju) oraz w skali gospodarstwa rolnego jako swoistego mikrosystemu rolniczego. Stwierdzono, że na zmniejszenie ilości azotu przenikającego do środowiska w wymiarze makro- można oddziaływać przez zmniejszenie konsumpcji białka zwierzęcego, w tym w szczególności przez ograniczenie spożycia wołowiny oraz zmniejszenie ilości odpadów żywnościowych, a w wymiarze mikro-, tj. gospodarstwa, zwłaszcza przez poprawę zarządzania tym składnikiem.

EN

The amount of reactive nitrogen in the environment has markedly increased in the recent decades. This is due to increased consumption of mineral nitrogen fertilisers produced in the Haber-Bosch process and to exploitation of fossil fuels for transport and energy. The reactive nitrogen coupling in the environment produces many unfavourable consequences. To minimise the negative environmental impact of this element one should undertake actions to limit its losses. Possibilities of such actions were evaluated in this paper based on the analysis of the factors affecting nitrogen cycling in agricultural macrosystem (food and agriculture sector of the national economy) and in the scale of a farm as a specific agricultural microsystem. It was found that nitrogen losses in the macro scale might be minimised by decreasing the consumption of animal protein (mainly by limited beef consumption) and by decreasing the amount of food wastes and in the micro scale (farm) - by improving nitrogen management.

Słowa kluczowe

PL

azot reaktywny; gospodarka żywnościowa; gospodarstwo rolne; obieg azotu; ochrona środowiska

EN

environmental protection; farm; food industry; nitrogen cycling; reactive nitrogen

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 3
• Strony: 143--158
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz. il., wykr.

Twórcy

autor

Pietrzak S.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Ochrony Jakości Wody, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 224,

Bibliografia

• BLEKEN M.A., BAKKEN L.R., 1997. The nitrogen cost of food production. Ambio vol. 26 no. 3 s. 134-142.
• GALLOWAY J.N., 1998. The global nitrogen cycle: Changes and consequences. Env. Pollut. vol. 102 Iss. 1 Suppl. 1 s. 15-24.
• GALLOWAY J.N., COWLING E.B., 2002. Reactive nitrogen and the world: 200 years of change. Ambio vol. 31 s. 64-71.
• GALLOWAY J.N., ABER J.D., ERISMAN J. W., SEITZINGER S.P., HOWARTH R. W., COWLING E.B., COMBY B.J., 2003. The nitrogen cascade. BioSci. vol. 53 no. 4 s. 341-356.
• GIUSTINI L., ACCIAIOLI A., ARGENTI G., 2007. Apparent balance of nitrogen and phosphorus in dairy farms in Mugello (Italy). Ital. J. Anim. Sci. vol. 6 s. 175–185. Human impacts on the nitrogen cycle: http://encyclopedia.thefreedictionary.com/Human+impacts+on+the+nitrogen+cycle
• JARVIS S.C., AARTS H.F.M., 2000. Nutrient management from a farming systems perspective. W: Grassland farming: Balancing environmental and economic demands. Proc. 18th Gen. Meet. EGF. Pr. zbior. Red. K. Søegaard, C. Ohlsson, J. Sehested, N.J. Hutchings, T. Kristensen. Aalborg, Denmark, 22-25 May 2000 s. 363-373.
• KAWASHIMA H., BAZIN M.J., LYNCH J.M., 1997. A modelling study of world protein supply and nitro gen fertilizer demand in the 21st century. Env. Conserv. 24 (1) s. 50-57.
• KJELDSEN C., DALGAARD T., BØCHER P. K., 2006. A GIS-based Framework to model farm and landscape scale indicators for sustainable rural development. W: Summit on environmental model ling and software. Pr. zbior. Red. A. Voinov, A.J. Jakeman, A.E. Rizzoli. Proc. iEMSs 3rd Biennial Meet. Intern. Env. Modell. Burlington, USA: Software Soc.
• PIETRZAK S., 2002. Ocena potencjalnych strat azotu na podstawie bilansu w gospodarstwach rolnych o zróżnicowanym udziale użytków zielonych. Woda Środ. Obsz. Wiej. Rozpr. nauk. monogr. Nr 2 ss. 58.
• PIETRZAK S., 2008. Efektywność wykorzystania azotu i fosforu w gospodarstwach ukierunkowanych na produkcję mleka oraz analiza możliwości jej maksymalizacji za pomocą modelu matematycznego. Probl. Inż. Rol. 1(59) s. 133-142.
• PIETRZAK S., 2009. Straty azotu i fosforu z gospodarstw rolnych. W: Udział rolnictwa w emisji związków azotu i fosforu z obszaru Polski do Bałtyku. Puławy: IUNG-PIB (w druku).
• PACHAURI R.K., 2008. Less meat, less heat: Impacts of livestock on climate change:
• http://www.vegetarisme.be/download/pub/pachauripers/Rachendra%20Pachauri%20-%20less% 20meat%20less%20heat.ppt
• REJMAN K., HALICKA E., 2001. Gospodarka żywnościowa. Przewodnik do ćwiczeń. Warszawa: Wydaw. SGGW ss. 124.
• SMIL V., 1997. Ludzkość a obieg azotu. Świat Nauki wrzesień s. 62-67.
• SMIL V., 2002. Nitrogen and food production: proteins for human diets. Ambio vol. 31 no. 2 s. 126-131.
• SUTTON M., 2008. Eat less meat! Acid News no. 4 s. 22-23.
• VERBRUGGEN I., CARLIER L., VAN BOCKSTAELE E., 1994. Surplus of nutrients on dairy farms in Belgium. W: Grassland and society. Proc. 15th Gen. Meet. EGF s. 463-465.