Uwzględnianie rang decydentów w procesie podejmowania decyzji

• Autorzy: Kowalczyk A.

Warianty tytułu

EN

Considering the rank of policy makers in the decision-making process

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono drogę postępowania, gwarantującą przejrzystość i obiektywność realizacji grupowego procesu podejmowania decyzji wraz z uwzględnieniem zasad wnioskowania rozmytego oraz zasadniczej roli jednostek decydujących. Warunkiem niearbitralności postępowania jest demokratyzm wyboru, zatem pewne zasadnicze parametry procesu były ustalane na zasadzie porozumienia między decydentami, według określonych reguł. Strategię decyzyjną, jej poszczególne elementy i powiązania pokazano między nimi w postaci schematu blokowego, w którym zostały połączone dwa, dobrze teoretycznie uzasadnione sposoby postępowania - metoda analizy hierarchicznej (metoda AHP ang. "Analytic Hierarchy Process") oraz modelowanie rozmyte. W celu stworzenia algorytmu należy po pierwsze nadać rangi poszczególnym uczestnikom procesu decyzyjnego. Dokonano tego poprzez mianowanie grupowe z wykorzystaniem elementów metody AHP, po drugie należy określić wagi poszczególnych kryteriów oceny danej inwestycji inżynierskiej. Następnie ustalone rangi i wagi należy wprowadzić do modelu rozmytego, który składa się z trzech bloków: bloku fuzyfikacji, inferencji oraz defuzyfikacji (ang. "fuzzification", "inferences", "defuzzification"). Zaproponowany algorytm przedstawiono na przykładzie budowli piętrzącej w postaci zapory ze zbiornikiem wodnym. Grupa 6 decydentów ma dokonać wyboru najlepszego projektu, których jest 5. Każdy z projektów jest oceniany ze względu na przyjęte kryteria: koszt inwestycji, osiągnięcie pożądanych celów gospodarczych, wpływ na środowisko naturalne oraz akceptacja społeczna. Po przeprowadzeniu obliczeń okazało się, że oferta nr 3 jest najwłaściwsza. Na odpowiednim poziomie spełnia wszystkie kryteria i uwzględnia opinie całej grupy.

EN

In the paper the road map has been shown, which guarantees transparency and objectivity in implementing group decision making process. The principles of fuzzy deduction and the role of decisive individuals were taken into consideration. Democratic choice is the precondition of a non arbitrary procedure; therefore some essential process parameters were established based on consent between the decision makers, according to the defined rules. The decision making strategy, its particular elements and links between them are shown in the block diagram, in which two well theoretically justified procedures: analytic hierarchy process (AHP method) and fuzzy modelling were combined. In order to create the algorithm one should rank each participant of the decision process. It was done by the group nomination using elements from the Analytic Hierarchy Process (AHP) method. Then, one should determine the weights of particular criteria for evaluation of a given engineering investment. Afterwards one should introduce the established ranks and weights to the fuzzy model, which consist of 3 blocs: fuzzification, inferences, defuzzification. The proposed algorithm was illustrated by an example of a hydraulic structure - the dam with water reservoir. The group of 6 decision-makers has to select the best project out of 5 project proposals. Each project is evaluated in view of accepted criteria: investment costs, achievement of desired economical objectives, an impact on the environment and social acceptance It was found, after calculation, that the offer no 3 was most suitable. It fulfilled, at the proper levels, all criteria, and considered the opinion of the whole group.

Słowa kluczowe

PL

decydent; decyzje grupowe; decyzje inwestycyjne; ranga

EN

decision-makers; group decisions; investment decision; rank

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 2
• Strony: 107--123
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kowalczyk A.

• Małopolski Ośrodek Badawczy IMUZ, ul. Ułanów 21B, 31-450 Kraków; tel. [phone],

Bibliografia

• DOWNAROWICZ O., KRAUSE J., SIKORSKI M., STACHOWSKI W., 2000. Zastosowanie metody AHP do oceny i sterowania poziomem bezpieczeństwa złożonego obiektu technicznego. Gdańsk: Wydaw. PGdań. ss. 166.
• CZOGAŁA E., PEDRYCZ W., 1985. Elementy i metody teorii zbiorów rozmytych. Warszawa: PWN ss. 202.
• KACPRZYK J., 1986. Zbiory rozmyte w analizie systemowej. Warszawa: PWN ss. 522.
• KACPRZYK J., 2001. Wieloetapowe sterowanie rozmyte. Warszawa: WNT ss. 416.
• KOWALCZYK A., 2007. Modelowanie rozmyte w strategii podejmowania decyzji grupowych w hydroinżynierii. Kraków: PKrak. pr. dokt. ss. 95.
• KOWALCZYK A., PRYSTAJ A., 2006. Dokonanie mianowania grupowego w procesie podejmowania decyzji. Czas. Tech. z. 10 PK Środ. s. 153-159.
• ŁACHWA A., 2001. Rozmyty świat zbiorów, liczb, relacji, faktów reguł i decyzji. Warszawa: Wydaw. ELIT ss. 283.
• PIEGAT A., 1999. Modelowanie i sterowanie rozmyte. Warszawa: Akad. Ofic. Wydaw. EXIT ss. 678.