Natural conditions for the reconstruction of fish ponds and possibilities of their use in ecotourism

• Autorzy: Prajs B. , Rogalski M. , Sotek Z. , Stasińska M.

Warianty tytułu

PL

Mała retencja - analiza wpływu na środowisko i możliwości wykorzystania w ekoturystyce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper comprises an analysis of the environmental impact of restoring small water retention in the Świergotka River. Hampering water flow due to river damming by 0.5 m and reconstruction of ponds will have a favourable effect on the valley's nature but may result in excessive water eutrophication in case of using these reservoirs for fish-farming.

PL

Rzeka Świergotka, o długości ok. 5,6 km, uchodzi do kanału ulgi, na krawędzi Polderu Cedyńskiego. W okresie przed II wojną światową została spiętrzona na 9 odcinkach, na których powstały stawy. Na skutek zniszczenia urządzeń piętrzących tylko 3 z nich wypełnione były wodą. W 2007 r. powstał projekt odtworzenia dawnego systemu retencyjnego. Stworzyło to konieczność wykonania badań szaty roślinnej i prognoz jej dynamiki w zmienionych warunkach hydrologicznych. Badania prowadzono od czerwca do października 2007 r. Zlokalizowano zbiorowiska roślinne oraz wykonano spisy florystyczne. Określono także tendencje sukcesyjne roślinności na obszarach dawnych stawów oraz ewentualne zagrożenia dla środowiska przyrodniczego. Ogółem na badanym terenie stwierdzono występowanie 109 gatunków roślin naczyniowych, dwa gatunki mchów torfowców i jeden gatunek wątrobowca. Nie odnotowano taksonów zagrożonych ani podlegających całkowitej ochronie, a jedynie cztery chronione częściowo. Na dnach dawnych stawów wykształciły się głównie olszyny bagienne lub zdegradowane zbiorowiska torfowisk eutroficznych, w których dominują pospolite gatunki wilgotnych łąk. Odtworzone stawy, ze względu na ryzyko znacznej eutrofizacji wód Świergotki w jej dolnym biegu nie mogą być wykorzystane jako hodowlane. Zlokalizowane na obszarze Natura 2000 - Ostoja Cedyńska PLB 320017, w obrębie rozległego kompleksu leśnego, są miejscem bytowania wielu gatunków ptaków. Przywrócony układ hydrologiczny pozytywnie wpłynie na różnorodność fauny, przyczyni się do zwiększenia areałów zbiorowisk związanych ze zbiornikami eutroficznymi oraz do poprawy warunków wilgotnościowych lasów doliny. Obszar ten może być wykorzystany do stosunkowo bezinwazyjnego dla środowiska kontaktu ludzi z przyrodą. Wpływa to na kształtowanie postaw proekologicznych i jest jedną z ważnych metod ochrony przyrody.

Słowa kluczowe

EN

pond management; protected areas; water retention

PL

obszary chronione; retencja wody; użytkowanie stawów

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2010
• Tom: no. 14
• Strony: 37--47
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Prajs B.

autor

Rogalski M.

autor

Sotek Z.

autor

Stasińska M.

• Department of Botany and Nature Protection, Szczecin University, ul. Felczaka 3a, 71-412 Szczecin, Poland,

Bibliografia

• 1. BACKIEL T., 1993. Ichtiofauna dużych rzek - trendy i możliwości ochrony. W: Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski. (Ichthyofauna of large rivers: trends and possibilities of protection. In: Nature and environmental protection in the lowland river valleys of Poland). Ed. L. Tomiałojć. Kraków, Wydaw. Inst. Ochr. Przyr. PAN: 39-49.
• 2. BAKER J., HALLIDAY T. R., 1999. Amphibian colonization of new ponds in an agricultural landscape. Herpetological Journal, 9: 55-63.
• 3. BIEDROŃSKI J., 2005. Zbiorniki małej retencji - problemy funkcjonowania. W: Problemy ekologii krajobrazu. (Small retention reservoirs - problems of functioning. In: The problems of landscape ecology). Eds. A. Szponar, S. Horska-Schwarz. Biul. PAEK, 17: 101-110.
• 4. Biuletyn Konferencji Ministerialnego Procesu Ochrony Lasów w Europie. 2007. Lasy i woda (Forests and water). art. 84, 3, Wydaw. Earth Negotiations Bulletin: www. iisd.ca/ymb/mcpfe5
• 5. Dyrektywa 2000/60/WF Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. (Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy).
• 6. GIBBS J.P., 2000. Wetland loss and biodiversity conservation. Conservation Biology, 14(1): 314-317.
• 7. KAJETANOWICZ Z., 1948. Hydrologia Odry. W: Monografia Odry. (Hydrology of the Odra River. In: A monograph of the Odra River). Eds. A. Grodka, N. Kiełczewska-Zalewska, A. Zierhoffer. Poznań, Instytut Zachodni: 215-267.
• 8. KOWALEWSKI Z., 2004. Realizacja programów małej retencji w Polsce. (Implementation of small retention programmes in Poland). Zeszyty Naukowe AR Wrocław, 502, Inżynieria Środowiska, 12: 195-210.
• 9. KOŹMIŃSKI CZ., MICHALSKA B., CZARNECKA M., 2007. Klimat województwa zachodniopomorskiego. (Climate of zachodniopomorskie voivodship). Szczecin, AR, USzczec.: 147.
• 10. LAMPERT W., SOMMER U., 2001. Ekologia wód śródlądowych. (Ecology of inland waters). Warszawa, PWN: 1-415.
• 11. MATUSZKIEWICZ W., 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. (Guidebook for identification of plant communities in Poland). Warszawa, PWN: 1-537.
• 12. MIODUSZEWSKI W., 2006. Influence of small water reservoirs on ground water level. Teka Komitetu Ochrony Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, 3: 136-140.
• 13. MIODUSZEWSKI W., 2008. Mała retencja w lasach elementem kształtowania i ochrony zasobów wodnych. (Small retention in forests as an element of management and protection of water resources). Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 10, 2(18): 1-48.
• 14. MIREK Z., PIĘKOŚ-MIRKOWA H., ZAJĄC A., ZAJĄC M., 2002. Flowering plants and Pteridophytes of Poland - a checklist. Vol. 1. Ed. Z. Mirek. Kraków, Inst. Bot. im. W. Szafera PAN: 1-442.
• 15. ORLEWICZ S., MROZIŃSKI Z., 2002. Hydrografia doliny dolnej Odry. W: Dolina dolnej Odry. Monografia przyrodnicza Parku Krajobrazowego. (Hydrography of the lower Odra valley. In: The Lower Odra River valley. A natural history monograph of the Landscape Park). Ed. J. Jasnowska. Szczecin, STN, Wydaw. ZAPOL: 67-89.
• 16. PULLIN A.S., 2005. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. (Biological foundations of nature conservation). Warszawa, PWN: 1-393.
• 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. (Decree of the Minister of Environment of 9th July 2004). Dz. U. nr 168 poz.1765.
• 18. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. (Nature protection act of 16th April 2004). Dz.U. Nr 92 poz. 880.
• 19. WILLIAMS P., WHITFIELD M., BIGGS J., 2008. How can we make new ponds biodiverse? A case study monitored over 7 years. Hydrobiologia, 597(1): 137-148.
• 20. ZARZYCKI K., KAŹMIERCZAKOWA R., 2001. Polska czerwona księga roślin. (Polish Red Book of Plants). Kraków Inst. Bot. im. W. Szafera., IOP PAN: 1-664.
• 21. ZARZYCKI K., SZELĄG Z., 2006. Red list of the vascular plants in Poland. In: Red list of the plants and fungi in Poland. Eds. Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg. Kraków, Polish Academy of Sciences. W. Szafer Institute of Botany: 9-20.
• 22. ŻELAZO J., 1993. Współczesne poglądy na regulację małych rzek nizinnych. W: Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski. (Current views on the regulation of small lowland rivers. In: Nature and environmental protection in the lowland river valleys of Poland). Ed. L. Tomiałojć. Kraków, IOP PAN: 145-155.
• 23. ŻUKOWSKI W., JACKOWIAK B., 1995. Lista roślin naczyniowych ginących i zagrożonych na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. W: Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. (List of endangered and threatened vascular plants in Pomerania and Wielkopolska. In: Endangered and threatened vascular plants of Western Pomerania and Wielkopolska). Eds. W. Żukowski, B. Jackowiak. Poznań, Prace Zakładu Taksonomi Roślin UAM 3. Bogucki Wydaw. Nauk.: 9-96.