Physiographic factors affecting the stratigraphy of peat deposits in the Lower Basin of the Biebrza River

• Autorzy: Jaros H.

Warianty tytułu

PL

Czynniki fizjograficzne wpływające na stratygrafię złoża torfu w Dolnym Basenie Doliny Biebrzy

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Analyses of water conditions in the Lower Basin of the Biebrza River and deposit stratigraphy were conducted in cross-sections through the valley, where geodetic measurements were also made. Peat type in particular layers of the soil profile was determined in selected cross-sections at 100 m intervals. The Lower Basin of the Biebrza River is diverse with regard to the type of water supply to a peatbog, the shape of the bio-accumulative basin's bottom and the slope of peatbog surface along and across the valley. These factors resulted in the development of different habitats in the peatbog. Northern part of the Lower Basin, between the main road in the village Osowiec and the inflows of the Kosódka and Wissa rivers to the Biebrza River, is a narrow valley supplied mainly with overflowing water of the Biebrza River. Habitats and hydrogenic deposits of this area developed in relation to the type and layout of mineral substratum and to the duration and depth of seasonal flooding. North-west part is mainly supplied by ground water from the adjacent upland. Peat layers, developed on ground waters flowing out from the upland, markedly slope toward the bed of the Biebrza River. Considerable fluctuations of the ground water level can be observed there and most frequently the sites are periodically drying. Part of the valley, from the inflows of the Kosódka and Wissa rivers down to the Biebrza and Narew River confluence, is mainly supplied with underground waters from upland.

PL

Analizę warunków wodnych w Dolnym Basenie Doliny Biebrzy i stratygrafii złoża przeprowadzono na przekrojach poprzecznych przez dolinę, na których wykonane zostały także pomiary geodezyjne. Na wytyczonych przekrojach wykonano oznaczenia rodzaju torfów występujących w poszczególnych warstwach profilu glebowego w punktach odległych od siebie o ok. 100 m. Dolny Basen Doliny Biebrzy jest zróżnicowany pod względem rodzajów zasilania torfowiska wodami, ukształtowania dna spągu basenu bioakumulacyjnego i spadków powierzchni torfowiska wzdłuż i w poprzek doliny. Czynniki te powodują wykształcenie różnych siedlisk na torfowisku. Część północna Basenu Dolnego, od trasy komunikacyjnej w Osowcu do ujścia rzek Kosódka i Wissa do Biebrzy, jest wąską doliną, którą zasilają głównie wylewające wody Biebrzy. Siedliska i utwory hydrogeniczne tego terenu wykształciły się zależnie od rodzaju i ukształtowania mineralnego podłoża oraz czasu trwania i głębokości zalewu. W części północno-zachodniej dominuje zasilanie wodami podziemnymi z przyległej wysoczyzny. Warstwy torfu wytworzonego na wypływających z wysoczyzny wodach podziemnych posiadają znaczne spadki, skierowane do koryta Biebrzy. Występują tu znaczne wahania poziomów wody gruntowej i są to najczęściej siedliska okresowo przesychające. Na odcinku doliny, od ujścia Kosódki i Wissy do Biebrzy do połączenia Biebrzy i Narwi, przeważa zasilanie wodami podziemnymi z wysoczyzny.

Słowa kluczowe

EN

cross-section; difference in elevation; natural slope of the ground; plant community; water inflow

PL

dopływ wód; naturalny spadek terenu; przekrój poprzeczny; różnica wysokości; zbiorowisko roślinne

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2012
• Tom: no. 17 [VII-XII]
• Strony: 69--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Jaros H.

• Białystok University of Technology, Faculty of Basic Building Construction and Building Physics. Wiejska str. 45E, 15-351 Białystok, Poland,

Bibliografia

• BANASZUK H. 2004. Geologia i geomorfologia Kotliny Biebrzańskiej. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy: aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Monografia przyrodnicza [Geology and geomorphology of the Biebrza Valley. In: The Biebrza Valley and the Biebrza National Park. Biological monograph]. Ed. H. Banaszuk. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko.
• BYCZKOWSKI A., FAL B. 2004. Wody Kotliny Biebrzańskiej. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy: aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Monografia przyrodnicza [Waters of the Biebrza Valley. In: The Biebrza Valley and the Biebrza National Park. Biological monograph]. Ed. H. Banaszuk. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko p. 113–182.
• JAROS H. 2004a. Gleby hydrogeniczne w Basenie Biebrzy Dolnej. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy: aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Monografia przyrodnicza [Hydrogenic soils in the Lower Biebrza Basin. In: The Biebrza Valley and the Biebrza National Park. Biological Biological monograph]. Ed. H. Banaszuk. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko p. 286–292.
• JAROS H. 2004b. Hydrogeniczne siedliska glebotwórcze w Basenie Dolnej Biebrzy. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy: aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Monografia przyrodnicza [Hydrogenic soil-forming habitats in the Basin of the Lower Biebrza River. In: The Biebrza Valley and the Biebrza National Park. Biological monograph]. Ed. H. Banaszuk. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko p. 308–313.
• MATUSZKIEWICZ W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski [A guide for the determination of plant communities of Poland]. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-13520-4 pp. 536.
• OKRUSZKO H. 1988. Zasady podziału gleb hydrogenicznych na rodzaje oraz łączenie rodzajów w kompleksy [Principles of the division of hydrogenic soils into kinds and coupling kinds in complexes]. Roczniki Gleboznawcze. T. 39. Z. 1 p. 127–152.
• OKRUSZKO H. 1991. Rodzaje mokradeł w Pradolinie Biebrzy [Types of wetlands in the Biebrza Valley]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 372 p. 163–184.
• OŚWIT J. 1968. Zonal arrangement of plant communities as a reproduction of water conditions in the lower Biebrza River Valley. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 83 p. 217–232.
• OŚWIT J. 1991. Budowa, geneza i rozwój torfowisk pradolinnych Biebrzy [Structure, origin and development of peatbogs in the Biebrza Valley]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 372 p. 185–218.
• PN-G-02500: 1985. Oznaczenie gatunku torfu [Polish norm, determination of peat type]. Warszawa. PKNiJ.
• STREEFKERK J.G., CASPARIE W.A. 1992. The hydrology of bog ecosystems. Wydaw. Staatsbosbeheer 2nd ed.
• TOBOLSKI K. 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych [A guide for the determination of peat and lake sediments]. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 8301132159 pp. 508.
• WASSEN M.J., BLEUTEN W., BOOTSMA M.C. 2002a. Linking hydrology to ecology: Biebrza as a geographical reference. Annals of Warsaw Agricultural University. Vol. 33 p. 27–47.
• WASSEN M.J., PEETERS W.H.M., OLDE VENTERINK H. 2002b. Patterns in vegetation, hydrology and nutrient availability in an undisturbed river floodplain in Poland. Plant Ecology. Vol. 165 p. 27–43