Protective significance of meadows and pastures for the natural environment of the Western Carpathians (as an example of the Upper Dunajec River basin)

• Autorzy: Smoroń S. , Kopacz M. , Twardy S. , Kuźniar A.

Warianty tytułu

PL

Znaczenie użytków zielonych dla środowiska wodnego Karpat Zachodnich (na przykładzie zlewni górnego Dunajca)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

During the period of 1995-2005 in the mountain areas of southern Poland (Western Carpathians), in the catchment areas of the Upper Dunajec River basin in particular, significant structural changes took place. The share of arable lands decreased in the range of 17.7-27.6% of the total area. Simultaneously the area of permanent grasslands (meadows and pastures) has increased from 9.8 to 21.1%. The objective of the work was an assessment of biogenic ingredients content (N-NH₄, N-NO₃, and PO₄) in surface water on area of the Białka catchment with the domination of permanent grasslands with low production intensification based on natural fertilizers and scattering input of mineral fertilizers. In years 2002-2005 the average share of arable land amounted 16.2%, pastures and meadows 83.7% and 0,1% of orchards. Studies showed that surface water quality in this catchment area was very good, in the range of the 1^st class. Mountain grasslands are fulfilling an important protective role contributing for sustain high quality of surface water.

PL

W latach 1995-2005 doszło na obszarach górzystych Polski Południowej (Karpaty Zachodnie), zwłaszcza w zlewni górnego Dunajca, do istotnych zmian strukturalnych. Udział gruntów ornych zmniejszył się od 17,7 do 27,6% w powierzchni ogólnej. Równocześnie zwiększył się obszar trwałych użytków zielonych (łąk i pastwisk) - od 9,8 do 21,1%. Nastąpiła także ekstensyfikacja produkcji pasz na użytkach zielonych oraz zmniejszenie pogłowia bydła i owiec. Celem badań była ocena zawartości składników o charakterze biogennym (N-NO₃, N-NH₄ i PO₄) w wodach powierzchniowych na terenie zlewni "Białka" w warunkach dominacji trwałych użytków zielonych o niskiej intensyfikacji produkcji, opartej na nawozach naturalnych, z niewielkim udziałem nawozów mineralnych. W latach 2002-2005 udział gruntów ornych wynosił tu średnio 16,2, pastwisk i łąk 83,7, a sadów tylko 0,1%. Badania wykazały, że jakość wód powierzchniowych tej zlewni była bardzo dobra i mieściła się najczęściej w I klasie. Górskie użytki zielone pełnią ważną rolę ochronną, przyczyniając się do utrzymania wysokiej jakości wód powierzchniowych.

Słowa kluczowe

EN

meadows and pastures; nutrients; environment; Western Carpathian

PL

biogeny; Karpaty Zachodnie; użytki zielone; woda

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2011
• Tom: no. 15
• Strony: 73--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Smoroń S.

autor

Kopacz M.

autor

Twardy S.

autor

Kuźniar A.

• Institute of Technology and Life Sciences in Falenty, Małopolska Research Centre in Kraków, 31- 450 Kraków, ul. Ułanów 21B, phone/fax [phone],

Bibliografia

• 1. Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, 1985. (Atlas of the Tatra National Park). Ed. K. Trafas. Zakopane-Kraków, TPN: 1-32.
• 2. DURKOWSKI T., BURCZYK P., KRÓLAK B., 2006. Ocena odpływu składników nawozowych ze zlewni rolniczych jeziora Miedwie w okresie restrukturyzacji rolnictwa. (Assessment of nutrient runoff from agricultural catchment of Lake Miedwie during agricultural restructuring). Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 6, 2(18): 51-63.
• 3. GAŁKA A., STRUTYŃSKI J., 2003. Zanieczyszczenia antropogeniczne i charakterystyka jakościowa wód powierzchniowych w przekroju badawczym Kraków-Korczowa. (Anthropogenic pollution and qualitative characterization of the surface waters in the cross-section Kraków-Korczowa). Zeszyty Naukowe AR Kraków, Inżynieria Środowiska, 24: 303-315.
• 4. Ludność. (Population). www.stat.gov.pl. GUS.
• 5. ŁANIEWSKI J., 1997. Czorsztyn. Gospodarka Wodna, 12: 384-390.
• 6. KOC J., CIEĆKO Cz., JANICKA R., ROCHWERGER A., 1996. Czynniki kształtujące poziom mineralnych form azotu w wodach obszarów rolniczych. (Factors determining minimum level of mineral nitrogen forms in water of the agricultural areas). Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 440: 175-183.
• 7. NIEDŹWIEDŹ T., OBRĘBSKA-STARKLOWA B., 1991. Klimat. W: Dorzecze Górnej Wisły. Cz. 1. (Climate. In: The Upper Vistula Basin. Part 1.). Eds. I. Dynowska, M. Maciejewski. Warszawa - Kraków, PWN: 68-84.
• 8. SAPEK A., SAPEK B., 2007. Zmiany jakości wody i gleby w zagrodzie i jej otoczeniu w zależności od sposobu składowania nawozów naturalnych. (Changes in water and soil quality in the farm and its surroundings, depending on the storage method of natural fertilizers). Zeszyty Edukacyjne 11. Falenty, Wydaw. IMUZ: 1-114.
• 9. SMOROŃ S., KOPEĆ S., MISZTAL A., 1996. Dynamika azotanów w wodach infiltrujących przy różnych uprawach rolniczych. (The dynamics of nitrates in waters infiltrating at different method of agricultural cultivations). Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 440: 367-374.
• 10. SMOROŃ S., KUŹNIAR A., 2006. The seasonal changes of a surface water quality in the tourist areas of the Podhale (the western Carpathians). Polish Journal of Environmental Studies, 15, 5: 90-93.
• 11. SMOROŃ S., TWARDY S., 2001. Wstępna ocena gospodarki wodno-ściekowej w rolniczoturystycznych rejonach górnej zlewni Dunajca. (Preliminary evaluation of domestic and waste water management in the Agro-tourist regions of the upper Dunajec catchment). Inżynieria Rolnicza, 8: 223-237.
• 12. SMOROŃ S., KOWALCZYK A., KOSTUCH M., 2009. Użytkowanie gruntów zlewni Szreniawy w kontekście ochrony gleby i wody w latach 1995-2005. (Szreniawa catchment land use in the context of soil and water conservation in 1995-2005). Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 9, 3(27): 167-179.
• 13. PAWLIK-DOBROWOLSKI J., 1990. Źródła substancji chemicznych w zlewni, ich klasyfikacja i metody obliczania. W: Zanieczyszczenia obszarowe w zlewniach rolniczych. (Sources of chemicals in the catchment, their classification and methods of calculation. In: Contaminants In agricultural catchments area). Materiały Seminaryjne, 26. Falenty, IMUZ: 7-15.
• 14. RACZAK J., 2002. Obciążenie zbiornika czorsztyńskiego substancjami biogennymi. (The load of biogenic components in Czorsztyński Reservoir). Gospodarka Wodna, 10: 428-431.
• 15. Rolnictwo. (Agriculture). http://www.stat.gov.pl
• 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie klasyfikacji do prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposoby prowadzenia monitoring oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód z dnia 11 lutego 2004. (Regulation of the Minister of Environment, concerning classification of the quality of surface waters and ground waters, the method of monitoring, interpreting and presentation results from 11 February 2004). Dz. U. 32 poz. 284.
• 17. www.nowysacz.pios.gov.pl - Webpage of WIOŚ in Kraków - Branch in Nowy Sącz