The beginning of the Second Polish Republic's Military Intelligence Activity in the East Prussia (until 1920)

• Autorzy: Szymanowicz A. , Gołębiowski A.

Warianty tytułu

PL

Początki działalności wywiadu wojskowego II Rzeczypospolitej w Prusach Wschodnich (do 1920 roku)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Polish Military Organization (PMO) was probably the first one to commence its secret activity for Poland in the Eastern Prussian province. Since 1919, in East Prussia, there had also been local offices in Warsaw and Mława working for the Bureau of the Second Pomeranian Front Command. The participation of Polish intelligence in the plebiscites in Warmia, Masuria and Powiśle, in 1920, is not a well-known fact in the history of Poland. At that time, the Plebiscite Department of Warmia and Masuria was established. It was subordinate to the Second Department. An average Pole is not aware of the fact that plebiscites established by the Second Department of the Polish armed groups existed at that time. Not only were the groups equipped with sticks, but also with guns, hand grenades and even machine guns. The Masuria Guard was not basically the initiative of the local Polish people, as it was implied by the Polish side, but the structure created and commanded by officers of Polish intelligence. The Second Department contributed to the development of the existing Polish organizations as well as to the establishment of several new Polish organizations on the plebiscite terrains, the most significant of which were falconry and scouting. The Masuria Guard, estimated at about 6,000 members, would not stand a good chance when confronted with ten times bigger German paramilitary armed groups and did not have much influence on the plebiscites’ results. It was successful, however, in the secret service activity.

PL

Jako pierwsza na terenie prowincji wschodniopruskiej działalność wywiadowczą na rzecz Polski podjęła najprawdopodobniej Polska Organizacja Wojskowa (POW). Od 1919 r. na kierunku Prus Wschodnich działały równieS podległe Biuru II Dowództwa Frontu Pomorskiego ekspozytury wywiadowcze w Warszawie i w Mławie. Udział polskiego wywiadu w plebiscytach na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920 r. jest mało znanym zagadnieniem w historii Polski. Przy Oddziale II powstał wówczas Wydział Plebiscytowy Warmii i Mazur. W świadomości przeciętnego Polaka zupełnie nieznany jest fakt istnienia w czasie plebiscytów, utworzonych przez Oddział II polskich bojówek, uzbrojonych nie tylko w kije, lecz równieS w broń palną, granaty ręczne, a nawet broń maszynową. Straż Mazurska była praktycznie nie, jak to sugerowała to strona polska, oddolną inicjatywą miejscowej ludności polskiej, lecz strukturą utworzoną i kierowaną przez oddelegowanych oficerów polskiego wywiadu. Oddział II przyczynił się również do rozwoju niektórych już istniejących, a także do powstania nowych polskich organizacji na terenach plebiscytowych, z których do najważniejszych należy zaliczyć harcerstwo czy sokolnictwo. Obliczana na około 6 000 członków Straż Mazurska nie miałaby większych szans w konfrontacji z ponad dziesięciokrotnie liczniejszymi paramilitarnymi bojówkami niemieckimi i nie wpłynęła zasadniczo na wyniki plebiscytów. Odniosła jednak pewne sukcesy w pracach wywiadowczych.

Słowa kluczowe

EN

East Prussia 1918-1939; Polish Military Organization; Plebiscite in Warmia, Masuria and Powiśle 1920; Masuria Guard 1920; military intelligence

PL

Prusy Wschodnie 1918-1939; Polska Organizacja Wojskowa; plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu 1920; StraS Mazurska 1920; wywiad wojskowy

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 2
• Strony: 74--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz.

Twórcy

autor

Szymanowicz A.

autor

Gołębiowski A.

• Wydział Zarządzania Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych

Bibliografia

• 1. Ćwięk H., Przeciw Abwehrze, Warszawa 2001.
• 2. Ćwięk H., Zwalczanie niemieckich słuŜb specjalnych na ziemiach zachodniej i północnej II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
• 3. O niepodległą i granice. Raporty i komunikaty naczelnych władz wojskowych o sytuacji wewnętrznej Polski 1919 – 1920. Opracowanie, wybór i przygotowanie do druku: M. Jabłonowski, P. Stawecki, T. Wawrzyński, Warszawa – Pułtusk 1999/2000, t. 2.
• 4. Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
• 5. A. Pepłoński, Kontrwywiad II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
• 6. Plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920 roku. Wybór źródeł, Wydali Staweczki P., Wrzesiński W., Olsztyn 1986.
• 7. Skóra W., Działalność ekspozytury polskiego wywiadu w Grudziądzu w latach 1920-1921, [in:] Zapiski Historyczne, nr 3 , 2003.
• 8. Skóra W., Rozwój polskiej koncepcji działań wywiadowczych wobec Niemiec w latach 1918-1922 (wybrane zagadnienia), [in:] Polska myśl wojskowa na przestrzeni dziejów, pod red. W. Łacha przy współudziale T. Gajownika i D. Radziwiłłowicza, Olsztyn 2008.