Obecność azotu azotanowego w roślinach i w wodzie - przeszłość i przyszłość

• Autorzy: Kozłowski S. , Zielewicz W.

Warianty tytułu

EN

The presence of nitrate nitrogen in plants and in water - the past and the future

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problem obecności azotu azotanowego w środowisku przyrodniczym jest rozpoznawany w wielu aspektach - w odniesieniu do gleby i wody, organizmów roślinnych, zwierzęcych, uwarunkowań pogodowych, siedliskowych, czynników biotycznych i antropogenicznych. Tematyka azotanowa jest bardzo bliska rolnictwu w sferze poznawczej (naukowej) i utylitarnej. Niewątpliwie rolnictwo stanowi źródło wyzwalania azotu azotanowego do środowiska, lecz jest także dziedziną różnorodnego "konsumowania" azotu azotanowego i minimalizowania skutków jego obecności w środowisku. Prace badawcze nad przyczynami i skutkami obecności azotu azotanowego w środowisku przyrodniczym mają ponad stuletnią historię i są prowadzone przez liczne ośrodki naukowe, a literatura z tego zakresu jest niezwykle bogata. Od blisko 50 lat współuczestniczyliśmy w nich jako Katedra Łąkarstwa Uniwersytetu w Poznaniu. Efektem naszych badań są liczne publikacje. W niniejszym opracowaniu pragniemy przedstawić niektóre z wyników badań zarówno wieloletnich, jak i najnowszych, najbardziej aktualnych.

EN

The problem of the presence of nitrate nitrogen in the natural environment is recognised at different levels and aspects - with reference to the soil and water, plant and animal organisms, weather and site conditions, biotic and anthropogenic factors. Nitrate issues are of vital importance in agriculture not only from the cognitive (scientific) but also utilitarian point of view. There is no doubt that agriculture releases nitrate nitrogen into natural environment but, simultaneously, it "consumes" nitrate nitrogen and minimizes its presence in the environment. Scientific investigations on the cause and effect of the presence of nitrate nitrogen in the natural environment are more than hundred-year old and are carried out by numerous research centres and the literature on the subject is exceptionally abundant. As Department of Grassland Science, we have also participated in these studies for nearly 50 years as can be seen from our numerous papers published on this subject. This paper aims to present some of our long-term research results in this area as well as the most recent publications.

Słowa kluczowe

PL

azot azotanowy; rośliny pastewne; trwałe użytki zielone; wody rzek i cieków

EN

fodder plants; nitrate nitrogen; permanent grasslands; waters of rivers and water courses

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 2
• Strony: 125--137
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Kozłowski S.

autor

Zielewicz W.

• Uniwersytet Przyrodniczy, Katedra Łąkarstwa, ul. Wojska Polskiego 38/42, 60-627 Poznań; tel. [phone],

Bibliografia

• BOBE J., WACHENDORF M., BUCHTER M., TAUBE F., 2004. Nitrate leaching losses under a forage crop rotation. Land use systems in grassland dominated regions. Grassld Sci. Eur. t. 9 s. 346–348.
• BOROWIEC S., ZABŁOCKI Z., 1996. Wpływ rolniczego użytkowania i okrywy roślinnej na stężenia azotanów w ciekach i odciekach drenarskich północno-zachodniej Polski. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 19-25.
• CIEĆKO Z., WYSZKOWSKI M., SZAGAŁA J., 1996. Wpływ 4-letniego stosowania mineralnych nawozów azotowych na zawartość N-NO3 i N-NH4 w glebach. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 27-33.
• DANIŁOWA C., 1963. Opredielenie nitratov v rastitielnom materiale. Fizjoł. Rast. nr 4 s. 46-59.
• DEPREZ B., LAMBERT R., DECAMPS C., PEETERS A., 2004. Nitrogen fixation by red clover (Trifolium pratense) and lucerne (Medicago sativa) in Belgian leys. Land use systems in grassland dominatem regions. Grassld Sci. Eur. t. 9 s. 469-471.
• FALKOWSKI M., 1996. Zmiana poglądów na rolę użytków zielonych w produkcji pasz i ochronie środowiska przyrodniczego w świetle najnowszych badań. Rocz. AR Pozn. 284 nr 47 s. 5-14.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1978. Skażenie wód pitnych azotanami. Prz. Hod. nr 8 s. 6-10.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1988. Jakościowa ocena wód powierzchniowych i podziemnych Wielkopolski. Rocz. AR Pozn. 203 s. 45-63.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1990. Wpływ biologicznej zabudowy brzegów na chemizm wód powierzchniowych okolic Turwii. W: Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Pr. zbior. Red. L. Ryszkowski. Poznań: Wydaw. Nauk. UAM s. 159-166.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1993. Występowanie azotu azotanowego w środowisku łąkowym w świetle literatury i badań własnych. Rocz. AR Pozn. 251 nr 43 s. 19-36.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1996. Łąka jako bariera ekologiczna migracji składników do wód. Rocz. AR Pozn. 284 nr 47 s. 97-103.
• FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1998. Changes in the quantitative occurrence of nitrates and phosphates in surface and ground waters in the region of Great Poland. Grassld Sci. Eur. t. 3 s. 545-549.
• GOLIŃSKI P., RAMENDA S., KOZŁOWSKI S., 1998. Zróżnicowanie polskich odmian Trifolium repens w aspekcie wybranych właściwości biologicznych i chemicznych. Biul. Nauk. nr 1 s. 75-82.
• GOTKIEWICZ J. 1996. Uwalnianie i przemiany azotu mineralnego w glebach hydrogenicznych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 121-129.
• GRYFFITH G., 1960. Nitrate content of herbage at different manurial levels. Nitrate 185 s. 4713.
• KOPEĆ M., MAZUR K., FILIPEK-MAZUR B., 1996. Zmiany zawartości N-NO3 w runi łąkowej w 10-letnim okresie zróżnicowanego nawożenia i wapnowania w doświadczeniu statystycznym (Czarny Potok). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 185-191.
• KOZŁOWSKI S., DOMAŃSKI P., 1993. Wpływ warunków siedliskowych na występowanie azotanów, wapnia, magnezu, potasu i krzemu w odmianach uprawowych Festuca pratensis. Biul. IHAR nr 188 s. 51-59.
• KOZŁOWSKI S., GOLIŃSKI P., 1994. Ocena jakościowa polskich odmian Lolium westerwoldicum. Genet. Polon. nr 35 A s. 233-239.
• KOZŁOWSKI S., KUKUŁKA I., 1996. Żywotność polskich odmian hodowlanych Lolium perenne L. Pozn. Tow. Przyjac. Nauk. Wydz. Nauk Rol. Leśn. Pr. Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leśn. nr 81 s. 113-120.
• KOZŁOWSKI S., GOLIŃSKI P., ZIELEWICZ W., BINIAŚ J., 2001. Wstępna ocena zmian ilościowych i jakościowych runi pastwiskowej pod wpływem stosowania nawozów wieloskładnikowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. nr 479 s. 163-171.
• KOZŁOWSKI S., GOLIŃSKI P., ZIELEWICZ W., BINIAŚ J., 2004. Zmiany ilościowe i jakościowe w runi pastwiska nawożonego wieloskładnikowymi nawozami. Łąk. w Polsce nr 7 s. 155-168.
• KOZŁOWSKI S., GOLIŃSKI P., ZIELEWICZ W., BINIAŚ J., 2006. Badania nad nawożeniem pastwiska nawozami płynnymi. Anna. UMCS Sect. E t. 61 s. 341-352.
• KOZŁOWSKI S., ZIELEWICZ W., OLIWA R., JAKUBOWSKI M. 2006. Właściwości biologiczne i chemiczne Sorghum saccharatum (L.) Pers. w aspekcie możliwości jego uprawy w Polsce. Łąk. w Polsce nr 9 s. 101-112.
• KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S., 1981. Ilościowe występowanie azotanów, węglowodanów i lignin, jako cech charakterystycznych gatunków i odmian traw. Przegl. Hod. nr 11 s. 19-21.
• MROCZKOWSKI W., RUSZKOWSKA M., KUSIO M., 1996. Wymywanie azotanów spod wybranych roślin motylkowatych w zmianowaniu w warunkach doświadczenia lizymetrycznego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 269-275.
• PIEKUT K., PAWŁAT H. 1996. Bilans azotu ekosystemów łąkowych w zróżnicowanych warunkach glebowo-wodnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 291-299.
• RYCHNOVSKA M., FIALA K., KVET J., 1990. Non-production functions of grassland. Proc. 13th General Meet. EGF Banska Bystrica s. 88-102.
• SAPEK B., 1995. Wymywanie azotanów oraz zakwaszanie gleb i wód gruntowych w aspekcie działalności rolniczej. Mater. Inf. nr 30. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 31.
• SAPEK A., 1996. Zagrożenie zanieczyszczeniami wód azotem w wyniku działalności rolniczej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 309-329.
• SCHERER-LORENZEN M., 2004. Plant diversity and nitrogen dynamics in experimental grassland systems. Land use systems in grassland dominated regions. Grassld Sci. Eur. t. 9 s. 180-182.
• SMOCZYŃSKI S., SKIBNIEWSKA K., 1996. Azotany i azotyny jako higieniczny problem jakości żywności. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 361-365.
• TERLIKOWSKA K. 1996. Wpływ koniczyny białej w runi łąkowej na wymywanie azotu mineralnego do wody gruntowej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 440 s. 381-386.
• ZIELEWICZ W., 2003. Zmiany składu chemicznego Holcus lanatus L. pod wpływem nawożenia azotem. Łąk. w Polsce nr 6 s. 179-190.
• ZIELEWICZ W., KOZŁOWSKI S., 2007. Żywotność Sorghum saccharatum (L.) Pers. w aspekcie możliwości jego uprawy w Polsce. Fragm. Flor. Geobot. Pol. t. 9 s. 173-181.