Wykorzystanie programu rolnośrodowiskowego w ochronie różnorodności botanicznej łąk w pierwszych latach jego realizacji na przykładzie powiatu Grajewo

• Autorzy: Kamiński J. , Konert A.

Warianty tytułu

EN

The use of agro-environmental programme for the protection of botanical diversity of meadows in the first years of its implementation illustrated by the example of Grajewo County

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono funkcjonowanie pakietów przyrodniczych "Krajowego programu rolnośrodowiskowego" I edycji w ochronie bioróżnorodności łąk w części doliny Biebrzy na terenie powiatu Grajewo. W latach 2004-2006 działaniami rolnośrodowiskowymi objęto 280 ha półnaturalnych użytków zielonych. Na powierzchni 7,3 ha realizowano pakiet "Utrzymanie pastwisk ekstensywnych" (P02), a na pozostałej części użytków, na 272,7 ha - pakiet "Utrzymanie łąk ekstensywnych” (P01), realizowany w 3 wariantach. W skład pakietu wchodziły łąki jednokośne - bagienne i trzęślicowe oraz łąki dwukośne - wilgotne kaczeńcowe. Zdecydowana większość łąk spełniała podstawowy wymóg programu, gdyż należała do typu zbiorowisk rekomendowanych do "Krajowego programu rolnośrodowiskowego" [KOTOWSKI, 2004]. Większość łąk wcześniej użytkowano ekstensywnie ze zbiorem jednego lub dwóch pokosów, bez nawożenia. Łąki jednokośne, zarówno bagienne związku Magnocaricion i Caricion nigrae, jak i trzęślicowe związku Molinion, miały duże walory przyrodnicze, odpowiadające wyższym rangą klasom waloryzacyjnym (VII, VIII). W ich runi nie występowały gatunki inwazyjne o charakterze nitrofilnych ziołorośli, natomiast siewki drzew i krzewów pojawiały się bardzo sporadycznie. Łąki dwukośne w zależności od warunków siedliskowych i stosowanych wcześniej zasad pratotechniki różniły się znacznie pod względem florystycznym i walorów przyrodniczych. W zbiorowiskach wcześniej długotrwale nieużytkowanych stwierdzono większy udział gatunków inwazyjnych o charakterze nitrofilnych ziołorośli oraz roślin drzewiasto-krzewiastych. Mniejsze walory przyrodnicze od pozostałych miały jednak łąki kaczeńcowe wykaszane corocznie, występujące w sąsiedztwie szuwarów wielkoturzycowych na terenach okresowo zalewanych.

EN

Functioning of biological packages of the National Agro-environmental Programme in the I edition was evaluated in view of protection of meadow biodiversity in part of the Biebrza River valley within Grajewo County. In the years 2004-2006 agro-environmental activities involved 280 ha of semi-natural grasslands. A package "Maintaining extensive pastures" (P02) was realised on 7.3 ha; the remaining 272.7 ha were involved in a package "Maintaining extensive meadows" (P01) realised in 3 variants. The package involved once-cut bog and Molinia meadows and two-cut wet Caltha meadows. Most meadows met basic requirement of the programme since they belonged to the type of communities recommended to the National Agro-environmental Programme [KOTOWSKI, 2004]. They were used extensively with one or two cuts without fertilisation. One-cut meadows both the bog ones of the alliance Magnocaricion and Caricion nigrae and those of the alliance Molinion showed high natural values respective to high quality classes (VII and VIII). There were no invasive species like nitrophilous herbs and the seedling of trees and shrubs appeared only sporadically in meadow sward. Two-cut meadows, depending on habitat conditions and earlier management, largely differed in floristic composition and natural values. In long abandoned meadow communities there were more invasive species like nitrophilous herbs and tree and shrub species. Caltha meadows cut every year and present in the vicinity of periodically flooded tall sedge rushes had lower natural values.

Słowa kluczowe

PL

dolina Biebrzy; flora; zbiorowiska roślinne; pakiety przyrodnicze programu rolnośrodowiskowego; walory przyrodnicze

EN

biological packages of agro-environmental programme; flora and plant communities; natural values; Biebrza River valley

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 2
• Strony: 83--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kamiński J.

autor

Konert A.

• Zakład Doświadczalny Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych w Biebrzy, 19-200 Grajewo, tel. [phone],

Bibliografia

• BRODZIŃSKA K., 2007. Realizacja programu rolnośrodowiskowego w województwie warmińsko-mazurskim. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 7 z. 2a (20) s. 71-81.
• BRODZIŃSKI Z., 2008. Wdrażanie programu rolnośrodowiskowego w opiniach doradców. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 8 z. 1 (22) s. 51-59.
• JASNOWSKA J., JASNOWSKI M., 1977. Zagrożone gatunki flory torfowisk. Chrońmy Przyr. Ojcz. z. 4 s. 5-13.
• KAMIŃSKI J., 2004. Wpływ wykaszania na zmiany w zbiorowisku łąki turzycowej zarastającej trzciną. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 1 (10) s. 241-246.
• KOTOWSKI W., 2002. Fen communities: ecological mechanisms and conservation strategies. Groningen: Univ. ss. 181.
• KOTOWSKI W., 2004. Łąki półnaturalne. Bibl. Kraj. Progr. Rolnośrod. Warszawa: MRiRW ss. 30.
• MATUSZKIEWICZ A., 1999. Operat ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych. Plan ochrony Biebrzańskiego Parku Narodowego. Osowiec: BPN maszyn. ss. 37.
• MATYSIAK A., DEMBEK W., 2006. Różnorodność florystyczna zbiorowisk roślinnych na wybranych terenach porolnych Kampinoskiego Parku Narodowego. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. 2(18) s. 231-254.
• MUCZYŃSKI A., 2008. Program ochrony środowiska dla powiatu grajewskiego na lata 2004-2014 (aktualizacja 2008). Grajewo: Starostwo Powiat. ss. 123.
• OKRUSZKO H., 1996. Uwarunkowania rozwoju roślinności zaroślowej i leśnej na torfowiskach niskich. W: Potrzeby i możliwości kierowania rozwojem roślinności zaroślowo-leśnej na torfowiskach. Osowiec: BPN maszyn. ss. 7.
• OLESZCZUK R., BRANDYK T., GNATOWSKI T., SZATYŁOWICZ J., KAMIŃSKI J., 2008. The comparison of soil moisture content changes in the moorsh layer under shrubs and grass vegetation. Agron. Res. Estonian Agricult. Univ. vol. 6 no 1 s. 141-148.
• OŚWIT J., 2000. Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Mater. Inf. nr 35. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 36.
• OŚWIT J., DEMBEK W., 1995. Kryteria waloryzacji przyrodniczej mokradeł i związanych z nimi krajobrazów. Falenty: IMUZ maszyn. ss. 12.
• Plan rozwoju obszarów wiejskich na lata 2004-2006, 2004. Warszawa: MRiRW.
• Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013, 2007. Warszawa: MRiRW.
• Przewodnik po „,Krajowym programie rolno środowiskowym”, 2004. Pr. zbior. Red. A. Liro. Warszawa: MRiRW ss. 28.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz. U. 2004 nr 168 poz. 1764.