Ecological quality classes of river hydromorphology in Poland

• Autorzy: Ilnicki P. , Górecki K. , Grzybowski M. , Krzemińska A. , Lewandowski P. , Sojka M.

Warianty tytułu

PL

Hydromorfologia rzek w Polsce - klasy jakości stanu ekologicznego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This work presents rules and results of classifications of hydromorphological status of watercourses used presently in Europe. The Water Framework Directive introduced an obligation to monitor hydromorphological elements of rivers, which include hydrological regime, river continuity and bed morphology. European standards require somewhat different quality indicators and the way of their assessment for such investigations. Classification of status and ecological potential shall include categories and types of rivers, however, the methods existing so far do not provide such a distinction. Assessment of much differentiated features and attributes, as well as the requirement of presenting the outcome in EQR form, within limits from zero to one, cause that all the studied parameters, which are very diverse, must be conveyed to numerical form. The MHR method takes into account the above conditions and proposes a classification which includes limit values for five classes of status and four classes of ecological potential. It assumes limit values of classes lowering from natural watercourses through heavily modified to artificial.

PL

W pracy przedstawiono zasady i wyniki stosowanych dotychczas w Europie klasyfikacji stanu hydromorfologicznego cieków. Ramowa Dyrektywa Wodna wprowadziła obowiązek monitorowania elementów hydromorfologicznych rzek, do których zaliczono reżim hydrologiczny, ciągłość rzeki oraz morfologię koryta. Normy europejskie określają wymagane w takich badaniach nieco odmienne wskaźniki jakości i sposób ich oceny. Według klasyfikacji stanu i potencjału ekologicznego powinny być uwzględnione kategorie i typy rzek, natomiast według dotychczasowych metod nie ma takiego rozróżnienia. Ocena bardzo zróżnicowanych wskaźników i atrybutów oraz wymóg prezentowania wyniku w formie EQR w granicach od zera do jedności powoduje, że wszystkie badane parametry, które są bardzo zróżnicowane, muszą być doprowadzone do formy liczbowej. W metodzie MHR uwzględnia się powyższe uwarunkowania i proponuje klasyfikację, zawierającą wartości graniczne pięciu klas stanu oraz czterech klas potencjału ekologicznego. Zakłada się w niej, że wartości graniczne klas zmniejszają się od cieków naturalnych poprzez silnie zmienione do sztucznych.

Słowa kluczowe

EN

class boundaries; classification of ecological status; ecological potential; ecological quality ratio; hydromorphological river survey

PL

hydromorfologia rzek; potencjał ekologiczny; stan ekologiczny; wartości graniczne klas jakości; współczynnik jakości ekologicznej

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2010
• Tom: no. 14
• Strony: 15--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ilnicki P.

autor

Górecki K.

autor

Grzybowski M.

autor

Krzemińska A.

autor

Lewandowski P.

autor

Sojka M.

• Poznań University of Life Sciences, Department of Environmental Protection, 60-594 Poznań, ul. Dąbrowskiego 159, Poland

Bibliografia

• 1. ADYNKIEWICZ-PIRAGAS M., TOKARCZYK T., 2004. Ekomorfologiczna waloryzacja rzeki Widawy o zmienionym reżimie odpływu. (Eco-morphological valorization of the Widawa River of an altered outflow regime). Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 13, 30: 30-40.
• 2. BLASKOVIČOVÁ L., MAGULOVÁ R., VELČICKÁ L., DOBIAŠOVÁ M., CHRIAŠTEL R., CHYNORADSKÝ P., ADAMKOVÁ J., 2004. Establishment of the Protocol on Monitoring and Assessment of the Hydromorphological Elements. Final report. Twinning light Project Slovak Republic-Denmark.
• 3. Strukturgüte von Fliessgewässern Brandenburgs. Studien und Tagungsberichte, 2002. (Quality structure of watercourses in Brandenburg). B. 37. Brandenburg, Landesumweltamt: 1-42.
• 4. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (CIS-WFD) 2000/60/EC Guidance nr 10. River and lakes - Typology, reference conditions and classification systems, 2003 and nr 21 Guidance for reporting under the WFD, 2009. [online] http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library?1=framework_directive/guidancedocuments&vm=detailed&sb=Title.
• 5. DE WILDE A.J., KNOBEN R.A.E., 2002. Setting class boundaries for the classification of rivers and lakes in Europe. Ministerie van Verkeer en Waterstaat DG RWS-RIZA: 1-22.
• 6. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 Oct. 2000 establishing a framework for community action in the field of water policy (WFD). OJEC L 327/1, 2000.
• 7. EN 14614, 2004. Water quality - Guidance standard for assessing the hydromorphological features of rivers. CEN Brussel. Warszawa, PKN PN-EN-14614, 2008.
• 8. prEN 15843, 2009. Water quality - Guidance standard on determining the degree of modification of river hydromorphology (draft). CEN, Brussel.
• 9. FRIEDRICH G. et al., 1998. Gewässerstrukturgüte in Nordrhein-Westfalen - Kartieranleitung. (The quality of water structure in Nordrhein-Westfalen). Landesumweltamt Nordrhein-Westfalen, Essen: 1-160.
• 10. GRZYBOWSKI M., 2007. Ekomorfologiczna waloryzacja rzeki Pisy Warmińskiej na Pojezierzu Olsztyńskim. W: Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego a zadania ochrony obszarów Natura 2000 (Eco-morphological valorization of the Pisa Warmińska River, Olsztyn Lake District. In: Integrated Environmental Monitoring and protective activities in the Natura 2000 areas). Eds A. Kostrzewski, A. Andrzejewska. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 281-290.
• 11. ILNICKI P., LEWANDOWSKI P., 1995. Metodyka ekomorfologicznej waloryzacji koryt rzecznych (Methodology of Eco-morphological valorization of river beds). Zeszyty Naukowe AR Wrocław Konf. 10, 1, 270: 61-67.
• 12. ILNICKI P., LEWANDOWSKI P., 1997. Ekomorfologiczna waloryzacja dróg wodnych Wielkopolski (Eco-morphological valorization of waterways in Wielkopolska). Poznań, Wydaw. Bogucki: 1-128.
• 13. ILNICKI P., GOŁDYN R., MURAT-BŁAŻEJEWSKA S., SOSZKA H., GÓRECKI K., GRZYBOWSKI M., KRZEMIŃSKA A., LEWANDOWSKI P., SKOCKI K., SOJKA M., 2009. Opracowanie metodyk monitoringu i klasyfikacji hydromorfologicznych elementów jakości jednolitych części wód rzecznych i jeziornych zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej (Elaboration of methods for monitoring and classification of hydro-morphological quality parameters of uniform parts of river and lake Walters acc. to the requirements of the Water Framework Directive). GEPOL Poznań for GIOŚ Warszawa, typescript: 338.
• 14. LANGHAMMER J., 2008. HEM Hydroekologický monitoring. Metodika pro monitoring hydromorfologických ukazatelů ekologické kvality vodnich toků. (Hydroecological monitoring. Methodology of hydromorphological monitoring for the presentation of ecological water quality qualification) (online: www.ochranavod.cz).
• 15. Gewässergüteatlas der Bundesrepublik Deutschland, 2002. (Atlas of water quality of Germany). Berlin, LAWA.
• 16. LEWANDOWSKI P., 2000. Waloryzacja przyrodnicza wybranych cieków wodnych Wielkopolski (Natural valorization of selected watercourses in Wielkopolska). PhD-Thesis. Poznań, AR, Kat. Ochr. i Kształt. Środ. typescript 1-215.
• 17. LEWANDOWSKI P., 2010. Polish investigations on rivers hydromorphology. Polish Journal of Environmental Studies (in print).
• 18. LÖFL. 1985. Bewertung des ökologischen Zustandes von Fliessgewässern. Teil I. Bewertungsverfahren Landesanstalt für Őkologie, Landschaftsentwicklung und Forstplanung Nordrhein-Westfalen (Assesment of the ecological state of watercourses. Part. I Assesment procedures. Department of Ecology, Landscape development and Forest planing in Nordrhein-Westfalen). Recklinghausen, Landesamt für Wasser und Abfall Düsseldorf: 1-46.
• 19. MATOUŠKOVÁ M., 2003. Ekohydrologický monitoring vodnich toků jako podklad pro revitalizaci vodnych ekoystémů. Disert. prace. Praha, PrF UK v Praze: 1-219.
• 20. MUHAR S., SCHWARZ M., SCHMAUTZ S., JUNGWIRTH M., 2000. Identification of rivers with high and good habitat quality: methodological approach and application in Austria. Hydrobiologia 422/423: 343-358.
• 21. OGLĘCKI P., PAWŁAT H., 2000. The index method of small lowland river environmental evaluation. Annals of Warsaw Agricultural University Land Reclamation, 30: 37-43.
• 22. OGLĘCKI P., PACHUTA K., POPEK Z., WASILEWICZ M., 2003. Zróżnicowanie biocenotyczne odcinków doliny Wkry o różnym stopniu przekształceń antropogenicznych. (Biocenotic diversity of the Wkra River valley sections of variable antropogenic transformations). Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 2/27: 135-146.
• 23. Raport z monitoringu stanu wód Międzynarodowego Obszaru Dorzecza Odry (Report on the monitoring of water status in the International Area of the Odra River Catchment Basin), 2009. [online] www.mkoo.pl/index.php? mid=28)
• 24. SCHWARZ U., 2008. Key threats to the Danube River beyond pollution: The role of habitats and hydromophology and the application of CEN Standards in the framework of the EU WFD. Int. Ass. F. Danube Research, Vienna. FLUVIUS. [online] http://assets.panda.org/downloads/ulrich_schwarz_hydromorphologicalaspects-1.pdf).
• 25. WEISS A., MATOUŠKOVÁ M., MATSCHULLAT J., 2008. Hydromorphological assessment within the EU-Water Framework Directive - transboundary cooperation and application to different water basins. Hydrobiologia 603: 53-72.
• 26. WERTH W., 1987. Ökomorphologische Gewässerbewertungen in Oberösterreich Gewässerzustandskartierungen (Ecomorphological water assesment in Upper Austria). Österr. Wasserwirtschaft 39, 5/6: 122-128.
• 27. WYŻGA B., RADECKI-PAWLIK A., ZAWIEJSKA J., AMIROWICZ A., 2008. Ocena hydromorfologicznej jakości rzeki górskiej na przykładzie Czarnego Dunajca. W: Stan środowiska rzek południowej Polski i możliwości jego poprawy - wybrane aspekty. (Hydro-morphological assessment of the quality of a mountain river - the Czarny Dunajec example. In: Environmental status of rivers in southern Poland and the possibilities of its improvement - selected aspects). Ed. B. Wyżga. Kraków, IOP PAN: 103-119.