Poziom krajowego nasiennictwa traw pastewnych a stan biologiczny użytków zielonych w Polsce

• Autorzy: Martyniak J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca zawiera analizę kształtowania się głównych parametrów polskiego nasiennictwa traw pastewnych (liczba reprodukowanych odmian, areał, plon, zbiory) obecnie oraz w przyszłości. W tej futurologicznej diagnozie uwzględnia się czynniki przyrodnicze, ekonomiczne i antropogeniczne oraz przewidywane zapotrzebowanie na nasiona. W opracowaniu przyjęto założenie bezpośredniej zależności stanu biologicznego paszowych użytków zielonych od posiadania nasion dominujących w runi gatunków traw. Odpowiedni poziom nasiennictwa i dostępność nasion traw, jako nośnika postępu biologicznego (tworzonego w hodowli), umożliwia bowiem kształtowanie pożądanego składu botanicznego i jakościowego komponowanych mieszanek do zasiewu lub podsiewu użytków zielonych. W polskim nasiennictwie traw paszowych występuje obecnie wyraźna tendencja rozwojowa i znajduje się ono na etapie odbudowy dawnego dużego potencjału, po głębokim regresie z czasu rekonstrukcji gospodarki w latach 90. Ubiegłego wieku. Aktualny areał reprodukcji na poziomie 8 tys. ha oraz zbiory ok. 7,8 tys. t rocznie, w warunkach uzyskiwania plonów 8,9 dt z ha, prawie pokrywająkrajowe zapotrzebowanie pod względem masy, a z uwzględnieniem handlu zagranicznego - także asortymentowo. Jednocześnie istniejący trend wzrostu niemal wszystkich parametrów nasiennictwa traw paszowych, zwłaszcza plonowania (spośród biologicznych), cen i opłacalności (z ekonomicznych) oraz specjalizacji, większego areału i regionalizacji (z antropogenicznych), jednoznacznie wskazuje na możliwość perspektywicznego rozwoju tego nasiennictwa. Krajowe nasiennictwo będzie w przyszłości w stanie pokryć (zakładając utrzymanie właściwego stanu biologicznego i podwojenie produktywności użytków zielonych) zapotrzebowanie na nasiona w ilości 18 tys. t rocznie. Istnieją też możliwości, w warunkach dużej liczby producentów i dość licznych firm handlowo-nasiennych, poprawy asortymentu gatunkowo-odmianowego, z jednoczesnym poszerzeniem go o kilka gatunków marginalnych, co stworzy także większe możliwości eksportowe.

EN

Analysis of the main parameters of current domestic seed production of grasses now and in the past was performed. Trends for the development of seed production in the future were estimated. The demand for seeds both now and in the future was estimated by considering biological composition of sward, economic and anthropogenic factors (specialization, size of plantations, regionalization). There is a clear trend of development in Polish seed production after a deep regress during economic transformation in the 1990s. Present area of seed production equals 8 thousand ha and the yields of c. 7.8 thousand tons a year (8.9 dt·ha-¹) almost cover domestic demands in terms of mass and, considering international trade, also in terms of grass species. Increasing trend of almost all parameters of fodder grass seed production including biological parameters (yielding), economic (prices and profitability) and anthropogenic (specialisation, larger crop area, regionalization) point to possible development of this production in the future. To sum up, there is a potential in Poland to develop seed production in the future. The demands of approximately 18 thousand tons could be covered by domestic seed production. It is possible to introduce new, marginal species into seeds production. These species can be cultivated in extreme conditions and seeds can be exported.

Słowa kluczowe

PL

areał reprodukcji; gatunki traw; mieszanki do zasiewu; nasiennictwo; plony; trawy pastewne; użytki zielone; zapotrzebowanie nasion

EN

fodder grasses; grass mixtures; grassland; seeds yield of species

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 9, z. 1
• Strony: 21--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., wykr.

Twórcy

autor

Martyniak J.

• Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roslin, Zakład Nasiennictwa i Nasienioznawstwa, Radzików, 05-870; tel. [phone],

Bibliografia

• DOMAŃSKI P., MARTYNIAK J., 1988. Próba określenia trwałości traw na podstawie specjalnego doświadczenia odmianowo-nawozowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 366 s. 27-33.
• DOMAŃSKI P., 2001. Polski rynek nasienny traw w latach 1998–1999. Wiad. Odmianozn. z. 75 s. 5-30.
• DOMAŃSKI P. J., 2004. Uprawa, użytkowanie łąk i pastwisk. Słupia Wielka: COBORU ss. 194.
• KASZUBA J., MARTYNIAK J., 1978. Porównanie plonowania niektórych gatunków traw i ich mieszanek z motylkowatymi. Biul. IHAR nr 122 s. 27-33.
• KRZYMUSKI J., 1997. Stan i perspektywy nasiennictwa roślin rolniczych. Hod. Rośl. Nasien. nr specj. s. 18-23.
• KRZYMUSKI J., OLEKSIAK T., 2001–2007. Rynek nasion. W: Rynek środków produkcji i usług dla rolnictwa. Warszawa: IER, ARR, MRiRW s. 29-35.
• Lista odmian roślin rolniczych 2001-2007. Słupia Wielka: COBORU.
• LUTYŃSKA R., 1996. Rozwój nasiennictwa i hodowli traw w Polsce. Biul. IHAR nr 199 s. 5-22.
• MARTYNIAK J., 1998. Konkurencyjność uprawy traw na nasiona przy aktualnie stosowanej technologii. W: Ekonomika technologii produkcji roślinnej. Mater. Konf. Nauk. Bonin 25-26.06.1998. Bonin: IHAR s. 103-110.
• MARTYNIAK J., MARTYNIAK D., 2002. Przyrodnicze i antropogeniczne uwarunkowania rejonizacji upraw kostrzewy czerwonej na nasiona w Polsce. Biul. IHAR nr 223/224 s. 203-212.
• MARTYNIAK J., 2003a. Rejonizacja upraw nasiennych Lolium perenne L. na obszarze Polski. Fragm. Agron. nr 77 s. 52-62.
• MARTYNIAK J., 2003b. Trawy. Historia rozwoju nasiennictwa. W: Historia hodowli i nasiennictwa na ziemiach polskich XX wieku. Pr. zbior. Red. J. Krzymuski. Poznań: Prodruk s. 172-195.
• MARTYNIAK J., 2004. Rozwój postępu biologicznego traw pastewnych w Polsce w drugim 50-leciu XX wieku. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 4 z. 2a s. 219-231.
• MARTYNIAK J., 2006. Stan i perspektywy polskiej hodowli traw w warunkach wspólnoty unijnej. Hod. Rośl. Nasien. nr 2 s. 7-14.
• POJEDYNIEC M., MARTYNIAK J., 1981. Porównanie plenności odmian niektórych gatunków traw w siewach czystych i mieszankach z komonicą zwyczajną. Biul. Oceny Odm. z. 1-2 s. 69-76.
• Rocznik statystyczny, 1996-2007. Warszawa: GUS.
• Tabele wyników oceny polowej, 2001-2007. Warszawa: PIORiN.
• Strona internetowa Eurostat:/http://pp.eurostat.ec.europa.eu