Sytuacja radiacyjna wód powierzchniowych na Górnym Śląsku - ocena wpływu górnictwa węgla kamiennego

• Autorzy: Kula A. , Sobianowska K. , Walkowiak W. , Maciejewski P.

Warianty tytułu

EN

Radiation situation of surface water in Upper Silesia - assessment of coal mining impact

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji przedstawiono zagadnienie radioaktywności wód kopalnianych charakteryzujących się podwyższoną promieniotwórczością naturalną oraz ich wpływ na wody rzeczne. Przedstawiono wyniki badań wybranych górnośląskich rzek, odbierających wody zrzutowe z kopalni węgla kamiennego. W pierwszej części artykułu przedstawiono źródła promieniotwórcze występujące w środowisku naturalnym oraz omówiono zasady działania systemu monitoringu środowiska w Polsce, z uwzględnieniem monitoringu radiacyjnego. Autorzy przedstawiają nieścisłości w unormowaniach prawnych oraz wady systemu monitorowania terenów przykopalnianych, zagrożonych skażeniami promieniotwórczymi od naturalnych radioizotopów. Zaprezentowane wyniki badań wód kopalnianych potwierdzają, że wody odpadowe nie powodują obecnie znaczących skażeń promieniotwórczych środowiska naturalnego, ponieważ zakłady górnicze, z których odprowadzane są wody o podwyższonej radioaktywności, posiadają odpowiednie systemy oczyszczania.

EN

The main goal of this publication is to describe the problem of radioactivity of coal mine water from Upper Silesia and its influence on the environment surrounding the mines. The first part of this article presents the current knowledge concerning natural and artificial radioactivity and describes the current radiation monitoring system in Poland. The next part presents the results of the analysis of river water taken from different points: below and above the points of discharge of mine water. This analysis was performed in the Chemical Metallurgy Division at Wroclaw University of Technology. The conclusion drawn from the results is as follows: even high concentrations of radium in mine water does not pollute rivers too much.

Słowa kluczowe

PL

wody kopalniane; wody rzeczne; rad-226; rad-228; monitoring środowiska; monitoring radiacyjny

EN

mine water; river water; radium-226; radium-228; environmental monitoring system; radiation monitoring system

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 2
• Strony: 404--415
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kula A.

autor

Sobianowska K.

autor

Walkowiak W.

autor

Maciejewski P.

• Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej

Bibliografia

• [1] Dobrzyński L., Droste E., Trojanowski W., Wołkiewicz R., Spotkanie z promieniotwórczością, Instytut Problemów Jądrowych w Świerku, Świerk 2005.
• [2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18.01.2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego, Dz. U. z 3.02.2005 r. nr 20 poz. 168.
• [3] Pietrzak-Flis Z., Rosiak L., Starościak E., Chranowski E., Fulara A., Monitoring skażeń promieniotwórczości wód powierzchniowych i osadów dennych w latach 2006-2008, Państwowy Monitoring Środowiska, Raport roczny z 2008 r., [online] [dostęp: 11.02.2010]. Dostępny w Internecie: http://www.gios.gov.pl//zalaczniki/artykuly/skazenia2008_20100412.pdf.
• [4] Waligórski M., Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki oraz ocena stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w Polsce w 2009 r., Warszawa 2010.
• [5] Pol K., Monitoring skażeń promieniotwórczych w Polsce, [w:] „Zeszyty Naukowe WSOWL”, nr 2/2008, Wrocław 2008, s. 1-9.
• [6] Chałupnik S., Rad w wodach kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku - metody badań, ocena wpływu na środowisko, zapobieganie skażeniom, Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice 2007.
• [7] Wysocka M., Chałupnik S., Promieniotwórczość naturalna w wodach kopalnianych na Górnym Śląsku - wpływ na wody rzeczne, Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Seria Konf., Katowice 2000.
• [8] Gabzdyl W., Gorol M., Geologia i bogactwa mineralne Górnego Śląska i obszarów przyległych, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2008.
• [9] Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa, pod red. Wilka Z., Uczelniane Wydawnictwa Naukowo - Dydaktyczne, Kraków 2003.
• [10] Ustawa z 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, Dz. U. 1994, nr 27 poz. 96.
• [11] Wysocka M., Labecka J., Mielnikow A., Chałupnik S., Skubacz K., Michalik B., Rad w wodach kopalnianych w Polsce: występowanie i wpływ na wody rzeczne, Second World Mining Environment Congress, oprac. Główny Instytut Górnictwa, Katowice 1997.
• [12] Zarządzenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki z dnia 19 maja 1989 r. w sprawie zasad zaliczania odpadów do odpadów promieniotwórczych oraz ich kwalifikowania i ewidencjonowania, a także warunków ich unieszkodliwiania, przechowywania i składowania, M.P. 1989, nr 18, poz. 125.
• [13] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego, Dz. U. 2002, nr 230, poz. 1925.
• [14] Żebrowski A., Kozłowski K., Analiza radiometryczna permeatu z modelu laboratoryjnego stacji K-4, Politechnika Wrocławska, raport z badań – dane niepublikowane, Wrocław 2002.
• [15] [online] [dostęp: 20.04.2010]. Dostępny w Internecie: http://mapa.pf.pl.
• [16] Hermanowicz W., Dojlido J., Dożańska W., Koziorowski B., Zerbe J., Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1999.