Activity of german military intelligence and other info- intelligence services in East Prussia in the years of 1919-1939

• Autorzy: Szymanowicz A. , Olejnik A.

Warianty tytułu

PL

Działalność niemieckiego wywiadu wojskowego oraz innych służb informacyjno – wywiadowczych w Prusach Wschodnich w latach 1919-1939

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

After World War I, Germany, apart from many restrictions on armament and manpower of the army, was also deprived of the right to maintain offensive military intelligence. As a result of the restrictions, in the 1920s German offensive intelligence was organized and conspired in trade and industrial companies as well as in numerous detective agencies in the Weimar Republic. After the International Military Control Commission was liquidated in 1927, the Abwehr took over guidance over German intelligence. There were nine offices within the territory of Germany (after taking Austria into occupation in 1938 their number increased to ten), four of which – in Królewiec, Szczecin, Frankfurt upon the Oder and Wrocław – conducted intelligence activities mainly in Poland. At the beginning of the 1930s, the Abwehrstelle in Królewiec conducted intelligence activities in Poland and the countries of the Baltic region. Then officer posts (Abwehroffizier) in Malbork, Olsztyn and Ełk were subordinated to it. What is more, the Police Presidium in Gdańsk worked for its benefit. In 1933, the Gestapo came into being in Prussia. One of the most crucial tasks of the organization was to fight foreign espionage. The Gestapo activities as well as a widespread fear of that institution among the German society considerably hindered recruitment possibilities for foreign intelligence services.

PL

Po zakończeniu I wojny światowej Niemcy, obok wielu ograniczeń dotyczących uzbrojenia i liczebności armii, zostały również pozbawione prawa do posiadania ofensywnego wywiadu zagranicznego. Ograniczenia te spowodowały, że w latach dwudziestych niemiecki wywiad ofensywny został zorganizowany i zakonspirowany w firmach handlowych, przemysłowych oraz licznych w Republice Weimarskiej biurach detektywistycznych. Dopiero po zniesieniu Międzynarodowej Wojskowej Komisji Kontrolnej w 1927 roku kierownictwo nad niemieckim wywiadem przejęła Abwehra. Na terytorium Niemiec istniało dziewięć ekspozytur (Office) (po zajęciu Austrii w 1938 r. ich liczba wzrosła do dziesięciu), z których cztery – w Królewcu, Szczecinie, Frankfurcie nad Odrą i Wrocławiu, prowadziły wywiad przede wszystkim na Polskę. Na początku lat trzydziestych Abwehrstelle w Królewcu prowadziła wywiad na Polskę i kraje bałtyckie. W tym czasie podlegały jej posterunki oficerskie (Abwehroffizier) w Malborku, Olsztynie i w Ełku, a ponadto na jej rzecz pracowało Prezydium Policji w Gdańsku. W 1933 r. w Prusach powstało Gestapo. Jednym z najważniejszych zadań tej organizacji było zwalczanie obcego szpiegostwa. Działania Gestapo i powszechny strach przed tą instytucją wśród społeczeństwa niemieckiego znacznie utrudniał możliwości werbunkowe dla obcych słuzb wywiadowczych.

Słowa kluczowe

EN

East Prussia 1918-1939; German military intelligence; espionage; Sonderdienst Nuntia; Gestapo; Abwehr

PL

Prusy Wschodnie 1918-1939; wywiad wojskowy Niemiec; szpiegostwo; Sonderdienst Nuntia; Gestapo; Abwehra

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 3
• Strony: 51--59
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Szymanowicz A.

autor

Olejnik A.

• Wydział Zarządzania Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych

Bibliografia

• 1. Crankshaw E., Gestapo, Warszawa 1995.
• 2. Ćwięk H., Przeciw Abwehrze, Warszawa 2001.
• 3. Ćwięk H., Wywiad Republiki Weimarskiej przeciwko Polsce, [w]: Polski wywiad wojskowy 1918 – 1945, under the supervision of P. Kołakowski and A. Pepłoński, Toruń 2006.
• 4. Kahn D., Szpiedzy Hitlera. Niemiecki wywiad wojskowy w czasie II wojny światowej, Warszawa 2000.
• 5. Konieczny A., Uwagi o organizacji placówek gestapo w Prusach Wschodnich i na obszarach do nich przyłączonych w latach II wojny światowej oraz przeprowadzonych przez nie aresztowaniach w latach 1941- 1943 [w:] Olsztyńskie Studia Niemcoznawcze under the supervision of B. Drewniak, B. Koziełło – Poklewski, J. Sikorski, A. Sołoma, Olsztyn 1989.
• 6. Kopczyk H., Niemiecka działalność wywiadowcza na Pomorzu 1920 – 1933, Gdańsk 1970.
• 7. Kozaczuk W., Bitwa o tajemnice, SłuŜby wywiadowcze Polski i Niemiec 1918-1939, Warszawa 1999.
• 8. Kozaczuk W., Wehrmacht 1935 – 1939, Warszawa 1978.
• 9. Nogaj A., Wojsko Polskie w ocenie wywiadu niemieckiego w lecie 1939 roku. Wprowadzenie, [w:] Polska myśl wojskowa na przestrzeni dziejów, pod red. W. Łacha przy współudziale T. Gajownika i D. Radziwiłłowicza, Olsztyn 2008.
• 10. Pepłoński A., Kontrwywiad II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
• 11. Wildt M., Polizei der Volksgemeinschaft. NS-Regime und Polizei 1933 – 1945, [in:] Polizei und NS-Verbrechen - Aufarbeitung und Dokumentation im NSDokumentationszentrum, Köln 2000.
• 12. Zofka Z., Die Entstehung des NS-Repressionssystems oder: Die Machtergreifung des Heinrich Himmler, Bayerische Landeszentrale für politische Bildungsarbeit, Report 2004,nr 1