Węgiel organiczny w glebie łąkowej na tle jej użytkowania, nawożenia i uwilgotnienia

• Autorzy: Sapek B. , Burzyńska I.

Warianty tytułu

EN

Organic carbon in a meadow soil in relation to meadow utilisation, fertilisation and humidity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono zmiany zawartości węgla organicznego, utlenialnego (C-org) oraz rozpuszczalnego węgla organicznego (RWO), oznaczonego w wyciągu z gleby za pomocą 0,01 mol CaCl₂ dm^-3, w mineralnej glebie dwóch doświadczeń łąkowych w ponad 20-letnim okresie badań. Przebieg i kierunek tych zmian w czasie użytkowania jako łąki kośnej oraz po jego zaniechaniu rozpatrzono na tle dawki i formy nawozu azotowego oraz odczynu jako skutku następczego wpływu wapnowania, a także stosowania saletry wapniowej. Zmiany zawartości C-org w glebie łąkowej użytkowanej kośnie zależały, w głównej mierze, od jej zasobności w węgiel i części ilaste oraz od panujących w niej warunków wilgotnościowych, kształtowanych poziomem wody gruntowej. W glebie łąkowej ubogiej w C-org stwierdzono jego akumulację w miarę upływu lat. W glebie łąkowej zasobnej w C-org i części ilaste oraz w warunkach sprzyjających mineralizacji materii organicznej istnieje możliwość ubytku węgla w miarę upływu lat. Zaniechaniu rolniczego użytkowania łąki kośnej towarzyszyło zmniejszenie zawartości RWO, czemu sprzyjała obecność jonów wapnia w glebie i uprzednie jej nawożenie saletrą wapniową. Ta mobilna forma węgla może być dobrym oraz prostym w oznaczeniu wskaźnikiem jego dynamiki w szeroko pojętym środowisku przyrodniczym.

EN

The changes of oxidizable organic carbon (C-org) content and of dissolved organic carbon (DOC) extracted with 0.01 M CaCl₂· dm^-3, from mineral soils of two meadow experiments were estimated during more than 20 years study period when meadows were mown and after abandonment of their utilisation. The changes of carbon content were confronted with doses and forms of nitrogen fertilizer and soil pH resulting from liming and calcium nitrate fertilization. Observed changes of organic carbon content and their direction depended chiefly on soil richness in carbon and clay particles and on soil humidity determined by groundwater level. Organic carbon in C-poor meadow soils was observed to accumulate with time. The loss of carbon was possible from C-rich meadow soil containing much clay particles under conditions favouring the mineralization of organic matter. The decrease of DOC content in the soil was confirmed after abandonment of agricultural use of mown meadows, which was further enhanced by the presence of calcium ions, particularly in the case of previous fertilization with calcium nitrate. This mobile form of carbon could be a good and simple to determine indicator of the carbon dynamics in the environment.

Słowa kluczowe

PL

mineralna gleba łąkowa; nawożenie; poziom wody gruntowej; rozpuszczalny węgiel organiczny (RWO); użytkowanie; węgiel organiczny utlenialny (C-org)

EN

dissolved organic carbon (DOC); fertilization; groundwater level; mineral meadow soil; oxidizable organic carbon (C-org); utilisation

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 1
• Strony: 111--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., wykr.

Twórcy

autor

Sapek B.

autor

Burzyńska I.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Chemii Gleby i Wody, al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn; tel. [phone] w. 220,

Bibliografia

• BURZYŃSKA I., 2004. Współzależność między zawartością RWO w roztworze ekstrakcyjnym a wybranymi składnikami mineralnymi w wodach gruntowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 2a(11) s. 525-535.
• BURZYŃSKA I., BARSZCZEWSKI J., SAPEK B., 2000. Następczy wpływ nawożenia mineralnego i organiczno- mineralnego na zawartość węgla organicznego i azotu ogólnego w glebie łąki trwałej deszczowanej. Wiad. IMUZ t. 21 z. 1 s. 21-29.
• CONEN F., YAKUTIN M.V., SAMBUU A.D., 2003. Potential for detecting changes in soil organic carbon concentration resulting from climate change. Global Change Biol. 9 s. 1515-1520.
• DĘBSKA B., GONET S., 2002. Wpływ zmianowania oraz nawożenia obornikiem i azotem na zawartość węgla rozpuszczalnego w glebie pyłowej. Nawozy Nawożenie 1 s. 209-210.
• Dyrektywa (COM(2006) 233).
• LAL R. 2000: Węgiel glebowy i nasilenie efektu cieplarnianego. Zesz. Edukac. 6. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 22-36.
• PATRA A.K., JARVIS S.C., HATCH D.J., 1999. Nitrogen mineralization in soil layers, soil particles and macro-organic matter under grassland. Biol. Fertil. Soils. 29 s. 38-45.
• SAPEK A., SAPEK B., 2006. Mineralizacja związków azotu w glebie łąki nawożonej różnymi dawkami azotu i nawadnianej deszczowniano. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 513 s. 355-364.
• SAPEK A., SAPEK B., BARSZCZEWSKI J., 2000. Plon i zawartość wybranych składników mineralnych w roślinności łąki trwałej na tle nawożenia saletrą amonową i wapniową. Wiad. IMUZ t. 21 z. 1 s. 676-87.
• SAPEK B., 1993. Studia nad wapnowaniem trwałego użytku zielonego na glebie mineralnej. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 93.
• SAPEK B., 2006. Przedmowa. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6 z. specj. (17) s. 5-6.
• SAPEK B., BURZYŃSKA I., 1996. Effect of liming on organic carbon content in the mineral soil of permanent grassland. Pol. J. Soil Sci. t. 29/2 s. 113-120.
• SAPEK B., KALIŃSKA D., 1996. Modelowanie przebiegu zmian odczynu gleby oraz zawartości i pobrania składników mineralnych przez rośliny w wieloletnich doświadczeniach łąkowych. Wiad. IMUZ t. 19 z. 1 s. 173-194.
• SAPEK B., SAPEK A., 1999. Oznaczanie węgla organicznego w glebach łąkowych. W: Przewodnik metodyczny do badań materii organicznej gleb. Pr. zbior. Red. H. Dziadowiec, S. Gonet. Pr. Kom. Nauk. PTG 120 s. 5-57.
• SCHUMAN G., 2000. Effect of CaCl2 on the kinetics of dissolved organic matter release from sandy soil. J. Plant Nutr. Soil Sci. 163 s. 523-529.
• SMITH P., 2004. How long before a change in soil organic carbon be detected? Global Change Biol. 10 s. 1878-1883.
• WEIL R.R, MAGDOFF F., 2004. Significance of soil organic matter to soil quality and health. W: Soil organic matter in sustainable agriculture. Pr. zbior. Red. F. Magdoff, R.R. Weil. London: CRC Press.
• ZAUJEC A., 2001. Soil organic matter as indicator of soil quality and human influences on agroecosystem and natural forest ecosystem. W: Soil anthropization. Pr. zbior. Red. J. Sobocka. 6 Proc. Intern. Workshop Bratislava, Slovakia s. 165-174.
• ZSOLNAY A., 2001. The prediction of the environmental function of the dissolved organic matter (DOM) in ecosystems. ESF Exploratory Workshop. Beilngries, Germany. Sci. Report s. 1-18.